ILPB2/415-1037/09-2/WM - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych należności wypłacanych biegłym sądowym, kuratorom oraz adwokatom z tytułu czynności wykonywanych na rzecz sądu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sądu Okręgowego przedstawione we wniosku z dnia 13 października 2009 r. (data wpływu 27 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania należności wypłacanych biegłym sądowym, kuratorom oraz adwokatom z tytułu czynności wykonywanych na rzecz sądu - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania należności wypłacanych biegłym sądowym, kuratorom oraz adwokatom z tytułu czynności wykonywanych na rzecz sądu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sąd Okręgowy dokonuje wypłat należności dla biegłych sądowych, ławników, kuratorów i adwokatów wykonujących czynności na rzecz sądu. Sąd nie zawiera z nimi umów pisemnych, które regulowałyby zasady współpracy.

Zainteresowany wskazuje, iż stosownie do postanowień art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności (...). Zatem, w gruncie ww. ustawy, przychody biegłych sądowych wykonujących czynności na zlecenie sądu należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy. Konsekwencją powyższego jest spoczywający na sądzie obowiązek płatnika określony w art. 41 ust. 1 oraz w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca podaje, iż w myśl art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy, od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9, jeżeli suma należności określonych w umowie lub umowach z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika 200 zł

- w wysokości 18% przychodu. W ciągu tego samego miesiąca biegły, adwokat, kurator niebędący pracownikiem Sądu, czyli płatnika otrzymuje od Sądu wypłatę z tytułu czynności wykonywanych w różnych sprawach sądowych na podstawie kilku postanowień (wyroków) i zarządzeń, przy czym wypłaty do każdej sprawy kształtują się na różnym poziomie (mniejszej, równej i większej od 200 zł).

Zainteresowany wskazuje, iż dokonuje wypłat rekompensat dla ławników z tytułu uczestnictwa w rozpoznawaniu spraw. Ponadto ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu stosownie do art. 173 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów.

Zgodnie z art. 170 § 1 ławnik może być wyznaczony do udziału w rozprawach do 12 dni w ciągu roku. Wysokość rekompensaty wynosi 56,08 zł brutto, czyli średni miesięczny dochód brutto wynosi 56,08 zł. Sąd rekompensaty wypłacane ławnikom traktuje jako określone w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody z działalności wykonywanej osobiście, czyli przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich.

Sąd w każdym z ww. przypadków pobiera jako płatnik zaliczkę na podatek dochodowy sąd sumuje kwoty i jeśli suma kwot przekracza 200 zł w okresie tego samego miesiąca stosuje art. 41 ust. 1 ustawy, a jeśli suma nie przekracza 200 zł - stosuje art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) ma zastosowanie do przychodów opisanych w niniejszym wniosku, tj. przychodów biegłych sądowych, ławników, kuratorów i adwokatów wykonujących czynności na rzecz sądu.

W opinii Zainteresowanego, stosownie do art. 157 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r., Nr 226, poz. 167) prezes sądu okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę.

Pomiędzy sądem a biegłymi, kuratorami l adwokatami zachodzi pewien stosunek prawny co do:

Wnioskodawca podaje, iż art. 158 do 175 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1676), rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad wyznaczania i losowania składu orzeczniczego (Dz. U. Nr 107, poz. 1007), rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie wyboru, składu i struktury organizacyjnej, trybu działania oraz szczegółowych zadań rady ławniczej (Dz. U. Nr 23, poz. 174), paragraf 32 ust. 1 pkt 10, 12 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249)

- tworzą ramy prawne regulujące relacje pomiędzy ławnikami a sądem.

Zdaniem Zainteresowanego, wszystko to powoduje że pomiędzy sądem a ławnikiem uczestniczącym w rozpoznaniu spraw istnieje umowa, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście.

Do tej kategorii przychodów stosownie do treści art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Jednakże, wskazać należy, iż w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., ustawodawca ukonstytuował w art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy odmienne zasady opodatkowania dla przychodów z działalności wykonywanej osobiście spełniających określone warunki.

Zgodnie z tym przepisem od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub pkt 5-9 - jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł - pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu.

Zryczałtowany podatek od przychodów wymienionych wyżej pobierany jest bez pomniejszania tych przychodów o koszty ich uzyskania (art. 30 ust. 3 ww. ustawy).

Dodatkowo, przychody te nie łączą się z dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej, co wynika z art. 30 ust. 8 ustawy. Z kolei, przepis art. 41 ust. 4 ustawy obliguje płatnika do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z ww. tytułu. Płatnik przekazuje kwoty zryczałtowanego podatku dochodowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby (art. 42 ust. 1 ustawy). Dodatkowo, płatnik do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym przesyła deklarację roczną o zryczałtowanym podatku dochodowym do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, co bezpośrednio wynika z art. 42 ust. 1a ustawy.

Z analizy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż Sąd dokonuje wypłat z tytułu czynności wykonywanych na rzecz Sądu przez biegłych sądowych, ławników, kuratorów i adwokatów, z którymi nie zawiera umów pisemnych, które regulowałyby zasady współpracy. W ciągu tego samego miesiąca biegły sądowy, adwokat, kurator i adwokat niebędący pracownikami Sądu, czyli płatnika otrzymują od Sądu wypłatę z tytułu czynności wykonywanych w różnych sprawach sądowych na podstawie kilku postanowień (wyroków) i zarządzeń, przy czym wypłaty do każdej sprawy kształtują się na różnym poziomie (mniejszej, równej i większej od 200 zł).

Analiza normy wyrażonej w art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy pozwala wysunąć wniosek, iż opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym ma miejsce, gdy:

Przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a o podatku dochodowym od osób fizycznych może mieć zastosowanie do dochodów z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 lub pkt 5-9 cytowanej ustawy po spełnieniu wskazanych wyżej warunków.

Mimo, iż Sąd nie zawiera umowy z biegłymi sądowymi, ławnikami, kuratorami i adwokatami to jednak zleca im wykonanie określonych czynności, wyznaczając ich na podstawie odrębnych przepisów. Wskazać należy, iż ww. zlecenie można traktować jako umowę. Z tego punktu widzenia przepis dotyczący opodatkowania ryczałtem miałby zastosowanie. Niemniej jednak, skoro z tego zlecenia nie wynika należność za miesiąc, to oznacza, że nie są spełnione warunki do zastosowania opodatkowania zryczałtowanego na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do sum należności wypłacanych przez Sąd biegłym sądowym, ławnikom, kuratorom i adwokatom z tytułu czynności wykonywanych na rzecz Sądu w różnych sprawach, które są czynnościami ujętymi w jednym punkcie art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać, iż są wypłacane "z tego samego tytułu".

Z tego punktu widzenia przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy miałby zastosowanie, gdyż wykonywanie przez przez biegłych sądowych, ławników, kuratorów i adwokatów różnych czynności pozostaje bez wpływu na wypełnienie bądź nie wypełnienie kryterium wskazanego w ww. przepisie.

Jednakże w kontekście unormowań zawartych w treści art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku, gdy ze zlecenia przez ww. podmioty określonych czynności na rzecz Sądu nie wynika należność określona za miesiąc, to oznacza, że nie są spełnione warunki do zastosowania opodatkowania zryczałtowanego na podstawie tego przepisu.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż mimo, iż Sąd nie zawiera umów z biegłymi sądowymi, ławnikami, kuratorami i adwokatami, to jednak zleca im wzięcie wykonanie określonych czynności na rzecz Sądu. Z tego punktu widzenia przepis dotyczący opodatkowania ryczałtem miałby zastosowanie. Niemniej jednak, skoro z treści aktu prawego, na podstawie którego wypłacane jest wynagrodzenie nie wynika należność za miesiąc, to oznacza, że nie są spełnione warunki do zastosowania opodatkowania zryczałtowanego na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.