ILPB2/415-1012/10-4/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 lipca 2010 r. (data wpływu 2 września 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 listopada 2010 r. (data wpływu 24 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 8 listopada 2010 r. nr ILPB2/415-1013/10-2/WS, wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 8 listopada 2010 r., skutecznie doręczono dnia 18 listopada 2010 r., zaś w dniu 24 listopada 2010 r. (data nadania 22 listopada 2010 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 1 sierpnia 2005 r. Wnioskodawczyni zakupiła za gotówkę i zainstalowała w swoim mieszkaniu grzejnik płytowy centralnego ogrzewania. Podczas kilkudniowej nieobecności w miejscu zamieszkania w miesiącu marcu 2009 r. z przyczyn od niej niezależnych nastąpiła awaria ww. grzejnika w postaci jego rozszczelnienia i znacznego wycieku wody. W konsekwencji nastąpiło zalanie całego mieszkania do wysokości 50 cm. Jest to mieszkanie jednopokojowe z przedpokojem, kuchnią i łazienką. Mieszkanie przeszło pod koniec 2005 r. kapitalny remont. Na ścianach położono gładź gipsową i wymalowano farbami wysokiej jakości. W pokoju, przedpokoju i kuchni położono panele podłogowe wraz z listwami przypodłogowymi. Ponieważ mieszkanie nie było ubezpieczone Wnioskodawczyni wystąpiła do producenta grzejnika ze stosowną reklamacją wadliwego sprzętu oraz o odszkodowanie za powstałe szkody obejmujące: koszt zakupu i wymiany paneli podłogowych oraz listew przypodłogowych, materiałów malarsko - tynkarskich, zbicia tynku, odgrzybienia i wytynkowania ścian, położenia gładzi gipsowej i pomalowania ścian oraz zwrot kosztu zakupu samego grzejnika. Ponadto roszczenie Zainteresowanej dotyczyło kosztu wykonanej przez rzeczoznawcę budowlanego ekspertyzy na okoliczność przyczyny rozszczelnienia grzejnika. Wnioskodawczyni podkreśliła, iż wszystkie ww. koszty regulowała na bieżąco gotówką. Całkowita kwota odszkodowania wyniosła 5 928,73 zł. (słownie pięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia osiem zł 73/100), którą producent przelał na konto Zainteresowanej w miesiącu styczniu 2010 r.. Zainteresowana wskazała, iż przedmiotowe odszkodowanie nie dotyczyło szkód niematerialnych typu zadośćuczynienie, np. za poniesione straty moralne. Dotyczyło tylko i wyłącznie zwrotu kosztów już raz przez nią poniesionych za przeprowadzony remont mieszkania oraz użyte materiały, z jej środków już raz opodatkowanych przez organ podatkowy. Natomiast uzyskana kwota odszkodowania ponownie zostanie wydatkowana na ten sam cel, a więc nie poprawi statusu materialnego Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie w ramach zawartej ugody pozasądowej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zwłaszcza w sytuacji gdy odszkodowanie to jest wyłącznie zwrotem poniesionych kosztów przywrócenia mieszkania do stanu przed awarią.

Zdaniem Wnioskodawczyni, brak jest podstaw do żądania zapłaty podatku dochodowego od wskazanej kwoty, gdyż została ona przez Wnioskodawczynię wydatkowana. Zainteresowana przeznaczyła wcześniej swoje środki na remont, a otrzymane odszkodowanie nie stanowi jej przychodu, a jedynie zwrot poniesionych kosztów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści wniosku wynika, iż w związku z awarią grzejnika i zalaniem mieszkania Wnioskodawczyni wystąpiła do producenta grzejnika ze stosowną reklamacją oraz z wnioskiem o odszkodowanie. Powyższe odszkodowanie Zainteresowana otrzymała w styczniu 2010 r. w oparciu o ugodę pozasądową.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w innych przepisach, w tym m.in. w przepisach prawa cywilnego. W cywilnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty.

Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Zasady naprawienia szkody określone zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), m.in. w art. 471, który stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco.

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy obejmuje tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw za wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu.

Aby zatem wypłacone odszkodowanie korzystało ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g), muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

* jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,

* podstawą jego przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda inna niż ugoda sądowa.

Analiza cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Ponieważ, ze stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni otrzymała zwrot kosztów usunięcia awarii grzejnika na podstawie ugody pozasądowej, zatem stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy nie może ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego niezależnie od istnienia lub nieistnienia podstawy prawnej regulującej charakter odszkodowawczy oraz wysokość lub zasady ustalania tego rodzaju świadczeń pieniężnych.

W związku z powyższym, ze względu na brak możliwości objęcia świadczenia pieniężnego otrzymanego przez Wnioskodawczynię na podstawie zawartej ugody którymkolwiek ze zwolnień przedmiotowych należy stwierdzić, że stanowi ono przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem kwota odszkodowania otrzymana przez Zainteresowaną stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. "innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ informuje, iż nie ustosunkował się do zadanych pierwotnie we wniosku pytań dotyczących ustawy - Ordynacja Podatkowa, z uwagi na to, iż w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowana wskazała, że oczekuje rozstrzygnięcia wniosku wyłącznie w zakresie podatku dochodowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47. ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.