ILPB1/4518-1-6/15-2/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2015 r. (data wpływu 3 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej ustawy - Ordynacja podatkowa w zakresie skutków podatkowych związanych z kontynuowaniem działalności gospodarczej po śmierci żony Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

W dniu 3 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej ustawy - Ordynacja podatkowa w zakresie skutków podatkowych związanych z kontynuowaniem działalności gospodarczej po śmierci żony Wnioskodawcy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 29 grudnia 2014 r. zmarła żona Wnioskodawcy, która od 2006 r. do dnia śmierci prowadziła jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą. Działalność żony była opodatkowana tzw. 19% podatkiem liniowym. Żona składała informacje o wysokości osiągniętego dochodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej na formularzu PIT-36L. Po śmierci żony na podstawie art. 23 (1) k.p. z dniem 30 grudnia 2014 r. Wnioskodawca przejął zakład wraz z pracownikami na zasadzie kontynuacji firmy po zmarłej żonie. Dnia 5 stycznia 2015 r. Wnioskodawca zarejestrował działalność gospodarczą na własne nazwisko w CEIDG aby prowadzić dalej firmę, zachowując jej dotychczasowy charakter i zakres. W związku z tym, że żona zmarła w trakcie roku podatkowego nie rozliczyła dochodu (poniesionej straty) z działalności gospodarczej za rok 2014. Spadkobiercami zmarłej jest Wnioskodawca i jego dwie córki. Do dnia złożenia wniosku nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe po zmarłej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawca jako spadkobierca, kontynuujący działalność zmarłej żony jest zobowiązany do złożenia za zmarłą żonę zeznania podatkowego.

2. Czy na Wnioskodawcy ciąży obowiązek do rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej żony za rok 2014.

Jeżeli istnieje taki obowiązek, to w jaki sposób należy to uczynić, jeżeli rozliczenie działalności gospodarczej zmarłej wykaże podatek do zapłaty lub kiedy zamknie się stratą podatkową i wykaże podatek do zwrotu.

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązek złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym według ustalonego wzoru nakłada na podatników art. 45 ust. 1 ustawy o p.d.o.f. Podatnik obowiązany jest do potwierdzenia własnoręcznym podpisem danych wykazanych w zeznaniu. Wynika z powyższego, że składanie zeznania podatkowego za osobę zmarłą mimo, iż nie dokonała ona rocznego rozliczenia podatku jest niewłaściwe, ponieważ obowiązek ten ciążył na podatniku, a ustał wraz z jego śmiercią. Oznacza to, iż Wnioskodawca nie jest zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego w imieniu zmarłej żony.

W sytuacji, gdy zmarła żona nie złożyła zeznania podatkowego za dany rok podatkowy, ewentualna odpowiedzialność Wnioskodawcy jako spadkobiercy będzie wynikała z odrębnej decyzji, określającej wysokość zobowiązania podatkowego.

W przypadku śmierci podatnika, zasady ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych uregulowane są w art. 104 Ordynacji podatkowej. Procedurę rozliczenia podatku zmarłej urząd skarbowy rozpocznie od poinformowania Wnioskodawcy jako spadkobiercy, na podstawie posiadanych danych o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku i podania równocześnie przypadającej do zapłacenia kwoty podatku lub kwoty nadpłaty (art. 104 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Następnie w terminie 30 dni od dnia otrzymania ww. informacji Wnioskodawca będzie mógł zawiadomić organ podatkowy o wysokości poniesionych przez spadkodawcę wydatków uprawniających do ulg podatkowych (art. 104 § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa). Po upływie tego terminu organ podatkowy doręczy decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę (art. 104 § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Jako spadkobierca swojej zmarłej żony Wnioskodawca powinien zatem zaczekać na decyzję naczelnika urzędu skarbowego. Jednak, aby mogło być prowadzone postępowanie podatkowe w tym zakresie, konieczne jest przeprowadzenie postępowania sądowego w sprawie nabycia praw do spadku po zmarłej żonie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 922 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Treść art. 924 ww. ustawy wskazuje, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Podkreślić należy, że prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego nie należą do spadku. Ich sukcesja jest możliwa jedynie na podstawie i w granicach przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613).

Kwestię sukcesji podatkowej reguluje przede wszystkim art. 97 § 1 ww. ustawy zgodnie z którym, spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

W myśl art. 97 § 2 powołanej ustawy, jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Stosownie do treści art. 97 § 4 Ordynacji podatkowej, przepisy § 1-3 stosuje się również do praw i obowiązków wynikających z decyzji wydanych na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Natomiast art. 98 § 1 ww. ustawy stanowi, że do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Z powyższego wynika, że spadkobiercy co do zasady przejmują majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast następcy prawni przejmują również przewidziane przepisami prawa podatkowego przysługujące spadkodawcy, uprawnienia o charakterze niemajątkowym związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą, jedynie w przypadku kontynuowania na ich własny rachunek, działalności spadkodawcy - co wynika z brzmienia art. 97 § 2 cyt. ustawy.

Ponadto z analizy art. 97 powołanej ustawy wynika, że spadkobiercy są tą grupą następców prawnych, która nie wstępuje w prawa i obowiązki spadkodawcy, lecz przejmują te prawa i obowiązki, które istniały w momencie śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że spadkobierca nie zawsze może działać w imieniu spadkodawcy korzystając z jego praw.

W myśl art. 100 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, organy podatkowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy orzekają w odrębnych decyzjach o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców lub określają wysokość nadpłaty albo zwrotu podatku.

Stosownie do przepisu art. 100 § 2 powołanej ustawy, w decyzji organ podatkowy określa wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy, o których mowa w art. 98 § 1 i § 2, z zastrzeżeniem § 2a.

Treść art. 100 § 2a powołanej ustawy stanowi, że wydając decyzję, organ podatkowy określa prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do skorzystania, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, z ulg podatkowych, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, jeżeli ich wysokość jest inna niż wykazana w deklaracji złożonej przez spadkodawcę albo spadkodawca deklaracji nie złożył.

Przepis art. 102 § 2 Ordynacji podatkowej stanowi, że w razie śmierci spadkodawcy w toku postępowania w sprawach dotyczących praw lub obowiązków wymienionych w art. 97 w miejsce dotychczasowej strony wstępują jej spadkobiercy.

Zapis ten przedstawia szczególną sytuację, w której dozwolone jest wstąpienie spadkobiercy w prawa spadkodawcy. Wstąpienie to może jednak odbyć się tylko w przypadku śmierci spadkodawcy w toku postępowania w sprawach dotyczących jego majątkowych lub niemajątkowych praw.

Powyższe przepisy nie mają jednak zastosowania w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, gdy spadkodawca nie złożył zeznania podatkowego, czy też deklaracji i wysokość podatku nie została określona za jego życia. W sytuacji gdy spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych i zmarł w trakcie roku podatkowego, wysokość zobowiązania wynikającego z rozliczenia tego podatku za rok nierozliczony ustala w decyzji właściwy urząd skarbowy. W myśl bowiem art. 104 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty. Jeżeli spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, spadkobierca w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w § 1, zawiadamia organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków (art. 104 § 2 Ordynacji podatkowej). Po upływie terminu, o którym mowa w § 2, organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę (art. 104 § 3 ww. ustawy).

W świetle powyższego, w przypadku śmierci podatnika, zobowiązanie podatkowe związane z uzyskanym przed śmiercią i nie rozliczonym podatkowo dochodem ustala właściwy miejscowo dla zmarłego naczelnik urzędu skarbowego, a ewentualnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostają obciążeni spadkobiercy zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz odpowiedzialności za długi spadkowe. W przypadku wystąpienia nadpłaty podatku zwracana jest ona spadkobiercom również z zastosowaniem wspomnianych przepisów Kodeksu cywilnego. Organ podatkowy, wydając decyzję określa w niej prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego (na podstawie znanych organowi w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy), wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do skorzystania, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, z ulg podatkowych, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, jeżeli ich wysokość jest inna niż wykazana w deklaracji złożonej przez spadkodawcę albo spadkodawca deklaracji nie złożył.

W konsekwencji, Wnioskodawca jako spadkobierca kontynuujący działalność zmarłej żony nie ma obowiązku składania za zmarłą żonę zeznania podatkowego. Natomiast zobowiązania podatkowe, przypadające na zamarłą żonę Wnioskodawcy za 2014 rok, ustali właściwy dla zmarłej naczelnik urzędu skarbowego.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.