ILPB1/4511-1-668/16-3/AMN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 17 czerwca 2016 r. (data wpływu 24 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest prawidłowe.

W dniu 24 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym pismem z dnia 30 czerwca 2016 r. znak ILPB1/4511-1-668/16-2/AMN na podstawie art. 155 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Wniosek nie został uzupełniony. W związku z tym zgodnie z pouczeniem zawartym w ww. wezwaniu zastosowanie znajdzie przepis art. 144 § 3 Ordynacji podatkowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W celu zmniejszenia zaległości czynszowych, Gmina zamierza wprowadzić program, który pozwala osobom fizycznym znajdującym się trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat niezależnych od właściciela (m.in. opłaty za dostawy do lokalu wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych), zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, wynikających z tytułu najmu lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie gminy lub z tytułu bezumownego zajmowania lokali (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu). Z najemcami lub bezumownymi użytkownikami lokali, zobowiązanymi do zapłaty zaległości, zawierana byłaby stosowna umowa/aneks do umowy najmu, przewidująca zgodnie z art. 659 § 2 i art. 453 ustawy - Kodeks cywilny, możliwość zapłaty czynszu i opłat niezależnych za zgodą Wynajmującego, w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz gminy określonego rodzaju prac (np. porządkowych, usługowych, remontowych). Następnie, w umowie/aneksie do umowy najmu, ustalany byłby rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia, jaka w wyniku wykonanej pracy zostałaby spłacona.

W imieniu Gminy program odpracowania zaległości czynszowych byłby realizowany przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej, które prowadzi swoją działalność na podstawie uchwały Rady Miejskiej z dnia 31 października 2007 r. w sprawie utworzenia jednostki budżetowej pn. "Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej" oraz zatwierdzenia jej statutu. Przedmiotem prowadzonej działalności jest m.in. zarządzanie mieszkaniowym zasobem Gminy, obejmujące pobieranie czynszu i opłat niezależnych od Wynajmującego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy u najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych i niezależnych od Wynajmującego oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a jeśli tak - to czy Wnioskodawca jako płatnik zobowiązany będzie do odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, a tym samym świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną nie stanowi źródła przychodów. Zatem płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odpracowanie przez dłużnika zaległych opłat czynszowych w formie świadczenia różnego rodzaju prac na rzecz Wnioskodawcy, czyli świadczenie w miejsce wykonywania, nie będzie skutkowało u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie - Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Natomiast w myśl art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Ma tu zastosowanie instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku czynszu) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasało przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty czynszu), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z opisu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza wprowadzić program, który pozwala osobom fizycznym znajdującym się trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat niezależnych od właściciela (m.in. opłaty za dostawy do lokalu wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych), zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, wynikających z tytułu najmu lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie gminy lub z tytułu bezumownego zajmowania lokali (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu). Z najemcami lub bezumownymi użytkownikami lokali, zobowiązanymi do zapłaty zaległości, zawierana byłaby stosowna umowa/aneks do umowy najmu, przewidująca zgodnie z art. 659 § 2 i art. 453 ustawy - Kodeks cywilny, możliwość zapłaty czynszu i opłat niezależnych za zgodą Wynajmującego, w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz gminy określonego rodzaju prac (np. porządkowych, usługowych, remontowych).

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności, uznać należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania uznać, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz przytoczone wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że po stronie najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych i niezależnych od Wynajmującego oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a co za tym idzie na Wnioskodawcy, jako płatniku, nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.