ILPB1/4511-1-580/15-4/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2014 r. (data wpływu 27 kwietnia 2015 r.) uzupełnionym w dniu 29 czerwca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 27 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 19 czerwca 2015 r. znak ILPB1/4511-1-580/15-2/AA na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 22 czerwca 2015 r., natomiast w dniu 29 czerwca 2015 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 25 czerwca 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem budynku lakierni. Wnioskodawca zawarł z zakładem ubezpieczeń, umowę ubezpieczenia mienia obejmującą okres ubezpieczenia od 2 kwietnia 2009 r. do dnia 1 kwietnia 2010 r., w zakres której wchodziły zdarzenia spowodowane ogniem oraz odpowiedzialność cywilna.

W dniu 27 listopada 2009 r. doszło do pożaru w wyniku którego zniszczeniu uległa nieruchomość, tj. budynek lakierni oraz kabina lakierni. Wartość szkody w budynkach wyniosła 205.607,07 zł.

W tym dniu lakierowany był samochód osobowy. Pracownik Wnioskodawcy wjechał pojazdem do komory lakierniczej celem dokonania lakierowania błotnika przedniego prawego oraz prawych tylnych drzwi.

W komorze lakierniczej znajdowały się przygotowane do malowania, zdemontowane elementy ww. samochodu, tj. zderzak, błotnik oraz drzwi prawe, przednie, które to znajdowały się na stojaku lakierniczym. Po wykonanej pracy malowania elementów pojazd pozostał w komorze lakierniczej. Następnie po ok. 40 min. od malowania w komorze lakierniczej zauważony został pożar, który następnie zgłoszony został do KM PSP. Straż pożarna ugasiła pożar, a pozwany zgłosił zdarzenie swojemu ubezpieczycielowi.

Zakład ubezpieczeń odmówił wypłaty odszkodowania.

Pojazd, który uległ zniszczeniu, należący do (...) objęty był ubezpieczeniem AC. Ubezpieczyciel uszkodzenie pojazdu uznał za szkodę całkowitą i wypłacił odszkodowanie w kwocie 177.300,00 złotych, przy czym szkoda całkowita wynosiła 212.100,00 złotych brutto (173.852,46 zł netto).

W sprawie prowadzone było śledztwo przez Prokuraturę Rejonową w trakcie którego nie ustalono przyczyny pożaru. Postanowieniem z dnia 22 lutego 2010 r. śledztwo umorzono z powyższej przyczyny, jednakże wykluczono podpalenie.

Sąd Apelacyjny wyrokiem zasądził kwotę 177.300,00 złotych od Wnioskodawcy na rzecz ubezpieczyciela.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłata odszkodowania zasądzonego wyrokiem Sądu przez Wnioskodawcę na rzecz ubezpieczyciela jest kosztem uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy, wobec braku definicji "odszkodowania" w przepisach podatkowych, posiłkowo należy posłużyć się definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN, z której wynika, że odszkodowanie to "wynagrodzenie, zapłata za wyrządzone szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy". Odszkodowanie jest więc sposobem - naprawieniem szkody i służy zabezpieczeniu interesów wierzyciela.

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 p.d.o.f. kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 23 ustawy. Użyte w cytowanej normie prawnej określenie "w celu" oznacza konieczność istnienia związku pomiędzy osiąganymi przychodami bądź przynajmniej możliwością ich osiągnięcia a ponoszonymi w związku z działalnością mającą na celu ich osiągnięcie, kosztami. Wystarczające zatem do uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów jest istnienie związku pomiędzy osiągniętym przychodem a ponoszonym kosztem w takiej postaci, że możliwe jest, przy przyjęciu kryteriów obiektywnych, stwierdzenie że poniesiono wydatek w związku z działaniem które przyniosło, bądź - obiektywnie rzecz biorąc - mogło przynieść efekt w postaci uzyskania przychodu.

Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie sądowym ukształtowany został pogląd, w myśl którego zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają wszelkie wydatki, Jeżeli wykazany zostanie ich bezpośredni lub pośredni związek z wielkością osiąganych przychodów. W związku z tym, aby zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów, konieczne jest wykazanie, że poniesiony wydatek wpływa w sposób bezpośredni lub pośredni na osiąganie przychodu. Działania podmiotu gospodarczego mogą czasami doprowadzić do naruszenia dóbr innych osób i z tego tytułu może być on zmuszony do zapłaty kar umownych i odszkodowań. Do kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodów można zaliczyć wydatki z tytułu odszkodowań i kar umownych wypłacanych innym podmiotom, w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością z wyjątkiem tych, które ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów w art. 23 p.d.o.f.

W myśl przepisów art. 23 ust. 1 pkt 16 i 19 p.d.o.f. nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów następujące kary i odszkodowania:

(...)

19. kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

W katalogu kosztów i wydatków nie uznanych za koszty uzyskania przychodów - zawartych w art. 23 ust. 1 p.d.o.f. - nie zostało wymienione odszkodowanie, wynikające z opisanego stanu faktycznego.

W art. 23 ust. 1 pkt 19 p.d.o.f. ustawodawca wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odszkodowania z tytułu wad wykonanych robót i usług oraz zwłoki w usunięciu wad wykonanych usług. Wnioskodawca na mocy wyroku sądowego ma dokonać wypłaty odszkodowania, ale nie za wadliwie wykonaną usługę, lecz za szkody powstałe w trakcie jej wykonywania, przy czym usługę wykonywał pracownik. Przy braku wyłączeń w art. 23 ustawy podatkowej o podobnym charakterze należy uznać, że wypłacone odszkodowanie stanowi koszt uzyskania przychodu.

Wypłacone odszkodowanie będzie następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. Wypłata odszkodowania podyktowana jest interesem gospodarczym firmy i jej wiarygodnością na rynku oraz celem zachowania źródła przychodów.

W związku z tym, że pojęcie "zachowanie albo zabezpieczenie" źródła przychodów nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, należy określić znaczenie tych pojęć na gruncie języka potocznego. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN, przez pojęcie zachować (zachowywać) należy rozumieć: "pozostać w posiadaniu czegoś", "dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności". Z kolei pojęcie zabezpieczyć (zabezpieczać) oznacza "uczynić bezpiecznym", zapewnić utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie.

Kosztami poniesionymi na zachowanie źródła przychodu są więc wszelkie koszty, które zostały poniesione, po to, by utrzymać źródło przychodów w nienaruszonym stanie. Za koszty wydatkowane w celu zabezpieczenia źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów przed jego unicestwieniem i zmniejszeniem. W niniejszej sprawie brak zapłaty przedmiotowego odszkodowania będzie skutkował wszczęciem postępowania egzekucyjnego, w którego wyniku może dojść do sprzedaży licytacyjnej majątku podatnika służącego do prowadzenia działalności gospodarczej.

Ponadto zauważyć należy, że konieczność poniesienia kosztów związanych ze szkodami wyrządzonymi przez pracownika wynika z art. 430 k.c., wiąże się zatem z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

Wypłata przedmiotowego odszkodowania jest gwarantem Solidności firmy, jej wiarygodności. Zapewnia, iż w przypadku zaistnienia określonej sytuacji losowej, uszczerbek poniesiony w związku z działalnością gospodarczą podatnika zostanie wynagrodzony. To z kolei niewątpliwie skutkuje utrzymaniem dotychczasowego klienta, a w konsekwencji przyczynia się do generowania przychodów w przyszłości.

Reasumując, podatnik może wypłatę przedmiotowego odszkodowania wliczyć w koszty uzyskania przychodu, gdyż nie podlega ona wyłączeniom z art. 23 ust. 1 pkt 16 i 19 p.d.o.f. a ponadto służy ono zachowaniu źródła uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie może się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

* pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* być właściwie udokumentowany.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Istotą powyższego przepisu jest generalnie wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów kar umownych związanych z wadami towarów lub usług.

Jednakże w rozpatrywanej sprawie przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy nie ma zastosowania bowiem wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie stanowiło kary umownej czy odszkodowania z tytułu, o którym mowa w tym przepisie.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

W przypadku strat trudno mówić, że zmierzają do osiągnięcia przychodów. Mogą jednak, co do zasady, stanowić element kosztowy w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Możliwość zaliczenia poniesionej straty do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowana jest jednakże od spełnienia następujących warunków:

* strata musi być związana z całokształtem prowadzonej działalności,

* jej powstanie musi być spowodowane działaniem niezawinionym przez podatnika,

* musi być właściwie udokumentowana,

* podatnik winien wykazać, że podjął właściwe działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty.

Przyjmuje się, że dla celów podatkowych, tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Przy czym, strata ta nie może być skutkiem działań lub zaniedbań podatnika np. niewłaściwego zabezpieczenia. Ocena, czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu składników majątkowych ma charakter indywidualny i jest uzależniona od konkretnych faktów i okoliczności towarzyszących powstałej stracie.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem lakierni. Zainteresowany zawarł z zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia mienia w zakres której wchodziły zdarzenia spowodowane ogniem oraz odpowiedzialność cywilna. W dniu 27 listopada 2009 r. doszło do pożaru w wyniku którego zniszczeniu uległ budynek lakierni oraz kabina lakierni. W tym dniu był lakierowany samochód osobowy, którym pracownik Wnioskodawcy wjechał do komory lakierniczej celem dokonania lakierowania błotnika przedniego prawego oraz prawych tylnych drzwi. W komorze lakierniczej znajdowały się przygotowane do malowania, zdemontowane elementy ww. samochodu. Po wykonanej pracy malowania elementów pojazd został w komorze lakierniczej. Następnie po ok. 40 minutach od malowania w komorze lakierniczej zauważony został pożar. Straż pożarna ugasiła pożar, a pozwany zgłosił zdarzenie swojemu ubezpieczycielowi. Zakład ubezpieczeń odmówił wypłaty odszkodowania. Pojazd należący do klienta, który uległ zniszczeniu objęty był ubezpieczeniem AC, w związku z czym ubezpieczyciel. uszkodzenie pojazdu uznał za szkodę całkowitą i wypłacił odszkodowanie. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że w sprawie prowadzone było śledztwo przez Prokuraturę Rejonową w trakcie którego nie ustalono przyczyny pożaru. Postanowieniem z dnia 22 lutego 2010 r. śledztwo umorzono, jednakże wykluczono podpalenie. Sąd Apelacyjny wyrokiem zasądził kwotę 177.300,00 zł od Wnioskodawcy na rzecz ubezpieczyciela.

W związku z powyższym, wydatki jakie poniósł Wnioskodawca związane z wypłatą odszkodowania dla klienta za uszkodzony samochód osobowy, który uległ zniszczeniu na skutek pożaru mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów jako związane z całokształtem prowadzonej działalności gospodarczej. Zainteresowany bowiem podjął niezbędne postępowanie mające na celu wyjaśnienie przyczyny i okoliczności powstania pożaru. Wypłacone odszkodowanie może zostać zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodów, jeżeli strata opisana we wniosku powstała niezależnie od woli podatnika, a więc jest niezawiniona.

Zauważyć należy również, że w przedmiotowej sprawie, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, tut. Organ wydając interpretację prawa podatkowego nie jest uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które wskazałoby, czy Wnioskodawca dołożył należytej staranności w celu uniknięcia pożaru. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Reasumując, odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądu na rzecz ubezpieczyciela, może stanowić koszt uzyskania przychodów prowadzonej działalności pod warunkiem, że Wnioskodawca dochował należytej staranności w celu zabezpieczenia przed powstaniem opisanej we wniosku straty i prawidłowego jej udokumentowania dla celów podatkowych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.