ILPB1/4511-1-283/15-2/AMN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2015 r. (data wpływu 24 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych - jest prawidłowe.

W dniu 24 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Na mocy orzeczenia z dnia 28 września 1950 r. Minister Leśnictwa przejął na własność Skarbu Państwa przedsiębiorstwo "A" należące do M.P. wraz z nieruchomością gruntową o obszarze 0,9979 ha. Przejęcia przedsiębiorstwa dokonano za protokołem zdawczo-odbiorczym dokumentującym w sposób szczegółowy przejmowany majątek oraz określający jego zużycie i wartości w dacie przejęcia tj. w dniu 28 lutego 1951 r. Protokół został zatwierdzony Orzeczeniem Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. Decyzją z dnia 14 kwietnia 1997 r. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa stwierdził, iż orzeczenie z dnia 28 września 1950 r. Ministra Leśnictwa o przejęciu na własność Skarbu Państwa przedsiębiorstwa "A" zostało wydane z naruszeniem prawa. Ta ostateczna decyzja została z urzędu na mocy decyzji z dnia 16 maja 2002 r. Ministra Środowiska uznana za nieważną.

W dniu 1 lipca 1984 r. zmarł M.P. #8722; właściciel przedsiębiorstwa "A", a spadek po nim nabyli po 1/3 części spadku żona A.P. oraz dzieci k.p. i G.Z. W dniu 24 kwietnia 1997 r. zmarła A.P., a spadek po niej nabyli po 1/2 części spadku dzieci k.p. i G.Z. W dniu 8 listopada 2001 r. zmarł k.p., a spadek po nim nabyli po 1/3 części spadku żona E.P. oraz dzieci J.P. i P.P. (Wnioskodawca).

Kolejną decyzją administracyjną z dnia 1 października 2002 r. Minister Środowiska stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 28 września 1950 r. o przejęciu na własność Skarbu Państwa przedsiębiorstwa "A" oraz orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo-odbiorczego przedsiębiorstwa.

Pismem z dnia 10 października 2002 r. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa złożyła wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. Po rozpatrzeniu wniosku Wojskowej Agencji Mieszkaniowej decyzją z dnia 30 sierpnia 2004 r. Minister Środowiska uchylił decyzję z dnia 1 października 2002 r. i stwierdził, że orzeczenie Ministra Leśnictwa z dnia 28 września 1950 r. o przejęciu na własność Skarbu Państwa przedsiębiorstwa "A" oraz orzeczenie Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo-odbiorczego przedsiębiorstwa zostały wydane z naruszeniem prawa w części dotyczącej:

* lokali mieszkalnych położonych w budynkach znajdujących się na działkach nr 6/9 i 6/47: przy ul. (...), zbytych aktami notarialnymi na rzecz osób fizycznych, stanowiących 11196/17761 udziałów w zabudowanej nieruchomości gruntowej, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW Nr 1,

* lokali mieszkalnych położonych w budynkach znajdujących się na działkach nr 6/31, 6/42 i 6/46: przy ul. (...), zbytych aktami notarialnymi na rzecz osób fizycznych, stanowiących 15949/23466 udziałów w zabudowanej nieruchomości gruntowej, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW Nr 2,

a ponadto stwierdził nieważność ww. orzeczeń w części dotyczącej składników ruchomych przedsiębiorstwa oraz wchodzących w jego skład nieruchomości, nie wymienionych w pkt 1 decyzji z dnia 1 października 2002 r., tj.:

* nieruchomości położonych na działkach nr 61916/47 wpisanych w KW Nr 1 w części stanowiącej własność Skarbu Państwa #8722; Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (6565/17761 udziałów),

* nieruchomości położonych na działkach nr 6/31, 6/42 i 6/46 wpisanych w KW Nr 2 w części stanowiącej własność Skarbu Państwa #8722; Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (7517/23466 udziałów),

* działek nr 6/10, 6/36 i 6/40 o łącznej powierzchni 1583 m² wpisanych w KW Nr 3 jako własność Skarbu Państwa,

* działek nr 6/1, 6/3, 6/27, 6/28, 6/29, 6/30, 6/32, 6/33, 6/35, 6/37, 6/38, 6/41, 6/43, 6/44 o łącznej powierzchni 4499 m² wpisanych w KW Nr 4 jako własność Miasta,

* działki nr 6/7 o powierzchni 285 m² wpisanej w KW Nr 5 jako własność Miasta.

Od ww. decyzji Wojskowa Agencja Mieszkaniowa wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2004 r. Sąd odrzucił skargę. Postanowienie powyższe stało się prawomocne w dniu 3 października 2005 r. Spadkobiercy M.P. oraz k.p. - G.Z., EP., J.P., P.P. w dniu 2 lipca 2007 r. skierowali do Ministra Środowiska wniosek o odszkodowanie w trybie art. 160 k.p.a. w związku z decyzją Ministra Środowiska z dnia 30 sierpnia 2004 r. Decyzją z dnia 9 lipca 2008 r. Minister Środowiska odmówił spadkobiercom M.P. przyznania odszkodowania. W dniu 1 września 2008 r. Wnioskodawca wraz z pozostałymi powodami wniósł pozew do Sądu Okręgowego przeciwko Skarbowi Państwa #8722; Ministrowi Środowiska.

W dniu 21 listopada 2009 r. zmarła G.Z., a spadek po niej nabył w całości syn A.Z. W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu wyceny nieruchomości, przedsiębiorstw i budownictwa ogólnego, ds. wyceny ruchomości oraz rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność ustalenia wartości nieruchomości stanowiącej Przedsiębiorstwo "A" na dzień 28 września 1950 r. obejmującej przedsiębiorstwo oraz okoliczność ustalenia wartości szkody rzeczywistej.

Na rozprawie w dniu 30 lipca 2013 r. Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości i wyceny przedsiębiorstw, zawierającej aktualizację wartości wyliczonej szkody rzeczywistej.

W pozwie powodowie w tym Wnioskodawca P.P. domagali się od pozwanego Skarbu Państwa #8722; Ministra Środowiska odszkodowania wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem odszkodowania za poniesioną szkodę rzeczywistą przez Przedsiębiorstwo "A" powstałą wskutek wydania z rażącym naruszeniem prawa orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. o przejęciu na własność państwa Przedsiębiorstwa "A" oraz orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo-odbiorczego przedsiębiorstwa oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu według norm przepisanych. Stosownie do treści art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W myśl art. 417^{1 §} 2 zd. 1 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Jednakże w odniesieniu do szkód spowodowanych wydaniem przed dniem 1 września 2004 r. ostatecznej decyzji administracyjnej, której nieważność w świetle przepisu art. 156 § 1 k.p.a. lub wydanie z naruszeniem prawa w rozumieniu art. 158 § 2 k.p.a. stwierdzono następnie decyzją nadzorczą, podstawę odpowiedzialności Skarbu Państwa stanowi przepis art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 sierpnia 2004 r. Przepis art. 160 k.p.a. został uchylony z dniem 1 września 2004 r. na mocy art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1692). W myśl art. 5 tej ustawy do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed jej wejściem w życie stosuje się przepisy art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia tej ustawy w życie. Stanowisko to w pełni potwierdzono w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 31 marca 2011 r. (III CZP 112/10, Lex numer 751460), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 1 września 2004 r., której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 § 1, § 2, § 3 i § 6 k.p.a.

W konsekwencji stwierdzono, że w myśl tej uchwały w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 160 k.p.a.

Przepis art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 sierpnia 2004 r. stanowił, że stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a. albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Z kolei z tego przepisu wynika, że do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu. Zgodnie z art. 160 k.p.a. odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a., chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności. Istotnym jest również, że zgodnie z § 6 art. 160 k.p.a. roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a. albo decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 § 2, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Przepis art. 160 k.p.a. nie zawiera bliższych regulacji dotyczących przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną wadliwą decyzją administracyjną, odsyłając w tym zakresie do przepisów kodeksu cywilnego.

Z uwagi na publicznoprawny charakter decyzji administracyjnych i organów je wydających istotne znaczenie dla określenia przesłanek tej odpowiedzialności ma przepis art. 417 k.c., który określa odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkodę poniesioną wskutek niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej. W zakresie określenia rozmiaru szkody i związku przyczynowego między wydaniem wadliwej decyzji administracyjnej a szkodą, zastosowanie znajdują także przepisy art. 361-363 k.c. Powyższe determinuje również zakres faktów, które obowiązana jest udowodnić strona domagająca się odszkodowania z tego tytułu. Mając na uwadze treść art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W takiej sytuacji powodowie powinni w niniejszej sprawie wykazać istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wydaniem wadliwego orzeczenia z 1950 i 1951 r., a powstaniem szkody w ich majątku. W wyroku Sąd stwierdził, że Strona powodowa sprostała wymogowi określonemu w art. 6 k.c. i bezspornie wykazała (w zakresie jak w piśmie z dnia 3 listopada 2014 r. #8722; modyfikacja powództwa), że nastąpiło bezprawne przejęcie przez Skarb Państwa przedsiębiorstwa "A" wobec wydania niezgodnego z prawem orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. o przejęciu na własność państwa Przedsiębiorstwa "A" oraz również orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo-odbiorczego przedsiębiorstwa. Na bezprawność tych zdarzeń jako bezpośrednio szkodzących wskazuje wydana decyzja z dnia 30 sierpnia 2004 r. Oba te zdarzenia związane z wydaniem wadliwych i niezgodnych z prawem orzeczeń, spowodowały, iż właściciel przedsiębiorstwa oraz jego następcy prawni ponieśli w ten sposób szkodę. Jest to przykład szkody rzeczywistej, na którą składa się utrata składników przedsiębiorstwa w postaci składników aktywów zgodnie z zestawieniem bilansowym z dnia 31 stycznia 1951 r. Niewątpliwie bezprawne działanie Państwa polegające na wydaniu za każdym razem wadliwego orzeczenia administracyjnego doprowadziły do powstania tej szkody i jej rzeczywistych rozmiarów. Jest też kwestią faktu, że w niniejszym przypadku nie zachodzi już możliwość naturalnej restytucji majątku nieruchomego składającego się na przedmiot przejętego bezprawnie przedsiębiorstwa. Obecnie nieruchomości, które poprzednio tworzyły przedsiębiorstwo stanowią już własność innych podmiotów w tym osób fizycznych wskutek odpłatnych czynności prawnych. Nabycie więc nieruchomości od osoby wpisanej do księgi wieczystej, ale niebędącej właścicielem prowadzi do nabycia własności wówczas, gdy podstawę tego nabycia stanowi odpłatna czynność prawna (art. 516 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wyrok Sadu Najwyższego z dnia 12 października 2011 r. #8722; II CSK 82/11).

Przy ustaleniu wysokości szkody zastosowano metodę skorygowanej wartości aktywów netto. Podstawą dokonania wyceny jest określenie wartości rynkowej poszczególnych składników majątku wycenianego podmiotu oraz pomniejszenie jej o skorygowaną wartość jego zobowiązań. Natomiast wartość rynkowa jest to kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej zachodzących na aktywnym rynku, obejmującym takie same składniki majątkowe jak przedmiot transakcji. W takiej sytuacji Sąd uznał, że powodom przysługuje odszkodowanie zgodnie z art. 160 § 1 i 2 k.p.a. Uszczerbek majątkowy po stronie powodów jest normalnym następstwem przejęcia na własność Państwa przedsiębiorstwa "A". Niewątpliwie gdyby nie zapadło niezgodne z prawem orzeczenie Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. o przejęciu na własność państwa Przedsiębiorstwa "A" oraz orzeczenie Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo-odbiorczego przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo pozostałoby własnością następców prawnych M.P. Wysokość odszkodowania została wyliczona przez biegłych i taka jest wartość szkody rzeczywistej jaką ponieśli powodowie w tym Wnioskodawca.

Reasumując: Przedmiotowe odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w dniu 19 listopada 2014 r. Na moment złożenia wniosku wyrok nie jest prawomocny. Podstawą prawną odszkodowania są przepisy przywołane we wniosku, szczególnie art. 160 k.p.a.

Odszkodowanie nie wiąże się z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, gdyż nigdy takiej nie prowadził i nie prowadzi. Nie jest również odszkodowaniem za utracone korzyści.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym zasądzone odszkodowanie za szkody rzeczywiste w proporcji przypadającej na Wnioskodawcę korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone odszkodowanie za szkody rzeczywiste w proporcji przypadającej na Wnioskodawcę korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy. W myśl tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powyższe nie oznacza, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, objęte są tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, które wypełniają dyspozycję ww. normy prawnej, czyli te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Jednakże, podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter.

Jak wynika, z opisu zdarzenia przyszłego, podstawą prawną przyznanego przez sąd odszkodowania są przepisy przywołane we wniosku, szczególnie art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu).

Szkodą jest więc uszczerbek majątkowy powstały wskutek pewnego zdarzenia - z wyłączeniem przypadków, gdy zmniejszenie się majątku następuje wskutek woli właściciela tego majątku (darowizna, zbycie rzeczy).

Uszczerbek w majątku może polegać na:

* zmniejszeniu się aktywów majątku (poprzez ubytek, zniszczenie lub utratę np. praw rzeczowych - w tym własności lub obniżenie ich wartości),

* zwiększeniu się pasywów (długów),

* udaremnieniu zwiększenia się majątku poprzez utratę korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Stosownie natomiast do treści art. 363 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 § 2 Kodeksu cywilnego).

Zasadą jest, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyny, za którą dłużnik odpowiada, odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową wierzyciela do takiej, w jakiej znajdowałby się gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie wykonano, a zatem obejmuje wszystko to, co wierzyciel uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania (tzw. pozytywny interes wierzyciela).

Treść cytowanego wyżej przepisu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego oznacza, że naprawienie szkody mieszczącej się w ramach normalnego związku przyczynowego obejmuje zarówno straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens) jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans), tj. że odszkodowanie ma być pełne, czyli naprawiona powinna zostać cała szkoda.

W myśl art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kodeksu albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego do odszkodowań stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w ww. przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności, o czym stanowi art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Jednocześnie zgodnie z § 4 tego artykułu o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził - w myśl art. 158 § 2 - że decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przepis art. 160 został jednakże uchylony z dniem 1 września 2004 r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja nieważnościowa (art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) stała się ostateczna przed dniem 1 września 2004 r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym.

W myśl art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 417¹ § 2 ww. Kodeksu, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Stosownie do art. 418 § 1 ww. Kodeksu cywilnego - który utracił moc 18 grudnia 2001 r. #8722; jeżeli szkoda została wyrządzona przez funkcjonariusza państwowego na skutek wydania orzeczenia lub zarządzenia, Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność tylko wtedy, gdy przy wydaniu orzeczenia lub zarządzenia nastąpiło naruszenie prawa ścigane w trybie postępowania karnego lub dyscyplinarnego, a wina sprawcy szkody została stwierdzona wyrokiem karnym lub orzeczeniem dyscyplinarnym albo uznana przez organ przełożony nad sprawcą szkody.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawcy, jako następcy prawnemu (właściciela przedsiębiorstwa), zostało zasądzone wyrokiem sądu od Skarbu Państwa odszkodowanie poniesienia uszczerbku majątkowego jako następstwa przejęcia na własność Państwa przedsiębiorstwa. Odszkodowanie przyznano na podstawie art. Art. 160 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz innych przepisów powołanych we wniosku przez Wnioskodawcę.

W niniejszej sprawie istotne jest, że przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego w zw. ze wskazanym przez Wnioskodawcę we wniosku art. 361 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, jak również w oparciu o wskazany przez Zainteresowanego we wniosku art. 417 i art. 418 Kodeksu cywilnego, na podstawie którego orzeczono o odszkodowaniu jest przepisem, który określa zasady ustalania odszkodowania. Z wniosku nie wynika, że zachodzi jakakolwiek przesłanka negatywna wskazana w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-g) ustawy. Skoro tak, to przedmiotowe odszkodowanie zasądzone na podstawie powołanych powyżej przepisów, za poniesioną szkodę rzeczywistą z tytułu bezprawnego przejęcia przez Skarb Państwa przedsiębiorstwa w związku z wydaniem wadliwych i niezgodnych z prawem orzeczeń, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w opisanym zdarzeniu przyszłym zasądzone odszkodowanie za szkody rzeczywiste w proporcji przypadającej na Wnioskodawcę korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.