ILPB1/4511-1-1636/15-2/KF - PIT w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży środków obrotowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 25 listopada 2015 r. (data wpływu 10 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży środków obrotowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży środków obrotowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, prowadzi działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu kantoru walut, skup i sprzedaż walut. Działalność gospodarczą prowadzi w trzech różnych punktach. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Zainteresowany prawie codziennie wpłaca do banku sprzedane na platformie transakcyjnej waluty, wypłaca i wozi do kantorów oraz dokonuje zasileń przekazań środków obrotowych między kantorami, jak również transportuje te środki obrotowe do domu, aby przechowywać je w specjalnym sejfie.

W dniu 30 maja 2015 r. Wnioskodawca zakończył pracę w punktach przy ul. ABC. Są to lokale tymczasowe, drewniane i pomimo zabezpieczeń Zainteresowany musi zabierać z nich środki obrotowe. Transportował je do kantoru przy ul. 123 w celu zasilenia w gotówkę kasy kantoru na weekend, a następnie część gotówki miał zabrać do domu, aby zdeponować ją w sejfie, aby znów po weekendzie zawieźć ją do kantorów na ul. ABC.

Podczas transportu Zainteresowany poczuł, że złapał "gumę", potwierdził to sygnał wibracji koła z komputera auta. Aby nie zatrzymywać się na bezludziu Wnioskodawca jechał dalej. Został tym samym zmuszony, aby zamiast wprost do kantoru udać się bezpośrednio do warsztatu oponiarskiego, który znajduje się nieopodal kantoru, nie miał już koła zapasowego, gdyż dzień wcześniej też uległo ono przebiciu. Wówczas nie pomyślał, że było to celowe działanie złodziei, przez których jak się później okazało był już od dawna obserwowany.

W momencie gdy dokonywano naprawy koła w warsztacie do wnętrza auta wdarł się złodziej i ukradł plecak z pieniędzmi. Kwota skradzionych środków obrotowych została wyceniona po cenie zakupu i wynosi 574.902,48 zł. Mimo natychmiastowego poinformowania policji, sprawców napadu nie udało się złapać ani odzyskać skradzionych środków obrotowych.

Wnioskodawca posiada polisę ubezpieczeniową obejmującą transport gotówki. Uważa, iż tego rodzaju strata w środkach obrotowych stanowi koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, powstała ona bowiem na skutek zdarzenia, na które nie miał wpływu.

Środki obrotowe w kantorze to nic innego jak towar handlowy w innych rodzajach działalności handlowej. Wnioskodawca dokłada wszelkich starań, aby działalność przynosiła jak największe korzyści. Kantory są odpowiednio zabezpieczone w alarmy, szyby i kasy pancerne. Działania Wnioskodawcy polegające na osobistym transporcie gotówki są koniecznością finansową i mają na celu minimalizację kosztów uzyskania przychodów. Zainteresowany nie korzysta z usług firm ochroniarskich, które przewożą gotówkę, bo często kilka razy dziennie musi odprowadzać gotówkę do banku, przewozić między kantorami i do domu, aby maksymalizować zysk i tym samym minimalizować stratę. Robi to o różnych porach, zawsze dbając o bezpieczeństwo. Koszt transportu środków obrotowych przez firmy ochroniarskie z taką częstotliwością jak wymaga tego sytuacja przewyższałby dochody Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca może stratę środków obrotowych (tekst jedn.: towaru handlowego w działalności kantorowej) uznać na mocy art. 22 ust. 1 jako koszty uzyskania przychodów.

Zdaniem Wnioskodawcy, w zaistniałej sytuacji stratę poniesioną na skutek kradzieży środków obrotowych jak najbardziej można uznać za koszt uzyskania przychodów. Od początku prowadzenia działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę sam transportował środki obrotowe, aby maksymalizować zysk i ponosić jak najmniejsze koszty uzyskania przychodów. Ponadto częstotliwość przewożenia środków obrotowych pomiędzy punktami sprzedaży Zainteresowanego jest duża i w różnym czasie, co niestety eliminuje możliwość korzystania z firm ochroniarskich (koszty ich transportu na telefon są ogromne, ich systematyczne ponoszenie w dłuższym okresie czasu powodowałoby generowanie niepotrzebnych kosztów).

Wnioskodawca nie zgadza się z tym, że kradzież wg przepisów nie jest traktowana jako zdarzenie losowe. Czym zatem jest. Wnioskodawca jest poszkodowanym w tej sytuacji i nie miał żadnego wpływu na to zdarzenie, nie uzyskał także żadnych korzyści z tego tytułu. Stracił i to bardzo dużo. Zainteresowany za każdym razem dokonywał wszelkich starań, aby gotówkę przewozić bezpiecznie, tak było i tego feralnego dnia.

Mając to wszystko na względzie Wnioskodawca uważa, że stratę w wysokości skradzionej gotówki może uznać za koszt uzyskania przychodów. Nadmienia, iż posiada także polisę ubezpieczeniową obejmującą transport środków obrotowych. Zdarzenie Zainteresowany zgłosił na policję, ta przekazała sprawę prokuraturze.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

* musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,

* musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

W przypadku strat w majątku obrotowym (np. środkach pieniężnych) trudno mówić, że zmierzają one do osiągnięcia przychodów. Mogą one jednak co do zasady stanowić element kosztowy w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Możliwość zaliczenia poniesionej straty do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowana jest jednakże od spełnienia następujących warunków:

* strata musi być związana z całokształtem prowadzonej działalności,

* jej powstanie musi być spowodowane działaniem niezawinionym przez podatnika,

* musi być właściwie udokumentowana,

* podatnik winien wykazać, że podjął właściwe działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty.

Przyjmuje się, że dla celów podatkowych, tylko kradzież powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Przy czym kradzież ta nie może być skutkiem działań lub zaniedbań podatnika, np. niewłaściwego zabezpieczenia składników majątkowych. Ocena, czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu składników majątkowych ma charakter indywidualny i jest uzależniona od konkretnych faktów i okoliczności towarzyszących powstałej stracie.

Zauważyć przy tym należy, że dla oceny czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu środków pieniężnych znaczenie ma m.in. fakt, czy środki te były zabezpieczone zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz. U. z 2010 r. Nr 166, poz. 1128 z późn. zm.).

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu kantoru walut, skup i sprzedaż walut. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Zainteresowany prawie codziennie wpłaca do banku sprzedane na platformie transakcyjnej waluty, wypłaca i wozi do kantorów oraz dokonuje zasileń przekazań środków obrotowych między kantorami, jak również transportuje te środki obrotowe do domu, aby przechowywać je w specjalnym sejfie. Wnioskodawca osobiście transportuje gotówkę, nie korzysta z usług firm ochroniarskich, z uwagi na wysoki koszt takich usług. Podczas transportu gotówki Zainteresowany poczuł, że złapał "gumę", potwierdził to sygnał wibracji koła z komputera auta. Aby nie zatrzymywać się na bezludziu Wnioskodawca jechał dalej. Został tym samym zmuszony, aby zamiast wprost do kantoru udać się bezpośrednio do warsztatu oponiarskiego, który znajduje się nieopodal kantoru, nie miał już koła zapasowego, gdyż dzień wcześniej też uległo ono przebiciu. W momencie gdy dokonywano naprawy koła w warsztacie do wnętrza auta wdarł się złodziej i ukradł plecak z pieniędzmi. Kwota skradzionych środków obrotowych została wyceniona po cenie zakupu i wynosi 574.902,48 zł. Mimo natychmiastowego poinformowania policji, sprawców napadu nie udało się złapać ani odzyskać skradzionych środków obrotowych.

Podkreślenia wymaga, że podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, będących następstwem niezachowania przez niego należytej staranności. Działalność podmiotu gospodarczego powinna cechować dbałość i zachowanie należytej staranności tak w procesie decyzyjnym, jak i wykonawczym.

Prowadzenie działalności w zakresie wymiany walut, wymaga zachowania szczególnej staranności, zastosowania podwyższonych standardów zabezpieczeń przed ewentualną kradzieżą środków pieniężnych, zwłaszcza podczas transportu gotówki. Pozostawienie gotówki w plecaku w samochodzie podczas naprawy koła w warsztacie nie może zostać uznane za zachowanie należytej staranności, czy właściwe działanie zabezpieczające przed powstaniem straty.

Określając należytą staranność, należy mieć na uwadze staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, chodzi tu o pewien wzorzec zachowania w zakresie zaangażowania i dbałości w wykonaniu pewnych czynności. Jest to zatem pewne obiektywne minimum, którego można, a wręcz należy oczekiwać od przeciętnego człowieka. Ocena należytej staranności w zakresie prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej musi tym bardziej uwzględniać zawodowy charakter tej działalności. W tym przypadku, zawodowy charakter działalności określa obiektywny wzorzec wymaganej staranności.

Jak wskazano powyżej działalność w tak specyficznym zakresie wymaga dochowania szczególnej staranności, której nie dochowano w przedmiotowej sprawie, tym bardziej, że Wnioskodawca samodzielnie transportował znaczną sumę środków pieniężnych.

Podkreślić równocześnie należy, że uczestniczące w obrocie gospodarczym podmioty prowadzące działalność gospodarczą na własne ryzyko, nie mogą wynikających z niego konsekwencji "przerzucać" na Skarb Państwa. Ciężar właściwego zabezpieczenia przewożonej gotówki spoczywał na Wnioskodawcy, a samo zaistnienie kradzieży gotówki z samochodu, nie uprawnia do zaliczenia powstałej straty do kosztów uzyskania przychodów.

W nakreślonym stanie faktycznym, Wnioskodawca nie wykazał, że podjął wszelkie niezbędne działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty, tj. dochował należytej staranności w czasie transportu gotówki.

Biorąc powyższe pod uwagę, nie można zgodzić się z argumentacją, że Wnioskodawcy przysługuje możliwość zaliczenia przedmiotowej straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie należy wyjaśnić, że jednoznaczne przesądzenie o charakterze omawianych kosztów wymagałoby jednak przeprowadzenia postępowania dowodowego. Tutejszy organ nie jest uprawniony do dokonania takich ustaleń w ramach postępowania w przedmiocie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Z tego względu, niniejsza interpretacja ogranicza się do wykładni przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wskazania elementów faktycznych, które są istotne dla kwalifikacji przedmiotowych kosztów.

Ponadto w przedmiotowej sprawie - mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Zainteresowanego i stanowiskiem Zainteresowanego. Bowiem do postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, nie mają zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.