ILPB1/415-989/08-2/AMN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2008 r. (data wpływu 2 grudnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu umorzenia poręczycielom odsetek karnych - jest prawidłowe.

W dniu 2 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu umorzenia poręczycielom odsetek karnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca udzielił dwóm osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą trzech kredytów obrotowych oraz jednego kredytu konsumpcyjnego. Kredytobiorcy są małżeństwem, jednakże każdy z nich prowadził odrębnie działalność gospodarczą oraz zawierał odrębne umowy kredytowe.

Kredyty zabezpieczone zostały poręczeniem według prawa cywilnego udzielonym przez kilka osób fizycznych, przy czym niektórzy z poręczycieli udzielili poręczenia dla więcej niż jednego kredytu. Z uwagi na niewywiązanie się kredytobiorców z obowiązku spłaty kredytów, Wnioskodawca wypowiedział umowy kredytowe, a następnie wszczął egzekucję w stosunku do kredytobiorców oraz poręczycieli. Egzekucja wszczęta przeciwko kredytobiorcom okazała się całkowicie bezskuteczna. W trakcie trwania egzekucji przeciwko poręczycielom bank zawarł z nimi ugodę, zgodnie z którą poręczyciele zobowiązali się do dobrowolnego ratalnego spłacania wierzytelności w zamian za odstąpienie od egzekucji komorniczej oraz umorzenie naliczonych odsetek kapitałowych oraz odsetek za opóźnienie - tzw. odsetek karnych. Bank uwzględnił częściowo wniosek poręczycieli, umarzając im część naliczonych odsetek karnych. Decyzja taka nie została jednak podjęta w stosunku do kredytobiorców. Przeciwnie, z uwagi na ustalenie w ostatnim okresie miejsca pobytu kredytobiorców, wnioskodawca ponownie wystąpił do komornika z wnioskiem o wszczęcie w stosunku do nich egzekucji. Obecnie nie można jeszcze stwierdzić jaki będzie efekt tej egzekucji. Poręczyciele natomiast spłacają dług w ratach zgodnie z zawartą ugodą i przewiduje się, że stan będzie trwał jeszcze kilka lat.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy kwota umorzonych częściowo odsetek karnych stanowić będzie przychód poręczycieli z innych źródeł, opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku, gdyby umorzone częściowo poręczycielom odsetki karne stanowiły przychód poręczycieli, to w jaki sposób kwotę tego przychodu rozdzielić pomiędzy kilku poręczycieli poręczających ten sam kredyt.

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej "p.d.o.f.", opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody podatnika, za wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 oraz art. 20 ust. 1 p.d.o.f., do przychodów zalicza m.in. wartość świadczeń otrzymanych w naturze oraz świadczeń nieodpłatnych. Według powszechnie wyrażanego stanowiska, do świadczeń nieodpłatnych zalicza się świadczenia przynoszące korzyść majątkową osobie, która je otrzymuje.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku poręczycieli umorzenia przez bank części odsetek karnych - przy jednoczesnym niezwolnieniu z tej części długu kredytobiorców, do czego wnioskodawca jest uprawniony z mocy przepisu art. 366 Kodeksu cywilnego - nie powinno być uznawane za okoliczność powodującą powstanie u nich przychodu, albowiem bank jako osoba udzielająca kredytu nie udziela im żadnych wymiernych świadczeń, a jedynie zmniejsza zakres zobowiązania za dług cudzy. Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy kwota umorzonych częściowo odsetek karnych nie powinna stanowić u poręczycieli przychodu z innych źródeł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przychodami z innych źródeł są również przychody z tytułu umorzenia części kredytu lub odsetek od kredytu dla kredytobiorcy.

W myśl art. 876 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

Poręczenie kredytu bankowego jest praktyką powszechnie stosowaną. W przypadku braku spłat od kredytobiorcy, banki często podpisują ugodę z poręczycielem i zwalniają go z części długu w zamian za częściową jego spłatę. Rodzi to kilka jasno określonych konsekwencji podatkowych. W wyniku zawarcia takiej ugody nie powstaje przychód po stronie poręczyciela. Mimo, że została umorzona część spłat, faktycznie jednak jego majątek nie powiększa się o umorzoną kwotę, gdyż to nie on był kredytobiorcą.

Z przedstawionych informacji wynika, że środki pieniężne wynikające z umowy otrzymał kredytobiorca, a poręczyciele zobowiązani byli jedynie do spłaty kredytu w sytuacji, gdy nie będzie on spłacany przez kredytobiorcę.

Wnioskodawca - bank zobowiązał się zwolnić poręczycieli z długu z tytułu umowy kredytowej umarzając naliczone odsetki za opóźnienie, tzw. odsetki karne. Decyzja taka nie została podjęta w stosunku do kredytobiorców.

Wobec powyższego, jeżeli bank umorzył poręczycielom wierzytelność powstałą w wyniku zawartej umowy kredytowej, to kwota tego umorzenia nie będzie stanowiła przychodu dla poręczycieli, przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. U poręczycieli nie następuje bowiem jakiekolwiek przysporzenie majątkowe na skutek tego zdarzenia. Bank nie wykonał na rzecz poręczycieli nieodpłatnego świadczenia, gdyż nie korzystali oni ze środków finansowych pochodzących z udzielonej pożyczki kredytobiorcy. Kwota przedmiotowego umorzenia może stanowić przychód jedynie u kredytobiorcy.

Reasumując, kwota częściowo umorzonych odsetek karnych nie stanowi dla poręczycieli przychodu z innych źródeł i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Rozstrzygnięcie przedstawionego we wniosku pytania dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu umorzenia kredytobiorcom odsetek karnych, zawarto w interpretacji indywidualnej z dnia 17 lutego 2009 r. nr ILPB1/415-989/08-3/AMN.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.