ILPB1/415-80/08-2/RP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Komornika Sądowego, przedstawione we wniosku z dnia 24 stycznia 2008 r. (data wpływu 28 stycznia 2008 r.), uzupełnionym w dniu 31 stycznia 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu związanego ze stosunkiem pracy - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu związanego ze stosunkiem pracy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca rozwiązał stosunek pracy z pracownikiem, wręczając mu 24 sierpnia 2007 r. wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownik w dniu 31 sierpnia 2007 r. wystąpił do Sądu Rejonowego z pozwem o zapłatę odszkodowania za nieuzasadnione i niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę (art. 45 Kodeksu pracy). W dniu 10 grudnia 2007 r. w Sądzie Rejonowym zawarto ugodę sądową na wypłatę powodowi (pracownikowi) odszkodowania w kwocie 9.000 zł, w terminie do 21 grudnia 2007 r. Wnioskodawca dokonał wypłaty odszkodowania w terminie ustalonym ugodą, potrącając zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19% tj. kwotę 1.710 zł, którą odprowadził jako płatnik do Urzędu Skarbowego. O wypłaconych dochodach i potrąceniu zaliczki poinformował Drugi Urząd Skarb oraz byłego pracownika (PIT-11).

Potrącając zaliczkę na podatek dochodowy Wnioskodawca kierował się przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie wyłączono ze zwolnienia od podatku odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód. Były pracownik uzyskując klauzulę wykonalności ugody w dniu 15 stycznia 2008 r. wystąpił do Komornika z wnioskiem egzekucyjnym twierdząc, że Wnioskodawca niesłusznie potrącił mu zaliczkę na podatek dochodowy, gdyż odszkodowanie to wolne jest od podatku dochodowego w świetle art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym, podjął czynności egzekucyjne i zawiadomił Wnioskodawcę o zajęciu rachunku bankowego na kwotę należności głównej 1.710 zł (kwoty potrąconej zaliczki na podatek dochodowy).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca jako płatnik prawidłowo postąpił potrącając zaliczkę na podatek dochodowy od zawartej ugody sądowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, postąpił prawidłowo, gdyż odszkodowanie to nie jest wolne od podatku w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Generalną zasadą w kwestii opodatkowania odszkodowań jest fakt, że ze zwolnienia korzystają jedynie te odszkodowania, w przypadku których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Odnosząc się do faktycznego stanu Wnioskodawca uznał, że w przedmiotowej sprawie miało miejsce rozwiązanie stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa. Prawo do dochodzenia odszkodowań w zaistniałej sytuacji wynika wprost z przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Wobec powyższego przyznanie odszkodowania jako wynikające wprost z przepisów Kodeksu pracy zawiera się w uregulowaniach przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego zapis wyraźnie wskazuje, iż otrzymane odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód, nie zostały objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych. Wnioskodawca uważa, że wypłacając przedmiotowe odszkodowanie zobowiązany był jako płatnik do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek oraz przekazania kwoty pobranej zaliczki na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z wyrażającym zasadę powszechności opodatkowania art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art. 9 ust. 2 ww. ustawy). W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi w pkt 1 wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkowstwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowe odszkodowanie wynikające z zawartej ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolnymi od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Wolnymi od podatku są również - w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

W przedmiotowej sprawie przede wszystkim należy ustalić charakter świadczenia uzyskanego przez pracownika, a w szczególności czy jest ono odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W myśl art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 ww. ustawy). Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 41 ¹; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy). Zgodnie z art. 47#185; ustawy - Kodeks pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Z ww. przepisów wynika, że podstawą prawną odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów o pracę, jest art. 45 ustawy - Kodeks pracy. Zaś z art. 47#185; tej ustawy wynika wprost wysokość przedmiotowego odszkodowania. Odszkodowanie takie, aczkolwiek przewidziane przepisami Kodeksu pracy, przyznane musi być ugodą albo wyrokiem sądu, które określałyby kwotę odszkodowania. W konsekwencji wypłacone na podstawie zawartej ugody odszkodowanie należy do kategorii odszkodowań, do których zastosowanie będzie miał art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z zasadami wykładni wewnętrznej systemowej wymienionego art. 21 ust. 1, skoro przyjęto, iż w sprawie ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g), to tym samym nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b. Przepis ten bowiem odnosi się do "innych odszkodowań", czyli nie wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy wskazać, że w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącza spod zwolnienia od podatku odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód. Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. (sygn. akt SK 51/06) opublikowany w Dz. U. z 2006 r. Nr 226, poz. 1657) uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższe orzeczenie weszło w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, tj. 11 grudnia 2006 r. i ma zastosowanie do odszkodowań otrzymanych od tego dnia.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunał Konstytucyjny podniósł, że co do zasady otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast kwestionowany przepis wyłącza zwolnienie odszkodowania ustalonego na mocy umowy lub ugody. Prowadzi to do sytuacji, w której odszkodowania ustalone na mocy ugody są opodatkowane, a przyznane wyrokiem sądu korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Konsekwencją takiego uregulowania jest naruszenie zasady równości wobec prawa, poprzez zróżnicowanie sytuacji osób, które uzyskały odszkodowanie na podstawie wyroku albo ugody. Ponadto wyłączenie zwolnienia odszkodowania ustalonego ugodą sądową, stoi w sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawnego i prowadzi do rażącej niespójności rozwiązań prawnych.

Należy wskazać również, że odszkodowanie takie, aczkolwiek przewidziane przepisami Kodeksu pracy, przyznane musi być ugodą albo wyrokiem sądu (na co wskazuje art. 45 Kodeksu pracy), które określałyby jego konkretną wysokość (kwotę).

Na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz obowiązującego prawa, stwierdzić więc należy, iż odszkodowanie wypłacone pracownikowi przez Wnioskodawcę na podstawie ugody sądowej mieści się w uregulowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w związku z tym, iż wyłączenie od zwolnienia podatkowego w stosunku do odszkodowań, o których mowa w pkt 3 lit. g) powyższego przepisu zostało uznane za niezgodne z Konstytucją, to w świetle powyższego przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.