ILPB1/415-70/08-2/RP - Czy od wartości nienależnie pobranych przez pracownika kwot pieniężnych pochodzących z przestępstwa należy naliczyć podatek dochodowy?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 21 stycznia 2008 r. (data wpływu 24 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie czynności podlegających opodatkowaniu - jest prawidłowe.

W dniu 24 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie czynności podlegających opodatkowaniu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pracownik Komórki ds. Zatrudnienia, Płac i Ubezpieczeń Społecznych w wyniku fałszowania list płac niektórych pracowników uzyskał znaczne nienależne przychody pieniężne. Po dokonaniu korekt naliczenia składek na ubezpieczenia i podatków Wnioskodawca obciążył tego pracownika wartością netto. Były pracownik do dnia dzisiejszego nie zwrócił Wnioskodawcy kwot nienależnie pobranych. Jednocześnie Wnioskodawca dokonał zgłoszenia o przestępstwie w prokuraturze.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od wartości nienależnie pobranych przez pracownika kwot pieniężnych pochodzących z przestępstwa należy naliczyć podatek dochodowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwoty nienależnie pobranych wartości pieniężnych, jako pochodzących z przestępstwa, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Są to bowiem czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Wnioskodawca uważa, że takie stanowisko jest zgodne z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2004 r. i Naczelnego Sądu Administracyjnego Nr 1196/2002, który orzekł cyt.: "Nie będą zatem przedmiotem opodatkowania te przychody, które są wynikiem czynności, które nie mogą być skuteczne w sposób przewidziany prawem, ponieważ są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub zabronione przez prawo karne."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pracownik Wnioskodawcy sfałszował listę płac i w ten sposób uzyskał od Wnioskodawcy znaczne kwoty pieniężne.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Ustawodawca w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, używając sformułowania "czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy" miał na uwadze zachowania się podmiotów, które nie mogą być przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Zatem pojęcie "czynności", o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oznacza zachowania (czynności faktyczne), które w ogóle nie mogą być wskazane w treści ważnej czynności prawnej, jako świadczenie strony tej czynności.

Przedmiotem prawnie skutecznej umowy, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie mogą być zachowania, które ze swojej istoty są sprzeczne z prawami przyrody, ustawą lub zasadami współżycia społecznego i w konsekwencji w ogóle nie mogą być określone w treści ważnej i wywołującej zamierzone skutki umowy. Chodzi więc o czynności, które w żadnych okolicznościach i warunkach, jakie przepisy prawa przewidują dla zawarcia wolnej od wad umowy, nie mogą być przedmiotem stosunku prawnego.

Z postanowień art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika następująca generalna zasada, że tylko przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu. Przepis ten stanowi zatem wyraz dezaprobaty ustawodawcy w stosunku do określonych zachowań, w tym także takich, które są potępiane przez społeczeństwo.

Fakt zawarcia nieważnej w świetle prawa cywilnego umowy nie oznacza, iż ewentualne przychody z niej wynikające nie podlegają ustawie. Jeżeli bowiem przyczyna nieważności umowy nie tkwi w istocie zachowania się (czynności) podatnika, z którego wynikają przychody, a korzyść otrzymana w wyniku wykonania nieważnej umowy może zostać uznana za przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym, to przychód ten podlega tej ustawie.

Ratio legis art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wykluczenie sprzeczności pomiędzy tymi ustawami a przepisami prawa cywilnego i karnego, co jest przejawem respektowania zasady jednolitości prawa. Z punktu widzenia tej zasady istotne jest, aby przepisy ustaw podatkowych w żaden sposób nie kolidowały z uniwersalnymi wartościami, które zostały usankcjonowane w przepisach prawa karnego i prawa cywilnego.

Z uwagi na powyższe, kwoty pieniężne uzyskane przez pracownika Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.