ILPB1/415-485/09-5/IM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana x, przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2009 r. (data wpływu 6 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 6 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania pożyczki.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacji podatkowej, w związku z czym pismem z dnia 7 maja 2009 r., znak ILPP2/443-292/09-2/EN, ILPB1/415-485/09-2/IM, na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia bez rozpatrzenia. Wniosek uzupełniono w dniu 14 maja 2009 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Dwa przedsiębiorstwa: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działająca w branży farmaceutycznej, zajmująca się obrotem farmaceutykami oraz osoba fizyczna, w celu rozszerzenia zakresu swojej działalności zamierzają założyć konsorcjum. Celem utworzenia konsorcjum jest połączenie potencjałów obu podmiotów w celu rozszerzenia ich działalności o współpracę z podmiotami zagranicznymi z terytorium Unii Europejskiej w zakresie handlu równoległego specjalistycznymi środkami farmaceutycznymi. Konsorcjum powstanie w oparciu o umowę cywilnoprawną pomiędzy podmiotami, w wyniku której nie powstanie żaden nowy podmiot. Zamiarem obu przedsiębiorstw jest utrzymywanie współpracy w ramach konsorcjum przez czas nieokreślony.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest hurtownią farmaceutyczną, posiada licencję na obrót farmaceutykami, prowadzi działalność w zakresie importu i eksportu leków i środków farmaceutycznych. W zakresie tej działalności posiada właściwą wiedzę i kontakty handlowe z zagranicą. W utworzonym konsorcjum Spółka z o.o. będzie pełnić funkcję lidera. Do jego funkcji w ramach struktury będzie należeć reprezentowanie konsorcjum wobec osób trzecich, nawiązywanie kontaktów handlowych oraz wykonywanie czynności związanych z głównym celem konsorcjum, czyli obrotem farmaceutykami. Do jego zadań będzie należeć inicjowanie kontraktów realizowanych przez konsorcjum. Na Spółkę z o.o. będą wystawiane faktury od dostawców oraz będzie ona odpowiedzialna za wystawianie faktur na odbiorców.

Drugi z członków konsorcjum - osoba fizyczna - prowadzi działalność w zakresie najmu nieruchomości i nie posiada licencji na obrót farmaceutykami. W ramach konsorcjum osoba fizyczna będzie pełnić funkcje związane z zapewnieniem zaplecza logistycznego i finansowo - organizacyjnego, związanego z bieżącą obsługą realizowanych transakcji.

Uczestnicy konsorcjum założą wspólnie konsorcjalny rachunek bankowy "escrow".

Osoba fizyczna w ramach swojej funkcji będzie zapewniać konsorcjum środki finansowe na zakup towarów, poprzez dokonywanie przelewu środków na konsorcjalny rachunek "escrow". Na ten rachunek będą również przekazywane środki przez kontarhentów za zakupione przez nich towary; z rachunku tego członkowie konsorcjum Spółka z o.o. i osoba fizyczna będą dokonywać także - po wspólnej akceptacji - płatności na rzecz wierzycieli konsorcjalnych.

Strony ustaliły, że w przypadku uzyskania przez Spółkę z o.o. zwrotu podatku VAT naliczonego na odrębne konto Spółki z o.o., będzie ona zobowiązana do przekazania powyższej kwoty na wspólny rachunek "escrow".

W ramach konsorcjum oba przedsiębiorstwa Spółka z o.o. i osoba fizyczna będą wykonywać czynności na rzecz funkcjonowania konsorcjum w postaci np. prowadzenia wzajemnych rozliczeń czy nawiązywania kontaktów handlowych. Zysk netto z działalności konsorcjum, zgodnie z zapisami umowy konsorcjalnej, będzie dzielony po połowie. Kwoty należnego zysku na rzecz osoby fizycznej i Spółki z o.o. będą wypłacane z rachunku "escrow" na podstawie wystawionych przez każdy z podmiotów not księgowych.

Przebieg transakcji będzie wyglądać następująco:

Osoba fizyczna będzie przekazywać na rachunek konsorcjalny "escrow" środki finansowe na nabycie farmaceutyków, z którego to rachunku będzie następować - po wspólnej akceptacji obu członków konsorcjum - zapłata za nabyte przez Spółkę z o.o. farmaceutyki. Po dokonaniu sprzedaży przez Spółkę z o.o. nabytych uprzednio farmaceutyków oraz otrzymaniu płatności na konsorcjalny rachunek "escrow" z wystawionej na odbiorcę faktury, Spółka z o.o. wystawi na osobę fizyczną notę uznaniową dokumentującą przekazanie osobie fizycznej 50% nadwyżki uzyskanych na danej transakcji przychodów nad poniesionymi w związku z nią kosztami.

Obok zaangażowania w konsorcjum, zarówno Spółka z o.o., jak i osoba fizyczna prowadzą odrębną działalność gospodarczą. W zakresie swoich działalności oba podmioty są zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni. W ramach swojej działalności Spółka z o.o. i osoba fizyczna korzystają z prawa do odliczenia VAT naliczonego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania pożyczki.

Czy słuszne jest stanowisko osoby fizycznej, że finansowanie przez osobę fizyczną działalności konsorcjum realizowanej przez jego lidera nie stanowi pożyczki na rzecz Spółki z o.o....

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa konsorcjalna jest umową nienazwaną, nie uregulowaną w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z ideą umowy konsorcjalnej, konsorcjum w zakresie prowadzonej przez siebie działalności stanowi odrębną jednostkę, której członkowie zobowiązują się w umowie do działania na rzecz wspólnego interesu oraz wykonywania w tym zakresie określonych świadczeń. Świadczenia te stanowią wkład członków konsorcjum do wspólnego przedsięwzięcia, a ich bezpośrednim celem nie jest uzyskiwanie przychodu z ich wykonania, lecz przyczynienie się do wypracowania przychodu przez konsorcjum.

Współpraca pomiędzy osobą fizyczną a Spółką z o.o. odbywać się będzie w sposób przedstawiony w opisie zdarzenia przyszłego. Przekazywanie środków pieniężnych przez osobę fizyczną do Spółki z o.o. w celu sfinansowania zakupów powinno być rozumiane jako wewnętrzny przepływ w ramach jednej struktury - analogicznie do przepływów odbywających się w ramach jednego przedsiębiorstwa. Takie rozumienie świadczeń wykonywanych na rzecz konsorcjum wynika z jego charakteru, a także częściowo z treści art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym przychody i koszty w ramach konsorcjum powinny być zsumowane i podzielone pomiędzy jego członków według odpowiedniego klucza tak, jakby dotyczyły jednego podmiotu.

Zdaniem osoby fizycznej nie ma podstaw do traktowania tych przepływów w inny sposób, w szczególności do uznania ich za pożyczkę udzieloną Spółce z o.o. przez osobę fizyczną. Uznanie przekazania środków pieniężnych na działalność konsorcjum za udzielenie pożyczki pomiędzy jego członkami skutkowałoby powstaniem po stronie pożyczkobiorcy obowiązku zapłaty odsetek na rzecz pożyczkodawcy. Biorąc pod uwagę fakt, że zarówno koszty jak i przychody w ramach konsorcjum rozliczane są po równo (art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych), u obu członków konsorcjum powstałby jednocześnie przychód i koszt w jednakowej wysokości. Potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2008 wyd. przez Izbę Skarbową w Poznaniu (sygn. ILPB3/423-529/08-4/ŁM).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Konsorcjum jest umową gospodarczą, co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy solidarnym ponoszeniu ryzyka. Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze - "umowy konsorcjum" nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie istniejących stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia jest związanych ustaleniami umownymi oraz, że owe ustalenia umowne ustanawiają sprawowanie współkontroli. Działalność wykonywana w ramach wspólnego przedsięwzięcia może być wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, jednakże do uznania takiej działalności za wspólne przedsięwzięcie wystarczy jednokrotne jej wykonanie, nie musi to być więc działalność nastawiona na wykonanie w sposób powtarzający się.

Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy, logistyczny, techniczny lub organizacyjny przekracza możliwości jednego podmiotu. Utworzenie konsorcjum ma zwykle charakter tymczasowy, czyli po osiągnięciu celu, do którego zostało powołane, jest rozwiązywane.

Ponieważ prawo nie wyszczególnia umowy konsorcjum, należy ona do tzw. umów nienazwanych. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie ma własnej osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane, nie musi mieć odrębnej nazwy ani też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli działaniach nie związanych z konsorcjum), a w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Jeśli wymaga tego charakter działalności, konsorcjum może zostać zawarte w formie spółki cywilnej.

Przedsiębiorcy w konsorcjum wybierają spośród siebie lidera - konsorcjanta - wytypowana spośród uczestników konsorcjum firma - który prowadzi rozliczenia gospodarcze, w tym podpisuje umowy i fakturuje sprzedaż. Pozostałe firmy wystawiają faktury liderowi konsorcjum i w ten sposób ostatecznie uczestniczą w zyskach wspólnego przedsięwzięcia. Tego typu konsorcjum nie wymaga własnej księgowości, a jego działalność jest sumą działań jego uczestników.

Gdy zachowana jest odrębność podatkowa konsorcjantów, działalność konsorcjum (ponoszone koszty, uzyskiwane przychody, podejmowane zobowiązania) powinna być ujawniona w księgach i sprawozdaniach finansowych poszczególnych uczestników konsorcjum. Koszty i przychody z działalności konsorcjum wykazywane winny być proporcjonalnie do udziału konsorcjanta, równoważone należnościami w przypadku zysków i zobowiązaniami wobec konsorcjum w przypadku strat. Działalność konsorcjum - spółki cywilnej - wymaga prowadzenia własnej, odrębnej księgowości.

Z przedstawionych przez Wnioskodawcę informacji wynika, że utworzone konsorcjum nie jest osobą prawną i nie prowadzi samodzielnej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca, jako członek konsorcjum zapewnia środki finansowe na bieżącą obsługę realizowanych transakcji.

Należy zauważyć, iż konsorcjum stanowi określony w umowie sposób uregulowania rozliczeń pomiędzy spółkami tworzącymi konsorcjum oraz wprowadza zasady, którymi strony powinny kierować się w swoich kontaktach, zwłaszcza z zamawiającym. Przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum powinni dokonywać podziału kosztów czy przychodów zgodnie z ustaleniami wynikającymi z porozumienia między uczestnikami konsorcjum, np. według zawartej umowy.

Wskazać należy, iż ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nie definiuje wspólnego przedsięwzięcia. Określa jedynie sposób rozliczania przychodów i kosztów uczestników wspólnego przedsięwzięcia, np. w formie konsorcjum. Podatnikami podatku dochodowego w konsorcjum są jego poszczególni wspólnicy, którzy zgodnie z zasadą, określoną w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody ze wspólnego przedsięwzięcia łączą z przychodami ze swojej własnej działalności gospodarczej, proporcjonalnie do posiadanego udziału we wspólnym przedsięwzięciu.

Z przepisu art. 8 ust. 1 ww. ustawy wynika, że wpływy konsorcjum są przychodami tworzących je firm, proporcjonalnie do ich udziałów. Podział przychodów między wspólnikami konsorcjum (będącymi osobami prawnymi) powinien być dokonany jednolicie, w takiej proporcji, w jakiej poszczególni wspólnicy partycypują w zyskach tego konsorcjum.

W myśl art. 8 ust. 2 ww. ustawy zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego gatunku i tej samej jakości. Pożyczka może być udzielona nieodpłatnie lub odpłatnie, tj. za określonym wynagrodzeniem w formie odsetek. Z istoty pożyczki wynika, iż jej celem jest możliwość rozporządzania pożyczonymi środkami przez określony czas, poza tym biorący pożyczkę rozporządzając uzyskanymi środkami (najczęściej pieniężnymi) osiąga zamierzony cel gospodarczy, który może przyczynić się do powiększenia jego majątku bądź uzyskania innych korzyści, przy czym środki te, ze względu na obowiązek ich zwrotu, nie powiększają jego majątku. Ponadto z umowy pożyczki nie wynika, iż jest ona umową wzajemną, tj. taką, przy której świadczenie z jednej strony ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej strony.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku informacje oraz powyższe przepisy prawa należy stwierdzić, iż przedmiotowe finansowanie działalności konsorcjum realizowanej przez jego lidera nie stanowi pożyczki na rzecz członka konsorcjum w rozumieniu przepisów podatku dochodowego od osób fizycznych. Wobec powyższego, przeznaczenie środków finansowych na wspólne przedsięwzięcie w ramach konsorcjum nie rodzi skutków podatkowych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. Organ informuje, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Jednocześnie dodaje się, że w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego w części dotyczącej:

* podatku od towarów i usług została wydana odrębna interpretacja w dniu 25 maja 2009 r., nr ILPP2/443-292/09-5/EN,

* podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dochodów została wydana odrębna interpretacja w dniu 29 maja 2009 r. nr ILPB1/415-485/09-4/IM.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.