ILPB1/415-1353/14-4/AMN
Pismo z dnia 17 lutego 2015 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB1/415-1353/14-4/AMN
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 28 października 2014 r. (data wpływu 1 grudnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 6 lutego 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 1 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.
Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 26 stycznia 2015 r. znak ILPP1/443-1100/14-2/MK, ILPB1/415-1353/14-2/AMN na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.
Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 28 stycznia 2015 r., a w dniu 6 lutego 2015 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 4 lutego 2015 r.).
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca #8722; osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zawarła z pewnym bankiem umowę najmu lokalu. Zainteresowana jest osobą wynajmującą, natomiast bank jest najemcą. Bank uiszczał z tytułu najmu lokalu miesięczny czynsz. Wnioskodawca natomiast odprowadza z tytułu umowy najmu podatek VAT (z tytułu umowy najmu).
Umowa najmu zostanie rozwiązana przed okresem na jaki została zawarta na mocy porozumienia stron. Do końca umowy najmu zostało jeszcze ok. 4 lat. W związku z tym, na mocy porozumienia stron, bank wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy najmu przed okresem na jaki umowa została zawarta.
Odszkodowanie ma mieć charakter rekompensaty za doznaną szkodę, którą należy rozumieć szeroko (od utraty miesięcznego czynszu po znalezienie nowego wynajmującego oraz koniecznością utrzymania lokalu w należytym porządku).
W uzupełnieniu wniosku podano, że umowę najmu lokalu Wnioskodawca zawarł w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, gdzie jednym z rodzajów wykonywanej przez Zainteresowanego działalności gospodarczej jest: Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (68.20.Z PKD).
Umowa najmu zostanie rozwiązana przed okresem, na jaki została zawarta na mocy zawartej przez strony ugody sądowej. Do końca umowy najmu pozostało jeszcze ok. 4 lat. W związku z tym, na mocy porozumienia stron zawartego w formie ugody sądowej, bank wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy najmu przed okresem na jaki umowa została zawarta.
Umowa najmu zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a bankiem nie przewidywała możliwości rozwiązania umowy przed upływem terminu na który została zawarta. Odszkodowanie stanowi tu formę naprawienia szkody wynikłej z nienależytego wykonania zobowiązania. Wysokość i zasady ustalania odszkodowania reguluje art. 471 Kodeksu cywilnego.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Czy odszkodowanie z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron zawartego w formie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pytanie wynika z uzupełnienia wniosku.
Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy na podstawie porozumienia stron jest zwolnione od podatku dochodowego na mocy przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odszkodowanie za przedwczesne rozwiązanie umowy najmu należne jest podatnikowi na podstawie art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Odszkodowanie za przedwczesne rozwiązanie umowy nie będzie opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie przedstawione w stanie faktycznym korzysta bowiem ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z ww. przepisem wolne od podatku dochodowego są odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw. W niniejszym przypadku odszkodowanie ustalane jest na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, przez co została spełniona wymagana przesłanka.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 listopada 2003 r. (sygn. akt I SA/Łd 1210/02), każde odszkodowanie otrzymane na podstawie przepisów prawa rangi ustawowej (w tym na podstawie Kodeksu cywilnego), o ile nie znalazło się w katalogu włączeń z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.
W związku z powyższym uznać należy, że odszkodowanie za rozwiązanie umowy najmu na mocy porozumienia stron korzysta ze zwolnienia podatkowego wskazanego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Katalog źródeł przychodów określony został w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. Jednym z nich jest określona w pkt 3 wskazanego artykułu pozarolnicza działalność gospodarcza.
Przepis art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:
wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. "Należność" wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia jak i do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.
Ustawodawca nie wymaga, aby przychodem były tylko wymienione w art. 14 ust. 1 ww. ustawy pożytki, które są wprost wynikiem realizacji celu działalności gospodarczej osoby fizycznej. Co do zasady, wszelkie wpłaty pieniężne, mogą być uznane za przychód osoby fizycznej, zwłaszcza że listę pożytków, które nie mogą być zaliczone do przychodów uzyskiwanych z tytułu ww. działalności, stanowiącą katalog zamknięty, zawarto w art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym, każde przysporzenie majątkowe, uzyskane w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowi przychód z tej działalności. Zatem także odszkodowania, jeżeli mają związek z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowią podlegający opodatkowaniu przychód z tej działalności, o ile ustawa wprost nie wyłącza ich z kategorii przychodów lub nie zwalnia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.70), z wyjątkiem:
określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Z powołanego wyżej przepisu wynika, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego.
Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy nie obejmuje zatem generalnie odszkodowań, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw albo z układów zbiorowych, porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w Kodeksie pracy oraz odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tegoż przepisu.
Jak wskazano we wniosku umowę najmu lokalu Wnioskodawca zawarł z bankiem w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, gdzie jednym z rodzajów wykonywanej przez Zainteresowanego działalności gospodarczej jest: Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Bank wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy najmu przed okresem na jaki umowa została zawarta na mocy porozumienia stron zawartego w formie ugody sądowej. Wysokość i zasady ustalania odszkodowania reguluje art. 471 Kodeksu cywilnego.
W myśl art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Z powołanego powyżej przepisu wynika, że prawidłowe zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania polega na zadośćuczynieniu oczekiwaniom wierzyciela, którego uzasadnieniem jest istniejące między stronami zobowiązanie. Jeżeli dłużnik uchybia swoim obowiązkom, nie spełniając świadczenia lub spełniając je w sposób nienależyty, to wierzyciel może podjąć kroki zmierzające do przymusowej realizacji świadczenia. Odszkodowanie za niewykonanie umowy dochodzone na podstawie art. 471 k.c. jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem dłużnika.
Jak wskazano powyżej zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw albo z układów zbiorowych, porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w Kodeksie pracy. Oznacza to, że z woli ustawodawcy zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a wyłącznie te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.
W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że art. 471 Kodeksu cywilnego, reguluje jedynie możliwość żądania przez Wnioskodawcę wypłacenia zadośćuczynienia oraz wskazuje na obowiązek dłużnika naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania; nie określa jednak wprost wysokości ww. zadośćuczynienia, a także nie wskazuje zasad jego ustalania. Wobec tego do odszkodowania z tytułu wypłaconego zadośćuczynienia nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten dotyczy wyłącznie ściśle określonych odszkodowań, tj. tych których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa.
Zatem należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku przepis art. 471 Kodeksu cywilnego stanowi jedynie podstawę prawną dochodzenia zadośćuczynienia. Nie wynika z niego natomiast w jakiej wysokości zadośćuczynienie winno być ustalone lub jakie są zasady jego ustalania. Tym samym nie zostanie spełniona przesłanka do skorzystania ze zwolnienia od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy.
W konsekwencji wskazane odszkodowanie otrzymane z tytułu rozwiązania umowy najmu - uprzednio zawartej w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej #8722; przed okresem na jaki umowa została zawarta, stanowi dla Wnioskodawcy przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Podsumowując, przedmiotowe odszkodowanie z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron zawartego w formie ugody sądowej nie korzysta ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się natomiast do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego tut. Organ informuje, że został on wydany w indywidualnej sprawie i dotyczy wyłącznie tej sprawy, w której zapadł.
Wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług zostanie rozstrzygnięty odrębnym pismem.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.