II US pb IB / 415 - 3 / 342a/68 / 06 / KSz - Zwrot wydatków poniesionych z tytułu kosztów podróży - zwolnienie od podatku dochodowego

Pytanie podatnika

Czy zasadne jest obciążanie podatkiem dochodowym poniesionych przez podatnika kosztów używania prywatnego samochodu poza Białymstokiem, przy realizacji zlecenia na umowę o dzieło?

Stan faktyczny

Z pism podatnika wynika, że jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej zawiera każdorazowo z... umowy o dzieło do zgłoszonych zleceń, w których ujęte są koszty zleceń i koszty dojazdu. Podatnik zaznacza, iż w przedmiotowych umowach o dzieło występuje jako rzeczoznawca. W czasie realizacji zleceń tylko poza miastem Białystok (w terenie) według wskazań zleceniodawcy podatnik używa prywatnego samochodu. Po wykonaniu zlecenia i złożeniu rachunku kosztów ocen technicznych płatnik dolicza do tych kosztów koszt przejazdu (według załączonego wykazu przejechanych kilometrów własnym samochodem) i ogólną wartość obciąża podatkiem dochodowym. Podatnik nadmienia, że wyliczone koszty przejazdu według stawek obowiązujących do miejscowości dokonania ocen technicznych są tylko częściowym zwrotem poniesionych kosztów, które nie pokryją kosztów zużycia paliwa i części zamiennych oraz przedwczesnego wyeksploatowanie własnego pojazdu. Z wniosku podatnika wynika, iż stan faktyczny dotyczy roku podatkowego 2005 i lat następnych.

Na tle opisanego wyżej stanu faktycznego pytanie podatnika brzmi:

czy zasadne jest obciążanie podatkiem dochodowym poniesionych przez podatnika kosztów używania prywatnego samochodu poza Białymstokiem, przy realizacji zlecenia na umowę o dzieło zawartą z...?

Stanowisko podatnika

W ocenie podatnika doliczanie do kosztów ocen technicznych kosztów używania samochodu prywatnego w celu realizacji zleceń i obciążanie ogólnej wartości podatkiem dochodowym jest niesprawiedliwe i podatek nie powinien być potrącany.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2005 r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Używanie prywatnego samochodu do celów służbowych, zarówno do jazd lokalnych jak i zamiejscowych, dotyczy niewątpliwie nie tylko pracowników, ale również osób, które wykonują określone czynności w ramach umów cywilnoprawnych (umowy zlecenie, umowy o dzieło). Pomimo braku aktu prawnego regulującego zagadnienie zwrotu na rzecz osób, o których wyżej mowa, wydatków poniesionych z tytułu kosztów podróży (jazdy zamiejscowe) w związku z wykonywaniem zlecenia bądź dzieła, nie ma przeszkód, by umowa zlecenia bądź umowa o dzieło zawierały postanowienia dotyczące tej materii. Zatem w sytuacji, gdy wykonanie zlecenia bądź dzieła będzie wiązało się z wyjazdem do innej miejscowości, osoba wykonująca to zlecenie bądź dzieło może otrzymać zwrot poniesionych z tego tytułu wydatków (np. kosztów używania prywatnego samochodu), jeżeli umowa tak stanowi.

Odnosząc powyższe na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zauważyć należy, że w świetle art. 21 ust. 1 pkt 16 tej ustawy wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:

a) podróży służbowej pracownika,

b) podróży osoby niebędącej pracownikiem

- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Zgodnie z ust. 13 art. 21 przepis ust. 1 pkt 16 lit. b stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

1) w celu osiągnięcia przychodów lub

2) w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub

3) przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub

4) przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy, w odniesieniu do osób niebędących pracownikami, a więc np. osób wykonujących na obszarze kraju czynności w ramach umów cywilnoprawnych: umowy zlecenie, umowy o dzieło, objęcie zwolnieniem z opodatkowania świadczeń związanych z używaniem samochodu stanowiącego własność ww. osób w celu realizacji czynności określonych w umowie zlecenie czy umowie o dzieło będzie możliwe, w sytuacji gdy świadczenia te spełniają wszystkie niżej wymienione warunki:

- otrzymane zostały w związku z podróżą szeroko rozumianą (lit. b art. 21 ust. 1 pkt 16), a nie podróżą służbową (tak jak to ma miejsce w przypadku pracowników - lit. a art. 21 ust. 1 pkt 16); nie ulega jednak wątpliwości, że z podróżą mamy do czynienia w przypadku jazd zamiejscowych,

- nie przekraczają limitu wynikającego z przemnożenia ilości przejechanych kilometrów i stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdu określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19.12.2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju,

- nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

- zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

Zatem, w sytuacji otrzymywania przez podatnika zwrotu wydatków poniesionych z tytułu kosztów podróży (tj. dojazdów do innych niż Białystok miejscowości), w celu wykonywania obowiązków wynikających z zawieranej przez niego każdorazowo z... umowy o dzieło - należności te będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak tylko do wysokości określonej w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r., i przy spełnieniu pozostałych przesłanek konstruujących omawiane zwolnienie.

Natomiast przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące analizowanego w niniejszej interpretacji zagadnienia na 2006 rok nie uległy zmianie, dlatego też przedstawione wyjaśnienia będą miały zastosowanie również do stanu faktycznego, który nastąpi w roku bieżącym. Zmianie uległ jedynie sposób ustalenia wysokości przysługującej kwoty zwolnienia; z dniem 1 stycznia 2006 r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podroży służbowej na obszarze kraju - określające stawki za jeden kilometr przebiegu - uległo zmianie, i od tej daty rozporządzenie to odnośnie stawek za jeden kilometr przebiegu odsyła do przepisów wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088 z późn. zm.), tj. do przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271 z późn. zm.).