II/423/08/06/AN - Utrata zaliczki.

"(...) Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że "X" Sp. z o.o. zawarła w 2003 r. umowę z dzierżawcą ośrodka wypoczynkowego, wg której dzierżawca, jako zleceniobiorca zobowiązał się do przygotowania i udostępnienia obiektu w okresie wakacyjnym, dla celów wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego przez Spółkę. Jednym z warunków umowy było przekazanie zaliczki na poczet ceny obejmującej zakwaterowanie, wyżywienie i in. usługi. Zaliczkę Jednostka wypłaciła przelewami bankowymi, z tym że - na skutek nalegań i potrzeb zgłaszanych przez zleceniobiorcę - w wysokości dwukrotnie wyższej niż pierwotnie uzgodniono. Przed rozpoczęciem organizowanej przez Spółkę kolonii, zleceniobiorca został zatrzymany i aresztowany. W zaistniałych okolicznościach został więc pozbawiony jakichkolwiek możliwości działania i wykonania zlecenia. Oferta wypoczynku w tym miejscu i obiekcie znajdowała się w katalogu Jednostki, ponadto jeden z wygranych przetargów dotyczył tej właśnie lokalizacji. Powyższe okoliczności zmusiły Jednostkę do ponownej zapłaty zaliczki wobec nowego dysponenta ośrodka w celu realizacji zaplanowanej imprezy. Spółka z o.o. "X" uzyskała planowane przychody, w związku z faktem, że impreza turystyczna ostatecznie odbyła się w zaplanowanym terminie. Roszczenie o zapłatę długu Jednostka skierowała na drogę sądową. Po uzyskaniu zapłaty Spółka wszczęła egzekucję, która to pomimo tego, że przyniosła znaczną kwotę ze sprzedaży majątku dłużnika okazała się bezskuteczna w związku z istnieniem innych, uprzywilejowanych wierzycieli.

(...) Przedstawiony we wniosku stan faktyczny regulują poniższe przepisy:

- art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy, stanowić mogą koszt uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z osiąganymi przychodami. Jednak nie każdy koszt poniesiony w celu uzyskania przychodów może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Jest to warunek konieczny, jednak niewystarczający do zaliczenia kosztu do kosztów podatkowych. Nie może on być również wymieniony przez ustawodawcę wśród tych kosztów, które nawet jeśli są poniesione w celu osiągnięcia przychodu nie mogą zostać zaliczone do tej kategorii. Przepis art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera katalog wydatków niestanowiących z mocy ustawy kosztów uzyskania przychodów. Wśród wymienionych w tym artykule wydatków mieszczą się straty (koszty) powstałe w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

- art. 16 ust. 1 pkt 56 cytowane powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Każdy przypadek obciążenia kosztów stratami musi być rozpatrywany indywidualnie pod kątem ich zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w myśl tejże ustawy. Należy przy tym zaznaczyć, że dla celów podatkowych tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych i nie do uniknięcia (tj. zdarzeń losowych) można uznać za koszt uzyskania przychodów. Powyższe regulacje prowadzą do wniosku, że straty - co do zasady stanowią koszt uzyskania przychodu, poza stratami, które wyraźnie zostały wyłączone przez ustawodawcę spod pojęcia kosztów podatkowych.

Spółka przekazała środki pieniężne na poczet przyszłej usługi, która zostanie po wykonaniu usługi zaliczona do zapłaty ceny transakcji. Przepisy prawa regulują instytucję zadatku jako umownego zastrzeżenia zabezpieczającego wykonanie umowy. Zatem utrata - bez względu na jej przyczynę - wręczonej przedpłaty (zaliczki, zadatku) powoduje, że powstała w ten sposób strata nie będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Ze względów ekonomicznych utracona przedpłata jest stratą obciążającą majątek podatnika i jest uznawana przez prawo bilansowe - jednak na gruncie prawa podatkowego straty takie obciążają dochód podatnika po jego opodatkowaniu. W związku z powyższym niemożliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów straty powstałej w wyniku utraty zaliczki w związku z niewykonaniem umowy zgodnie z brzmieniem przepisu art. 16 ust. 1 pkt 56 updop."