II/415/4/2005 - Jak ma wyglądać ewidencja księgowa (podatkowa) w filii położonej w Niemczech - czy zgodnie z przepisami polskimi, czy niemieckimi?

Na podstawie art. 14a § 1, § 3 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) w podanym stanie faktycznym sprawy, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 lutego 2005 r. (data wpływu - 4 lutego 2005 r.), złożonego przez: Pana S. K. w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, to jest przepisu art. 3 ust. 1 i art. 4a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), w zakresie przedstawionego w piśmie stanu faktycznego sprawy dotyczącego zapytania "jak ma wyglądać ewidencja księgowa/podatkowa w filii położonej w Niemczech, czy zgodnie z przepisami polskimi czy niemieckimi?", Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowej Soli uznaje stanowisko podatnika za nieprawidłowe.

W odpowiedzi na zapytanie podatnika z dnia 2 lutego 2005 r. (data wpływu 4 lutego 2005 r.) dotyczącego zapytania "jak ma wyglądać ewidencja księgowa/podatkowa w filii położonej w Niemczech, czy zgodnie z przepisami polskimi czy niemieckimi?" Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowej Soli uznał, co następuje:

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do treści art. 14a § 2 Ordynacji podatkowej, podatnik przytaczając treść wskazanych powyżej art. 3 ust. 1 i art. 4a zaprezentował stanowisko, że jeżeli zadeklaruje rozliczanie dochodu z Niemiec w Polsce to będzie płacić podatek według ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych a co za tym idzie będzie prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r.

Ponadto, zdaniem podatnika, w filii położonej w Niemczech winna być prowadzona ewidencja sprzedaży (zamiast podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Sprzedaż będzie przenoszona z ww. ewidencji do księgi przychodów i rozchodów, natomiast koszty poniesione w związku z prowadzeniem filii będą księgowane również w ww. księdze.

Mając na uwadze treść oraz zakres zapytania a także przytoczone przepisy prawa Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowej Soli wyraża następującą ocenę prawną stanowiska pytającego:

Wskazana w cytowanym powyżej przepisie art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasada nieograniczonego obowiązku podatkowego polega na tym, że w przypadku osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, opodatkowaniu podlega całość dochodów podatnika bez względu na to, gdzie położone są źródła przychodów.

Natomiast polski przedsiębiorca podlegający w Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, będzie podlegał w Republice Federalnej Niemiec ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. od dochodu przypisanego zakładowi - w przypadku gdy niemieckie władze podatkowe skorzystają z przysługującego na mocy art. 7 ust. 1 umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) prawa, zgodnie z którym zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim Umawiającym się Państwie poprzez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

W związku z powyższym istnieje konieczność przypisania dla celów podatkowych dochodów (strat) poszczególnym częściom przedsiębiorstwa, tj. zakładowi oraz jednostce macierzystej, z uwagi na potrzebę odrębnego dla zakładu ustalenia podstawy opodatkowania.

Kwestię tego w jakiej mierze można zyski przypisać zakładowi regulują przepisy art. 7 ust. 2, ust. 3 i ust. 4 ww. umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, gdzie w wytyczonych przez te przepisy granicach może następować ustalanie zysków według wewnętrznego prawa niemieckiego.

Ustęp 2 ww. art. 7 określa podstawową zasadę rozgraniczenia zysków pomiędzy poszczególne części przedsiębiorstwa (centralę oraz zakład), tj. zasadę dystansu zgodnie z którą zakładowi należy przypisać takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub porównywalnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem. Dyrektywa zawarta w ust. 2 zawiera wyraźny postulat zrównania zasad rozgraniczania zysków pomiędzy jednostkę macierzystą i zakładem z zasadami obowiązującymi samodzielne przedsiębiorstwa powiązane, gdyż zawiera fikcyjne założenie, że dla celów podatkowych zakład należy traktować jak samodzielne i niezależne przedsiębiorstwo. Fikcyjność tego założenia polega na tym, że pomimo wyodrębnienia gospodarczego zakład jest tylko prawnie niesamodzielną częścią przedsiębiorstwa. Fikcja ta służy dla celów dokonania odpowiedniego podziału zysków przedsiębiorstwa pomiędzy dwie odrębne jurysdykcje podatkowe: państwa źródła, tj. Rzeczypospolitej Polskiej i państwa siedziby, tj. Republiki Federalnej Niemiec. Podział ten ma opierać się na zasadach stosowanych przez podmioty niezależne, w warunkach wolnego rynku. Z przyjęcia zasady dystansu jako kryterium przypisania zysków wynika, że zakładowi należy przypisać czynności (świadczenia), które mógłby wykonać i wykonałby podmiot niezależny, oraz część zysków, którą w porównywalnych warunkach mógłby osiągnąć podmiot niezależny.

W ustępie 3 ww. art. 7 uregulowano kwestię rozliczenia kosztów transakcji wewnętrznych, w myśl której przy ustalaniu zysków zakładu dopuszcza się odliczanie nakładów ponoszonych dla tego zakładu włącznie z kosztami zarządzania i ogólnymi kosztami administracyjnymi niezależnie od tego czy powstały w tym Państwie gdzie położony jest zakład, czy gdzie indziej.

Natomiast w myśl postulatów zawartych w ust. 6 regułą jest ustalanie zysków zakładu zgodnie z metodą bezpośrednią polegająca na ustalaniu zysków zakładu na podstawie prowadzonych przez niego, oddzielnych ksiąg rachunkowych. Zgodnie z zawartą w ust. 2 art. 7 ww. umowy dyrektywą traktowania zakładu jako samodzielnego przedsiębiorstwa - ustalanie zysków zakładu następuje według wewnętrznego prawa każdego z Umawiających się Państw.

Tym samym jeżeli działalność prowadzona jest na terytorium Republiki Federalnej Niemiec i dochód z tej działalności tam będzie podlegał opodatkowaniu to dla działalności tej prowadzone są odpowiednie księgi według miejscowych przepisów, pozwalające na ustalenie wysokości dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania.

Przy czym z treści ust. 6 wynika nakaz zachowania ciągłości stosowania metody ustalania zysków zakładu. Raz wybraną metodę należy stosować konsekwentnie w latach następnych a jej zmiana jest możliwa jedynie w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, np. gdy uprzednia (pośrednia) metoda prowadziłaby, chociażby w związku z rozszerzeniem przedmiotu działalności przedsiębiorstwa, do wypaczonego obrazu dochodowości zakładu.

Niezależnie jednak od sposobu ustalania wyniku z działalności wykonywanej za granicą, dochód z tej działalności powinien być wykazany w księgach prowadzonych w Polsce, w ten sposób, aby wynikający z tych ksiąg łączny dochód przedsiębiorcy obejmował również dochód z działalności wykonywanej za granicą. Ujęte w ewidencji rachunkowej zakładu zdarzenia bilansowe zostają przyjęte do ewidencji rachunkowej jednostki macierzystej po uprzednim przeliczeniu na walutę polską, zaś za dochód uzyskany za granicą należy przyjąć wartość wynikającą ze złożonego tam zeznania przeliczoną na złote polskie według średniego kursu stosowanego przez NBP.

Natomiast dochody, które zostaną przypisane zakładowi wyłącza się z podstawy opodatkowania ustalanej dla polskiej jednostki macierzystej. Mając na uwadze powyższe Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowej Soli nie podziela stanowiska podatnika co do możliwości rozliczania dochodu uzyskanego za granicą w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, gdyż kwestię tę rozstrzygaj ą niemieckie przepisy podatkowe, z uwzględnieniem katalogu zasad zawartych w art. 7 ust. 2-6 ww. umowy. Przy czym przedstawiona powyżej kwalifikacja będzie mieć zastosowanie w przypadku stwierdzenia przez stronę niemiecką istnienia "zakładu" na terytorium Republiki Federalnej Niemiec i skorzystania przez niemieckie organy podatkowe z prawa do opodatkowania zysków przedsiębiorstwa, wskazanego w art. 7 ust. 1 ww. umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec.

Natomiast nie stwierdzenie istnienia zakładu na terytorium Republiki Federalnej Niemiec powoduje sytuację w której zyski przedsiębiorstwa mającego siedzibę w Umawiającym się Państwie będą w całości podlegać opodatkowaniu w państwie jego rezydencji, tj. Rzeczypospolitej Polskiej.

Interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego udzielono w podanym stanie faktycznym w oparciu o obowiązujące w dacie jej wydania przepisy prawa. W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji postanowienia.

Od postanowienia służy Stronie, na podstawie art. 14a § 4 w związku z art. 236 § 2 i art. 239 Ordynacji podatkowej, prawo wniesienia za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nowej Soli zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Zielonej Górze w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.

Niniejsza interpretacja, w oparciu o art. 14b § 2 Ordynacji podatkowej, nie jest wiążąca dla Podatnika, lecz wiąże właściwe dla Podatnika organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, w odniesieniu do zadanego pytania i przytoczonego w postanowieniu stanu faktycznego.

Składając zażalenie Strona zobowiązana jest załączyć, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 86, poz. 960 z późn. zm.), opłatę skarbową w znakach skarbowych w wysokości 5,00 zł od podania oraz w wysokości 0,50 zł od załącznika.