IBPP4/443-760/11/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2011 r. (data wpływu 4 maja 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 9 maja 2011 r. (data wpływu 10 maja 2011 r.) oraz pismem z dnia 27 lipca 2011 r. (data wpływu 29 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej - jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej ze względu na świadczenie wyłącznie usług zwolnionych od podatku VAT;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej pobierając za nie opłaty w sposób określony przepisami.

W dniu 4 maja 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 9 maja 2011 r. (data wpływu 10 maja 2011 r.) oraz pismem z dnia 27 lipca 2011 r. (data wpływu 29 lipca 2011 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie nr: IBPP4/443-760/11/MN z dnia 19 lipca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

26 lipca 2010 r. Ministerstwo Finansów opublikowało rozporządzenie, w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930). W rozporządzeniu tym Ministerstwo Finansów wskazuje na konieczność prowadzenia ewidencji obrotów ze sprzedaży (na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej) przez nowe grupy podmiotów. Do tej grupy podmiotów zaliczają się jednostki świadczące usługi w zakresie opieki społecznej.

Do końca 2010 r. Domy Pomocy Społecznej objęte były zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797 § 2). Zwolnienie to wynikało wprost z faktu, iż usługi pomocy społecznej były wymienione jako czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania (poz. 26 załącznika do ww. rozporządzenia - PKWiU grupa 85, wg klasyfikacji z 2004 r.).

Od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje nowe rozporządzenie, w którym usługi w zakresie opieki społecznej nie są już wymienione jako zwolnione z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących (PKWiU grupa 87 - "Usługi pomocy społecznej z zakwaterowaniem", wg klasyfikacji z 2008 r., nie występuje w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, iż Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Zapłata za świadczone przez podatnika usługi następuje w całości za pośrednictwem poczty, banku i spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Opłatę za pobyt w DPS wnoszą:

* mieszkaniec domu, nie więcej niż 70 % swojego dochodu (świadczenie to jest przekazywane przez ZUS na konto DPS i stanowi część miesięcznego świadczenia za pobyt),

* rodzina mieszkańca,

* gmina, z której została skierowana osoba do DPS - w wysokości różnicy miedzy kosztem utrzymania w DPS, a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca domu.

Kwota świadczenia przesyłana na konto bankowe DPS przez ZUS nie stanowi pełnej odpłatności za pobyt mieszkańca w DPS, występuje różnica do dopłaty przez mieszkańców. Dopłata przez mieszkańców DPS jest wpłacana na konto bankowe DPS.

Zapłata za usługi, które świadczy DPS tj. wpłata przez ZUS, gminę, dopłata mieszkańca lub jego rodziny następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Z ewidencji oraz dowodów wpłat wynika jednoznacznie, że wpłaty dotyczą konkretnej transakcji. Na przelewach określany jest dokładnie tytuł wypłaty oraz wpłacający.

Przychody DPS w roku 2010 z tytułu świadczonych usług wyniosły 513 705,45 zł i przekroczyły kwotę 40 000 zł. Przychody DPS do 30 kwietnia 2011 r. z tytułu świadczonych usług wyniosły 175 078,75 zł DPS nie rozpoczął ewidencjonowania świadczonych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r. Do końca 2010 r. domy pomocy społecznej objęte były zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 2 oraz poz. 26 załącznika do rozporządzenia w sprawie czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania Dz. U. Nr 224, poz. 1797 z dnia 23 grudnia 2009 r.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Zdaniem Wnioskodawcy:

W Domu Pomocy Społecznej sprzedażą usług na rzecz osób fizycznych jest głównie odpłatność za pobyt mieszkańca (pozycja 87 PKWiU). Oczywiście usługa w zakresie opieki społecznej podlega zwolnieniu z VAT (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., art. 43 pkt 22-24). Z drugiej strony (art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 111 ust. 1 i ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz. U. Nr 54, poz. 535 z z późn. zm.) zauważyć należy, że kasy fiskalne służą do rejestracji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT. Stąd też, skoro DPS świadczy wyłącznie usługi pomocy społecznej zwolnione z VAT, to w takiej sytuacji z tychże usług nigdy nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem, w związku z czym nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy. Zauważyć trzeba, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) odnosi się jedynie do tych czynności, które, co do zasady, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W uzupełnieniu do wniosku doprecyzowano stanowisko własne wskazując, iż Dom Pomocy Społecznej działa na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), oraz związanymi przepisami prawa, świadczy dla mieszkańców usługi pomocy społecznej z zakwaterowaniem (Dział 87 PKWiU z 2008 r.). Usługi te są świadczone na podstawie decyzji wydawanych przez Ośrodki Pomocy Społecznej. Z decyzji tych wynika między innymi, iż opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu (art. 61 ustawy o pomocy społecznej). Pozostałą część odpłatności ponoszą odpowiednio zobowiązani do alimentacji i/lub ośrodki pomocy społecznej. Odpłatność zgodnie z ww. decyzjami uiszczana była do 30 kwietniu 2011 r. w zdecydowanej większości na konta bankowe, rzadko do kasy DPS.

W ramach obecnej sytuacji oraz reorganizacji pracy w ww. Domu, przyjętym od 1 maja 2011 r. sposobem rozliczenia wpłat jest wyłącznie zapłata za świadczenie ww. usług w całości za pośrednictwem banków i poczty. Z ewidencji i dowodów wpłat wynika jednoznacznie, że transakcja ta dotyczy wyłącznie usług, o których mowa wyżej. W związku z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) oraz załącznikiem do tego rozporządzenia - czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania - poz. 37 "świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-rozliczeniowej (odpowiednio na rachunek banków podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnej transakcji zapłata dotyczyła", Wnioskodawca uważa, że zgodnie z poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia, jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej ze względu na świadczenie wyłącznie usług zwolnionych od podatku VAT;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej pobierając za nie opłaty w sposób określony przepisami.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

W myśl przepisu art. 111 ust. 1 tej ustawy, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Jak wynika z powyższego, dla objęcia danego podatnika obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej nie istotny jest jego status. To czy świadczone przez dany podmiot usługi korzystają ze zwolnienia przedmiotowego od podatku VAT, nie ma żadnego znaczenia dla określenia powstania po stronie danego podatnika ww. obowiązku. Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera regulacji odnoszących się do zwolnień od obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy rejestrującej.

Kwestię zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników w obecnym stanie prawnym, tj. od dnia 1 stycznia 2011 r. reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930). Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia oraz wysokość obrotu - do określonej tym przepisem wysokości obrotów.

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a) rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania:

* do dnia 31 grudnia 2012 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia,

* do dnia 30 kwietnia 2011 r. - czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Wg rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), świadczenie usług związanych z ochroną zdrowia i opieki społecznej było zwolnione do dnia 31 grudnia 2010 r. na podstawie § 2 w związku z pkt 26 załącznika.

W rozporządzeniu z dnia 26 lipca 2010 r., które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2011 r., brak analogicznego zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania dla usług związanych z ochroną zdrowia.

Zatem usługi związane z ochroną zdrowia i opieką społeczną w 2011 r. korzystały ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, na podstawie § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia, do dnia 30 kwietnia 2011 r.

Jednocześnie w myśl § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do 31 grudnia 2012 r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 w związku pkt 37 załącznika do rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

W objaśnieniach do ww. załącznika zawarto zastrzeżenie, że powyższe zwolnienie nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

* zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Należy wskazać, iż zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, należności m.in. z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych. Nadmienić należy, że zgodnie z powołanym przepisem organ rentowy dokonuje potrąceń na wniosek dyrektorów tych placówek. Świadczenia określone w ustawie obejmują emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy tym rentę szkoleniową, rentę rodzinną, dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej, zasiłek pogrzebowy (art. 3 ustawy).

Natomiast art. 140 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy określa górną granicę tych potrąceń, stanowiąc, że potrącenia należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych nie mogą przekraczać 65% kwoty świadczenia.

Artykuł 60 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2007 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) stanowi, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.

Stosownie do art. 61 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy o pomocy społecznej, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgodą opłata może być potrącana:

Wnioskodawca przedstawiając zdarzenie przyszłe podał, że jest domem pomocy społecznej realizującym usługi, która dotychczas były zwolnione z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Obrót z tytułu świadczenia usług za rok 2010 przekroczył 40 tys. zł. Zapłata za te usługi, dokonywane przez osoby fizyczne, następuje w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej odpowiednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Z ewidencji oraz dowodów wpłat jednoznacznie wynika, że wpłaty dotyczą konkretnej transakcji. Na przelewach określany jest dokładnie tytuł wypłaty oraz wpłacający.

Mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego stwierdza się, że w sytuacji, gdy Wnioskodawca będzie świadczyć usługi, za które otrzyma w całości zapłatę na rachunek bankowy, a nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r. i jednocześnie z prowadzonej przez Wnioskodawcę ewidencji i dowodów dokumentujących te transakcje jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła, będzie miał prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego dotyczących ww. czynności, na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w związku z poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia.

Wyrażenie "w całości" odnosi się do poszczególnych usług świadczonych przez podatnika. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że zwolnieniu nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty przy założeniu, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Ponadto dla objęcia danego podatnika obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej nie istotny jest status Wnioskodawcy. To czy świadczone przez dany podmiot usługi korzystają ze zwolnienia przedmiotowego od podatku VAT, nie ma żadnego znaczenia dla określenia powstania po stronie danego podatnika ww. obowiązku. Wnioskodawca nie korzysta ze zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy rejestrującej, z samego faktu że świadczy usługi zwolnione z podatku VAT na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej ze względu na świadczenie wyłącznie usług zwolnionych od podatku VAT;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej pobierając za nie opłaty w sposób określony przepisami.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.