IBPP4/443-757/11/EJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2011 r. (data wpływu 2 maja 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 6 lipca 2011 r. (data wpływu 13 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 maja 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 6 lipca 2011 r. (data wpływu 13 lipca 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest samorządową jednostką budżetową nie posiadającą osobowości prawnej. Działa na podstawie wydanego przez Wojewodę stałego zezwolenia na prowadzenie Domu dla przewlekle somatycznie chorych. Wnioskodawca pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu Miasta, a dochody odprowadza na rachunek dochodów budżetu Miasta. Wnioskodawca prowadzi gospodarkę finansową według zasad określonych dla jednostek budżetowych w ustawie o finansach publicznych i dysponuje samodzielnym rachunkiem bankowym. Wnioskodawca działający na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) oraz obowiązującymi przepisami prawa, świadczy dla mieszkańców usługi pomocy społecznej wraz z zakwaterowaniem (Dział 87 PKWiU z 2008 r.). Usługi te są świadczone na podstawie decyzji wydawanych przez (na ogół) Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej. Z decyzji takiej wynika m.in. iż "opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu..." (art. 61 ustawy o pomocy społecznej). Pozostałą część odpłatności ponoszą odpowiednio zobowiązani do alimentacji i/lub ośrodki pomocy społecznej.

Odpłatność zgodnie z ww. decyzjami uiszczana jest w zdecydowanej większości na konta bankowe, rzadko do kasy DPS. Przychody Wnioskodawcy z tego tytułu wyniosły:

* w roku 2010: 868.111,07 zł, w tym za pośrednictwem kasy tylko 33.075,16 zł,

* w roku 2011 (do dnia 31.03.): 214.433,61 zł, w tym za pośrednictwem kasy tylko 7.840,88 zł.

Pozostaje bezsporne, że Wnioskodawca zwolniony jest z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 (ustawa o VAT z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z późn. zm.). W roku 2010 r. Domy Pomocy Społecznej objęte były zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 2 oraz poz. 26 z załącznika do rozporządzenia w sprawie czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania Dz. U. 224 poz. 1797 z dnia 23 grudnia 2009 r.). Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. (Dz. U. Nr 138, poz. 930) usługi w zakresie opieki społecznej tracą zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących z dniem 30 kwietnia 2011 r., gdyż dział 87 PKWiU z 2008 r. nie jest wymieniony w załączniku do rozporządzenia.

W piśmie z dnia 6 lipca 2011 r. Wnioskodawca wskazał dodatkowo, że wpłaty na konto bankowe przekazywane przez ZUS, MOPS w postaci przelewów bankowych są to transakcje z których jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła, co potwierdza ewidencja dowodów dokumentujących te transakcje. Każdy mieszkaniec Domu ma założoną indywidualną kartotekę. W kartotece ujawnia się imię i nazwisko mieszkańca, dane płatnika, naliczenie należnych opłat i każdy wpływ wpłaty na konto. Z ewidencji ten jednoznacznie wynika jaki jest tytuł opłaty i kogo transakcja dotyczy. Ewidencja prowadzona jest w systemie komputerowym. Przed dniem 1 stycznia 2011 r. Wnioskodawca nie ewidencjonował świadczonych usług przy użyciu kas rejestrujących.

W związku z powyższym zasadnym jest powoływanie się na poz. 37 załącznika do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. (Dz. U. Nr 138, poz. 930), gdyż spełnione zostają wszystkie warunki umożliwiające prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencji obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wpływy z tytułu odpłatności wnoszone przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (podopiecznych i ich rodziny) do kasy i na rachunek bankowy Wnioskodawcy należy rejestrować przy użyciu kas rejestrujących (kas lub drukarek fiskalnych) czy też na podstawie innych przepisów Wnioskodawca z takiej rejestracji wpływów jest zwolniony.

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 111 ust. 1 i ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zauważyć należy, że kasy fiskalne służą do rejestracji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT. Stąd też, skoro Wnioskodawca świadczył będzie wyłącznie usługi pomocy społecznej zwolnione od VAT, to w takiej sytuacji z tytułu tychże usług nigdy nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem, w związku z czym nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy. Zauważyć trzeba, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) odnosi się jedynie do tych czynności, które co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym Wnioskodawca nie będzie instalować kas rejestrujących z dniem 1 maja 2011 r., chyba że wydana interpretacja będzie stanowić inaczej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Z powyższego wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących podatnikami czynnymi podatku od towarów i usług. Czynnikiem warunkującym obowiązek ewidencjonowania obrotów za pomocą kas rejestrujących przez podatnika podatku VAT jest sprzedaż na rzecz określonych podmiotów, a nie status podatnika jako "podatnika VAT czynnego" lub "podatnika VAT zwolnionego", bowiem zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są (...) osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie w art. 111 ust. 8 ustawy zawarto upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zwolnienia w drodze rozporządzenia na czas określony niektórych grup podatników oraz niektórych czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1 ustawy, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu.

W dniem 1 stycznia 2011 r. weszło w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia wskazano, że czynnością zwolnioną z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej jest świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej transakcji zapłata dotyczyła, przy czym przepis ten nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

* zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Ponadto przepis § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia stanowi, że zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. również podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca działający na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej świadczy dla mieszkańców usługi pomocy społecznej wraz z zakwaterowaniem. Usługi te są świadczone na podstawie decyzji wydawanych przez Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej. Wnioskodawca zwolniony jest z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT. W 2010 r. Wnioskodawca objęty był zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Odpłatność za pobyt w Domu Pomocy Społecznej zgodnie z decyzjami uiszczana jest w zdecydowanej większości na konta bankowe, rzadko do kasy Domu. Wpłaty na konto bankowe przekazywane przez ZUS, MOPS w postaci przelewów bankowych są to transakcje, z których jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła, co potwierdza ewidencja dowodów dokumentujących te transakcje. Każdy mieszkaniec Domu ma założoną indywidualną kartotekę. W kartotece ujawnia się imię i nazwisko mieszkańca, dane płatnika, naliczenie należnych opłat i każdy wpływ wpłaty na konto. Z ewidencji ten jednoznacznie wynika jaki jest tytuł opłaty i kogo transakcja dotyczy. Przed dniem 1 stycznia 2011 r. Wnioskodawca nie ewidencjonował świadczonych usług przy użyciu kas rejestrujących.

Zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, należności m.in. z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych. Nadmienić należy, że zgodnie z powołanym przepisem organ rentowy dokonuje potrąceń na wniosek dyrektorów tych placówek.

Natomiast art. 140 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy określa górną granicę tych potrąceń, stanowiąc, że potrącenia należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych nie mogą przekraczać 65% kwoty świadczenia.

Artykuł 60 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2007 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) stanowi, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.

Stosownie do art. 61 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy o pomocy społecznej, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgodą opłata może być potrącana:

Zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawca w poprzednim roku podatkowym przekroczył kwotę obrotu 40.000 zł na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, z dniem 30 kwietnia 2011 r. utracił zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot należnego podatku za pomocą kasy rejestrującej i z dniem 1 maja 2011 r. winien prowadzić taką ewidencję za pomocą kasy fiskalnej.

Mimo powstania obowiązku prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej dla usługi, z tytułu której płatność następuje gotówką, ze zwolnienia z tego obowiązku będą mogły nadal korzystać usługi, za które płatność następuje przelewem na konto bankowe Wnioskodawcy.

W świetle wyżej wskazanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić bowiem należy, iż prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji, gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Istotne jest, aby było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Wobec powyższego należy uznać, iż Wnioskodawca świadcząc usługi w zakresie pomocy społecznej, za które otrzymuje w całości zapłatę przelewem na rachunek bankowy, a z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczy, będzie miał prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej do dnia 31 grudnia 2012 r.

Wnioskodawca z dniem 1 maja 2011 r. ma natomiast obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot należnego podatku za pomocą kasy rejestrującej sprzedaży nieobjętej zwolnieniem przedmiotowym. Zatem te usługi, za które zapłata dokonywana jest gotówką do kasy Domu muszą zostać zaewidencjonowane przez Wnioskodawcę na kasie rejestrującej.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego ponieważ przy świadczeniu usług nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem, nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.