IBPP4/443-49/14/PK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z 25 października 2013 r. (data wpływu 31 października 2013 r.), uzupełnionym pismem z 23 grudnia 2013 r. (data wpływu 30 grudnia 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie solidarnej odpowiedzialności sprzedawcy w przypadku sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 i 13 do ustawy VAT - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 października 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie solidarnej odpowiedzialności sprzedawcy w przypadku sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 i 13 do ustawy VAT.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka) sprzedaje wyroby hutnicze (stal zbrojeniową, rury, kątowniki, blachy itp.), wg załącznika 11 i 13 do ustawy o VAT, zarówno hurtowo jak i detalicznie. Klientami Spółki są firmy, osoby prywatne, gospodarstwa rolne, i inne osoby prowadzące działalność. Spółka wystawia faktury VAT, oraz paragony.

W przypadku gdy klient kupuje od Spółki towar z załącznika 11 podaje dane firmy, Spółka musi wystawić fakturę odwrotne obciążenie. Klient ten może być oszustem i podać wymyślone dane firmy. Zapłaci on za towar mniej niż gdyby kupował prywatnie, nic nie ryzykuje gdyż fakturę może zniszczyć i nie będzie po niej śladu. Może jednak podać dane firmy X, która faktycznie istnieje, teoretycznie Wnioskodawca ma możliwość sprawdzenia w KRS czy CEIDG. Praktycznie to i tak nic nie da, ponieważ firma może istnieć, ale klient który kupił nie nabył towaru dla firmy X tylko dla siebie. Firma X nic nie wie o tej transakcji. Oszust wyrzuca fakturę, nie rozlicza podatku VAT i nie ponosi konsekwencji. Okazuje się, że nie wiadomo kto kupił towar. Gdy firma płaci gotówką, Wnioskodawca nie żąda upoważnienia do odbioru towaru. Podczas kontroli US wyjdzie, że fakturę którą wystawiła Spółka na firmę X, firma ta jej nie otrzymała i nie rozliczyła. Wnioskodawca nie może sprawdzić każdego klienta, który kupuje na firmę towary z załącznika 11, z KRS czy dowodu osobistego.

Obecnie Wnioskodawca sprawdza klienta żądając od niego: wpisu do działalności gospodarczej, NIP, REGON, KRS i oświadczenia w którym zobowiązuje się do rozliczenia podatku VAT w urzędzie skarbowym.

Spółka ma dużo odbiorców którymi są gospodarstwa rolne czy rzemieślnicy. Gdy wystawia im fakturę dodatkowo informuje, że muszą rozliczyć podatek VAT. Jednak Spółka nie ma pewności, czy oni to robią.

W związku z wejściem w życie nowych przepisów dotyczących fakturowania "odwrotne obciążenie" istnieje duża możliwość, że osoby prywatne będą kupowały od Spółki towar podając się za firmy. Na towarze z załącznika 11 ustawy zyskają 23%, ponieważ nie zapłacą podatku VAT.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania:

* Czy Wnioskodawca będzie odpowiadał za oszustwa klienta który nie rozliczył podatku VAT w sytuacji wystawienia faktury "odwrotne obciążenie".

* Czy Wnioskodawca jako firma działająca uczciwie prawie 20 lat sprzedająca wyroby hutnicze z załącznika 11 (na zasadzie odwrotnego obciążenia) i 13 ponosi (bądź będzie ponosić) odpowiedzialność za kupującego który zakupi od Wnioskodawcy towar, a później nie rozliczy podatku go w urzędzie skarbowym.

* Sedno sprawy to: czy Wnioskodawca wystawia fakturę "odwrotne obciążenie" firmie X, i firma X nie rozliczy VAT-u, czy Wnioskodawca będzie musiał go zapłacić.

Zdaniem Wnioskodawcy ustawodawca wprowadzając zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług dostatecznie obciążył Wnioskodawcę sprawdzeniem wiarygodności i rozliczeń z urzędem skarbowym dostawców towarów wrażliwych z załącznika 13. Zgodnie z ustawą o podatku VAT Wnioskodawca solidarnie odpowiada co do towarów wrażliwych wymienionych w załączniku 13.

Nie została wyjaśniona kwestia, co w przypadku gdy klient oszuka Wnioskodawcę i kupi towar z załącznika 11 bez VAT-u na fakturę "odwrotne obciążenie". Poda dane firmy której nie jest właścicielem (lub w której nie pracuje). Firma ta nic nie będzie wiedziała o transakcji. Potencjalnie każdy klient, może chcieć oszukać Wnioskodawcę i kupić na firmę. Wnioskodawca nie ma możliwości sprawdzenia każdego klienta, bo gdy będzie chciał go oszukać to i tak to zrobi. Dane NIP, KRS, REGON czy CEIDG są ogólnodostępne w Internecie.

Zgodnie z ustawą o podatku VAT Wnioskodawca solidarnie odpowiada co do towarów wrażliwych wg załącznika 13.

Ustawodawca nie określił w jaki sposób należy sprawdzać i weryfikować klientów. Wg. ustawy, towary z załącznika 11 nie podlegają solidarnej odpowiedzialności, w związku z powyższym Wnioskodawca nie odpowiada za klientów którzy nie rozliczą podatku VAT w urzędzie skarbowym a kupili towar od Wnioskodawcy na fakturę "odwrotne obciążenie".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Dostawa towarów mieści się w definicji sprzedaży, określonej w pkt 22 powołanego artykułu, który stanowi, iż sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Dla dostawy pewnej grupy towarów, tzw. wrażliwych, wymienionych w załączniku nr 11 i 13 do ustawy przewidziano szczególne sposoby rozliczenia podatku VAT.

Mianowicie w przypadku towarów wymienionych w załączniku nr 11 podmiotem odpowiedzialnym za rozliczenie podatku jest nabywca. Wynika to z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy zgodnie z którym podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

W myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, a która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 17 ust. 2 ustawy - w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy wprowadza mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia VAT na podatnika, na rzecz którego jest dokonywana dostawa towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. Powyższy mechanizm ma zastosowanie w sytuacji sprzedaży ww. towarów podmiotom będącymi podatnikami podatku VAT, którym przysługuje prawo do odliczenia podatku z tytułu tego nabycia.

Transakcja ta - zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 i art. 106e ust. pkt 18 - winna być udokumentowana fakturą, która winna zawierać wyrazy "odwrotne obciążenie".

Przy czy trzeba mieć na uwadze, że odwrotne obciążenie czyli zobowiązanie nabywcy do rozliczenia podatku ma miejsce w sytuacji gdy Wnioskodawca dokona dostawy dla podatnika podatku VAT. Zatem w sytuacji gdy Wnioskodawca dokona dostawy dla podmiotu nie będącego podatnikiem to na Wnioskodawcy ciąży obowiązek rozliczenia podatku, albowiem nie zaistnieje w tych przypadkach okoliczność - przewidziana w art. 17 ust. 1 pkt 7 lit. b. ustawy - pozwalająca przerzucić obowiązek rozliczenia podatku na nabywcę tj. nabywca nie jest podatnikiem.

Przepisy ustanawiające instytucję odwrotnego obciążenia nie wskazują w jaki sposób należy dokonać weryfikacji klientów. Zatem kwestia ustanowienia mechanizmów weryfikujących klientów spoczywa na dostawcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. Natomiast prawidłowość tych mechanizmów może być stwierdzona wyłącznie w toku postępowania kontrolnego lub podatkowego.

Podsumowując, nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że sprzedaż na rzecz klientów, którzy nie są podatnikami, uprawnia go do zastosowania normy art. 17 ust. 1 pkt 7 tj. "odwrotnego obciążenia" i tym samym nie ponosi on odpowiedzialności podatkowej za rozliczenie danej transakcji.

Zatem w tej części stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe. Przy czym w odniesieniu do tego mechanizmu nie występuje odpowiedzialność solidarna jak to zauważył Wnioskodawca.

Drugi szczególny sposób rozliczenia podatku VAT dotyczy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy. Od 1 października 2013 r. wprowadzono instytucję odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy w zakresie dostaw towarów wymienionych w dodanym do ustawy o VAT załączniku nr 13, tj.:

* niektórych wyrobów stalowych nieobjętych mechanizmem odwrotnego obciążenia,

* paliw,

* złota nieobrobionego.

Odpowiedzialność solidarną podatnika z podmiotem dokonującym dostawy reguluje przepis art. 105a ustawy. I tak na mocy art. 105a ust. 1 podatnik, o którym mowa w art. 15, na rzecz którego dokonano dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:

Podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wrażliwych odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe, przy czym odpowiedzialność podatkowa nabywcy jest ograniczona do części podatku proporcjonalnie przypadającej na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów.

Odpowiedzialność podatkowa nabywcy będzie miała zastosowanie w odniesieniu do transakcji o dużej wartości, tj. w przypadku gdy wartość nabywanych towarów wrażliwych od jednego dostawcy, bez kwoty podatku, przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł.

Przesłanka do zastosowania tej instytucji wystąpi, gdy w momencie dokonania dostawy towarów wrażliwych, nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Trzeba tutaj zauważyć, że w przypadku dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy nie ma zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia, a więc, co do zasady to na sprzedawcy ciąży obowiązek rozliczenia podatku VAT, natomiast kupujący będzie odpowiadał za rozliczenie podatku VAT jedynie w sytuacji gdy dostawca tego nie uczyni i to ewentualnie na nabywcy będzie ciążyła solidarna odpowiedzialność za zapłatę podatku VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że solidarnie odpowiada za zaległości podatnika w odniesieniu do dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy jest nieprawidłowe. Przepisy te skierowane są bowiem do nabywców.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy oceniane całościowo należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie pozostałych pytań zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.