IBPP4/443-287/08/EJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2008 r. (data wpływu 29 grudnia 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 lutego 2009 r. (data wpływu 16 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego przez biegłego sądowego zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny-jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego przez biegłego sądowego zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 lutego 2009 r. (data wpływu 16 lutego 2009 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 9 lutego 2009 r. znak: IBPP4/443-287/08/EJ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca od 2005 r. jako biegły sądowy płaci podatek VAT (zgłoszenie rejestracyjne VAT-R z dnia 15 września 2005 r.) zgodnie z otrzymaną interpretacją z Pierwszego Urzędu Skarbowego z dnia 31 sierpnia 2008 r.

W piśmie z dnia 11 lutego 2009 r. Wnioskodawca wskazał dodatkowo, że jest czynnym podatnikiem VAT od 2005 r., składa deklaracje VAT-7K nieprzerwanie od 2005 r. tj od momentu rejestracji. Nie złożył wniosku o zwolnienie z podatku VAT i nie prowadzi innej działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca ma płacić podatek VAT nawet przy osiąganiu przychodów z tytułu opracowywanych opinii dla Sądu poniżej 50.000 zł rocznie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle obowiązujących przepisów przy wykonywaniu opinii, których wartość nie przekracza w roku 50.000 zł, powinni być zwolniony z podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Na przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług składają się czynności mające swą genezę w prawie cywilnym, jak i w innych gałęziach prawa materialnego. Wyłączenia i zwolnienia są wyjątkiem od ogólnej zasady opodatkowania. Ich ograniczone zastosowanie wynika z oczywistych przesłanek, które przyświecały ustawodawcy i zostały określone w powołanej ustawie oraz w przepisach wykonawczych. Dla uznania czy czynności wykonywane przez biegłych sądowych podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niewystarczająca jest analiza w zakresie przedmiotu opodatkowania bez dokonania ustaleń odnośnie zakresu podmiotowego objętego uregulowaniami tej ustawy.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 2 ww. ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje m.in. wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność ta została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

W art. 15 ust. 3 cyt. ustawy wymieniono czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu m.in. sądowym. W związku z powyższym należy stwierdzić, że nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie te czynności określone w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które realizowane są w oparciu o stosunek prawny, w ramach którego zostaną sformułowane elementy określające warunki osobistego wykonywania czynności w ramach danego stosunku prawnego, a także przejęcie odpowiedzialności zlecającego (w omawianym przypadku sądu lub innego organu władzy) za czynności wykonującego zlecenie. Czynności wymienione w ww. art. 13 ust. 6, które są realizowane w oparciu o stosunek prawny, w którym nie określono odpowiedzialności zlecającego za czynności wykonującego zlecenie, w tym odpowiedzialności wobec osób trzecich - jako niespełniające wymogów wymienianych w art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług - podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu samodzielnej działalności gospodarczej.

W przypadku sporządzania przez biegłego opinii nie można mówić, iż sąd bierze na siebie odpowiedzialność za jego czynności. Biegłym sądowym może być ustanowiona osoba, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie potwierdzone stosownymi dokumentami. Organ procesowy dopuszczając w toku postępowania dowód w postaci opinii biegłego, odwołuje się do jego specjalistycznej wiedzy i autorytetu. Sąd może tę opinię biegłego przyjąć lub odrzucić. By opinia biegłego była obiektywna musi być autonomiczna, niezależna. To w konsekwencji powoduje, że biegli w toku opiniowania są samodzielni.

W konsekwencji powyższego biegły nie może korzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług albowiem w stosunku prawnym łączącym sąd z biegłym nie występują przesłanki wymienione tym przepisie. W szczególności biegły sądowy ponosi odpowiedzialność wobec organu orzekającego oraz wobec osób trzecich za wykonywane przez siebie czynności.

W związku z niespełnieniem jednego z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę (sporządzanie opinii) z nakazu Sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem czynności biegłego wykonującego powierzone mu funkcje wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a biegły w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 113 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług (w brzmieniu obowiązującym w 2008 r.), zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Natomiast w myśl art. 113 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Jednakże w myśl art. 113 ust. 13 pkt 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług zwolnień, o których mowa ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie.

W przepisie art. 113 ust. 14 pkt 2 ww. ustawy zawarto delegację ustawową dla Ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego listę towarów i usług, o których mowa w ust. 13 pkt 1 lit. a) i pkt 2, z uwzględnieniem klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, odnośnie których nie stosuje się zwolnień, określonych w ust. 1 i 9. Została ona zrealizowana w § 28 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

W załączniku do ww. rozporządzenia zawierającym listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, w poz. 37 ujęto "rzeczoznawstwo z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego".

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że poz. 37 załącznika do powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. dotyczy usług rzeczoznawstwa, które mieszczą się w pojęciu doradztwa, z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwa ani też pojęcia rzeczoznawstwa. Wobec braku w ustawie definicji rzeczoznawstwa należy posłużyć się znaczeniem językowym. W pierwszej jednak kolejności poszukiwać należy znaczenia pojęcia doradztwo, skoro ustawa o podatku od towarów i usług w art. 113 ust. 13 pkt 2 zastrzega, że do osób świadczących usługi doradztwa nie stosuje się zwolnienia podmiotowego, określonego w ust. 1 i 9.

Zgodnie z Małym Słownikiem Języka Polskiego PWN, Warszawa 1994, "rzeczoznawca" to specjalista powoływany do wydawania orzeczenia czy opinii w sprawach spornych wchodzących w zakres jego kwalifikacji zawodowych, biegły, ekspert, natomiast "doradzać" znaczy udzielić porady, podać, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że świadczenie usług na zlecenie sądów, mające charakter sporządzania opinii, niewątpliwie jest czynnością mieszczącą się w zakresie rzeczoznawstwa. Nie oznacza to jednak, że usługi te zawsze i bezwzględnie będą wyłączone ze zwolnienia od podatku VAT. Ze zwolnienia nie mogą bowiem korzystać ci podatnicy, którzy świadczą czynności wykonywane w ramach rzeczoznawstwa, które stanowią jednocześnie doradztwo - inne oczywiście niż doradztwo rolnicze związane z uprawa roślin i hodowlą zwierząt, a także związane ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego. Jeżeli natomiast usługi świadczone przez biegłego sądowego nie stanowią jednocześnie usług doradztwa, lecz tworzą jeden z dowodów mających istotne znaczenie w postępowaniu sądowym, należy uznać, że biegły może korzystać ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w przedmiotowej sprawie wynika, że Wnioskodawca jako biegły sądowy złożył 15 września 2005 r. zgłoszenie rejestracyjne VAT-R do podatku VAT. Nieprzerwanie od 2005 r. tj. od momentu rejestracji składa deklaracje VAT-7K. Wnioskodawca nie złożył wniosku o zwolnienie z podatku VAT. Także nie prowadzi innej działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

W świetle powyższych przepisów Wnioskodawca do momentu przekroczenia kwoty wynikającej z art. 113 ust. 1 (obowiązującego w 2005 r.) mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT. Jednakże nie złożył wniosku o zwolnienie od podatku VAT i stał się czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje VAT-7K. Deklaracje te składa nadal do dnia dzisiejszego.

W świetle jednak brzmienia przepisu art. 113 ust. 11 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. Wnioskodawca, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Zatem mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż Wnioskodawca może po upływie trzech lat licząc od końca miesiąca w którym zrezygnował ze zwolnienia od podatku VAT, tj. od końca września 2005 r. ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1 ustawy o podatku VAT, pod warunkiem, że wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Zwrócić jednak należy uwagę, iż jeżeli w 2008 r. lub w 2009 r. wartość sprzedaży Wnioskodawcy przekroczy kwotę 50.000 zł, to Wnioskodawca utraci prawo do zwolnienia w momencie przekroczenia tej kwoty (w myśl cyt. art. 113 ust. 5 ustawy o VAT). U Wnioskodawcy z momentem przekroczenia kwoty 50.000 zł powstanie obowiązek podatkowy, a opodatkowaniu podlegać będzie nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Z uwagi na fakt, że wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego interpretacja została udzielona w oparciu o przepisy obowiązujące do 30 listopada 2008 r. Jednocześnie nadmienia się, iż zmiany w podatku VAT obowiązujące od dnia 1 grudnia 2008 r. nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.