IBPP4/443-1681/09/KG - Uprawnienie gminy do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją przedsięwzięcia w postaci budowy kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2009 r. (data wpływu 28 grudnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 stycznia 2010 r. (data wpływu 20 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur VAT dokumentujących zakupy związane z realizacją projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami" - jest prawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur VAT dokumentujących zakupy związane z realizacją projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami". Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 stycznia 2010 r. (data wpływu 20 stycznia 2010 r.)

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawcą projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami" odpowiedzialną za realizację projektu oraz jego końcowym beneficjentem jest jednostka samorządu-terytorialnego - Gmina L.

Ostatecznymi beneficjentami projektu są mieszkańcy części miasta L. objęci projektem korzystający z nowego systemu kanalizacji sanitarnej. Efekty realizacji inwestycji oddziaływają na całą społeczność lokalną poprzez podniesienie komfortu bytowania oraz zapewnienie zrównoważonych warunków rozwoju społeczno-gospodarczego.

Nabywane w trakcie realizacji projektu towary i usługi, udokumentowane fakturami VAT, nie były związane w wykonywaniem przez Gminę czynności opodatkowanych.

Odpowiedzialność za eksploatację i utrzymanie infrastruktury powstałej w wyniku realizacji rzeczowej projektu została nieodpłatnie przejęta przez Spółkę z o.o. Usługi Wodno - Kanalizacyjne "H." w formie umowy użyczenia. Spółka ta jest odpowiedzialna za zarządzanie oraz utrzymanie sieci. Przedsiębiorstwo jest ze 100% udziałem Gminy. Bezpośredni nadzór nad Zakładem sprawuje Burmistrz.

Spółka została powołana przede wszystkim w celu obsługi gospodarki wodnej i ściekowej. "H." jest spółką prawa handlowego, a jej założycielem i jedynym udziałowcem - Gmina. W związku z tym, cele realizowane przez przedsiębiorstwo są jednocześnie celami polityki gminnej w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę oraz w zakresie odprowadzania ścieków. Całkowity udział Gminy w Spółce, powoduje również, że jej celem nie jest gromadzenie zysku, ale świadczenie usług gwarantujących najniższe ceny oraz wysoką jakość świadczeń.

Projekt realizowany był w ramach zadań własnych Gminy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.).

Przyłącza kanalizacyjne ujęte w projekcie prowadzone były tylko do granicy nieruchomości. Pozostała część przyłącza, czyli od granicy działki do budynku, nie dotyczyła projektu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca ma możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur VAT dokumentujących zakupy, jakie dokonane zostały w związku z realizacją projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami"...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługiwało mu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy realizacji przedmiotowej inwestycji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ww. ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z przepisem § 13 ust. 1 pkt 11 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2009 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Przedmiotowe zwolnienie zostało również przewidziane w § 12 ust. 1 pkt 12 aktualnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799).

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 cyt. ustawy).

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.) stanowi, iż zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.

Ponadto, jak wynika z treści unormowań prawnych zawartych w powołanej ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, do zapewnienia budowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (określonych w art. 2 pkt 14 i 16 wymienionej ustawy) obowiązane jest - zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ww. ustawy - przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne.

Natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci zapewnia zgodnie z przepisem art. 15 ust. 2 ww. ustawy, na własny koszt realizację budowy przyłączy do sieci (określonych w art. 2 pkt 5 i 6) oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego (art. 2 pkt 19) i urządzenia pomiarowego (art. 2 pkt 15).

Artykuł 2 pkt 7 tej ustawy stanowi, że sieć to przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Z powołanych wyżej przepisów wynika zatem, iż gmina w ramach zadań własnych zobowiązana jest do zapewnienia budowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, czyli tzw. sieci rozprowadzających. Natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci, budowę przyłączy do sieci realizuje na własny koszt (w rozumieniu przepisów cyt. wyżej ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków).

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca realizuje projekt pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami".

Ostatecznymi beneficjentami projektu są mieszkańcy wsi Skorogoszcz oraz części miasta L. objęci projektem korzystający z przepompowni i nowego systemu kanalizacji sanitarnej. Efekty realizacji inwestycji oddziaływują na całą społeczność lokalną poprzez podniesienie komfortu bytowania oraz zapewnienie zrównoważonych warunków rozwoju społeczno-gospodarczego.

Przyłącza kanalizacyjne ujęte w projekcie prowadzone były tylko do granicy nieruchomości. Pozostała część przyłącza, czyli od granicy działki do budynku, nie dotyczyła projektu.

Nabywane w trakcie realizacji projektu towary i usługi, udokumentowane fakturami VAT, nie były związane w wykonywaniem przez Gminę czynności opodatkowanych.

Ponadto z wniosku wynika, iż powstała infrastruktura w wyniku realizacji rzeczowej projektu została nieodpłatnie przekazana Spółce z o.o. Usługi Wodno - Kanalizacyjne "H." w formie umowy użyczenia.

Przez umowę użyczenia, w świetle regulacji art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93), użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.

Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług, rozumie się - zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Nieodpłatna dostawa towarów oraz nieodpłatne świadczenie usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, za wyjątkiem ściśle określonych sytuacji, wskazanych w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się także nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub w części.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem VAT muszą być spełnione łącznie dwa warunki. Po pierwsze ustawa wyraźnie wskazuje, że nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz w związku z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Przez usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Drugim warunkiem objęcia nieodpłatnych usług podatkiem VAT jest istnienie prawa podatnika do odliczenia całości lub części podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Z powyższego wynika, że warunkiem opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług jest łączne spełnienie powyższych przesłanek. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl cytowanych powyżej przepisów o samorządzie gminnym, zadania z zakresu usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. w przedmiotowej sprawie budowa nowego systemu kanalizacji sanitarnej w celu wykonywania tych zadań, należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Oznacza to, że czynność użyczenia tego obiektu podmiotowi, które te zadania także wykonuje, jest czynnością związaną z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Ponieważ, jak wskazano powyżej warunkiem opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług jest łączne spełnienie obydwu przesłanek, spełnienie tylko jednej z nich, nie powoduje opodatkowania podatkiem VAT.

Wobec powyższego, nieodpłatne użyczenie infrastruktury powstałej w wyniku realizacji rzeczowej projektu przez Gminę, Spółce z o.o. Usługi Wodno - Kanalizacyjne "H." nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ czynność ta związana jest prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W konsekwencji z uwagi na niespełnienie podstawowej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, Wnioskodawca nie ma możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej na Z. w L. wraz z przyłączami".

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.