IBPP4/443-1238/11/JP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 sierpnia 2011 r. (data wpływu 9 sierpnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 września 2011 r. (data wpływu 29 września 2011 r.), pismem z dnia 12 października 2011 r. (data wpływu 14 października 2011 r.) oraz pismem z dnia 24 października 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania usług przy zastosowaniu kasy rejestrującej - jest prawidłowe.

W dniu 9 sierpnia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania usług przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 22 września 2011 r. (data wpływu 29 września 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 21 września 2011 r. nr IBPP4/443-1238/11/JP, pismem z dnia 12 października 2011 r. (data wpływu 14 października 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 5 października 2011 r. nr IBPP4/443-1238/11/JP oraz pismem z dnia 24 października 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących określa zwolnienia niektórych grup podatników i niektórych czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz warunki korzystania ze zwolnienia.

Wnioskodawca (Ośrodek Pomocy Społecznej) zgodnie z ustawą o pomocy społecznej w ramach realizacji zadań własnych organizuje i świadczy usługi opiekuńcze chorym, samotnym, niepełnosprawnym klientom OPS w domu klienta poprzez firmę wyłonioną w drodze przetargu nieograniczonego, z którą zawiera umowę na świadczenie tychże usług.

Kwota wydatkowana jest wg klasyfikacji budżetowej 85228 § 3110.

Po zakończonym miesiącu na podstawie wystawionego przez firmę rachunku Wnioskodawca dokonuje zapłaty za świadczone usługi. Następnie ustala kwotę częściowej lub całkowitej odpłatności dla klienta (progi dochodowe i wysokość kwoty odpłatności ustalana jest Uchwałą Rady Miasta). Kwota odpłatności (dochody gminy) klasyfikowana jest w rozdziale 85228 § 0830.

Zapłata za usługi opiekuńcze od klienta dokonywana jest w kasie OPS i odprowadzana na rachunek bankowy OPS lub bezpośrednio na rachunek bankowy OPS. Miesięczna kwota wpłat odprowadzona jest na rachunek bankowy Miasta.

Kwota odpłatności z tytułu usług opiekuńczych za 2010 r. wyniosła u Wnioskodawcy ok.100.000 zł.

W piśmie z dnia 22 września 2011 r. Wnioskodawca wskazał, że nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT i nie składa deklaracji VAT-7.

Usługi opiekuńcze świadczy firma zewnętrzna, która została wyłoniona w drodze przetargu. Przetarg organizował Ośrodek Pomocy Społecznej, który również dokonuje comiesięcznej zapłaty "firmie" na podstawie wystawianych rachunków. Umowa z firmą na świadczenie usług obejmuje 1 rok kalendarzowy. Firma świadcząca usługi otrzymuje imienny wykaz osób, którym przyznano pomoc w postaci usług opiekuńczych u chorego w domu po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w domu chorego, sporządzanego przez pracownika socjalnego i wystawieniu decyzji przyznającej tę formę pomocy (art. 102, art. 106 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej). Usługi opiekuńcze obejmują osoby chore, niepełnosprawne i najczęściej samotne.

Zakup usług opiekuńczych obejmuje takie czynności, jak: codzienna toaleta chorego, podawanie leków, realizowanie recept, kontakt z lekarzem, pielęgniarką, pracownikiem socjalnym, pomoc w załatwianiu spraw administracyjnych, przygotowywanie posiłków, sprzątanie mieszkania itp.

Usługi opiekuńcze są zadaniem obligatoryjnym gminy (art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej) i są przyznawane w formie świadczenia (art. 36 pkt 2 niniejszej ustawy) decyzją administracyjną.

Klienci Ośrodka Pomocy Społecznej nie zawierają umowy, gdyż przyznanie świadczenia uwarunkowane jest przyznaniem decyzji.

Firma wystawia faktury/rachunki na Ośrodek Pomocy Społecznej, gdyż to OPS jest zamawiającym i płatnikiem tych zobowiązań. Faktura/rachunek wskazuje na ogólną liczbę godzin w miesiącu i stawkę za 1 godzinę ustaloną w drodze przetargu oraz ogólną kwotę do zapłaty. Jest to wydatek Ośrodka Pomocy Społecznej, na który otrzymuje środki z Urzędu Miasta. Wydatki klasyfikowane są w § 3110 - świadczenia społeczne.

Wysokość obrotów za 2010 r. przekroczyła kwotę 40.000 zł.

Wnioskodawca nie rozpoczął ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Odpłatność klientów Ośrodka Pomocy Społecznej, którym świadczone są usługi opiekuńcze uwarunkowane są dochodem osoby/rodziny. Na podstawie progów dochodowych określonych Uchwałą Rady Miasta ustalana jest kwota odpłatności za 1 godzinę. Firma świadcząca usługi opiekuńcze dołącza do faktury/rachunku imienny wykaz liczby godzin usług i na tej podstawie określana jest kwota odpłatności. Następnie sporządzany jest w Ośrodku Pomocy Społecznej wewnętrzny dokument PK, do którego załączony jest imienny wykaz świadczeniobiorców, liczba godzin, stawka odpłatności, kwota do zapłaty oraz ogólna kwota, która stanowi przypis należności w ewidencji księgowej. Przypis należności klasyfikowany jest w § 0830 - wpływy z usług, a wpłaty odprowadzane są na rachunek bankowy gminy.

Klienci dokonują wpłat bezpośrednio na rachunek bankowy.

Z ewidencji księgowej i dowodów wpłat jednoznacznie wynika kogo wpłata dotyczy, tytuł wpłaty, jakiego okresu dotyczy, kwota.

Wnioskodawca nie wystawia faktur/rachunków dla świadczeniobiorców. Decyzja administracyjna przyznająca świadczenie określa stawkę odpłatności za godzinę i liczbę godzin usług opiekuńczych. Na tej podstawie klienci dokonują wpłat.

Liczba dokonanych operacji z tytułu świadczenia usług w poprzednim roku budżetowym przekroczyła 50, liczba odbiorców tych usług przekroczyła 20.

W piśmie z dnia 12 października 2011 r. Wnioskodawca wskazał, że klienci Ośrodka Pomocy Społecznej, objęci pomocą usług opiekuńczych, dokonują wpłat bezpośrednio na rachunek bankowy Ośrodka Pomocy Społecznej. Ośrodek pomocy Społecznej po zaewidencjonowaniu zgodnie z klasyfikacją budżetową oraz w ujęciu w księgach rachunkowych - odprowadza na rachunek bankowy Urzędu Miasta.

Ponadto w piśmie z dnia 24 października 2011 r. Wnioskodawca ostatecznie wyjaśnił, że klienci Ośrodka Pomocy Społecznej dokonują wpłat bezgotówkowych wyłącznie na rachunek bankowy Ośrodka Pomocy Społecznej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (sformułowane ostatecznie w piśmie z dnia 22 września 2011 r.):

Czy na podstawie opisanych zdarzeń Wnioskodawca ma obowiązek wprowadzenia ewidencji odpłatności z tytułu świadczonych usług opiekuńczych klientom Ośrodka Pomocy Społecznej przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Stanowisko Wnioskodawcy (sformułowane ostatecznie w piśmie z dnia 22 września 2011 r.):

Zapis § 2 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zwalnia z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W zakres zwolnienia - w poz. 37 załącznika - zaliczone są usługi, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku itd., pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła. Odnośnik w pkt 2 wskazuje na fakt, iż nie dotyczy to podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Nie stosowano w jednostce Wnioskodawcy do dnia 31 grudnia 2010 r. ewidencji wpłat z tytułu usług opiekuńczych przy pomocy kas rejestrujących. Wszystkie wpłaty imienne z tytułu tychże usług dokonywane są przez klientów OPS bezpośrednio w bankach na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty.

Wnioskodawca uważa więc, że w związku z zapisami pkt 37 załącznika do rozporządzenia może odstąpić od wprowadzenia kas rejestrujących, które miałyby ewidencjonować przychody związane z odpłatnością osób objętych pomocą w formie usług opiekuńczych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Obowiązek stosowania kas rejestrujących wynika bezpośrednio z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą o VAT.

W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Z powyższego wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Czynnikiem warunkującym obowiązek ewidencjonowania obrotów za pomocą kas rejestrujących przez podatnika podatku VAT jest sprzedaż na rzecz określonych podmiotów, a nie status podatnika jako "podatnika VAT czynnego" lub "podatnika VAT zwolnionego", bowiem zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne mniemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie w art. 111 ust. 8 ustawy zawarto upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zwolnienia w drodze rozporządzenia na czas określony niektórych grup podatników oraz niektórych czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1 ustawy, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu.

W dniem 1 stycznia 2011 r. weszło w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia wskazano, że czynnością zwolnioną z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej jest świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej transakcji zapłata dotyczyła, przy czym przepis ten nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

* zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r. (§ 3 ust. 6).

Ponadto przepis § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia stanowi, że zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. również podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca będący ośrodkiem pomocy społecznej w ramach realizacji zadań własnych organizuje i świadczy usługi opiekuńcze chorym, samotnym, niepełnosprawnym klientom OPS w domu klienta poprzez firmę wyłonioną w drodze przetargu nieograniczonego, z którą zawiera umowę na świadczenie tychże usług.

Ośrodek Pomocy Społecznej dokonuje comiesięcznej zapłaty "firmie" na podstawie wystawianych rachunków. Firma świadcząca usługi otrzymuje imienny wykaz osób, którym przyznano pomoc w postaci usług opiekuńczych u chorego w domu po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w domu chorego, sporządzanego przez pracownika socjalnego i wystawieniu decyzji przyznającej tę formę pomocy.

Zakup usług opiekuńczych obejmuje takie czynności, jak: codzienna toaleta chorego, podawanie leków, realizowanie recept, kontakt z lekarzem, pielęgniarką, pracownikiem socjalnym, pomoc w załatwianiu spraw administracyjnych, przygotowywanie posiłków, sprzątanie mieszkania itp.

Firma wystawia faktury/rachunki na Ośrodek Pomocy Społecznej, gdyż to OPS jest zamawiającym i płatnikiem tych zobowiązań.

Firma świadcząca usługi opiekuńcze dołącza do faktury/rachunku imienny wykaz liczby godzin usług i na tej podstawie określana jest kwota odpłatności. Następnie sporządzany jest w Ośrodku Pomocy Społecznej wewnętrzny dokument PK, do którego załączony jest imienny wykaz świadczeniobiorców, liczba godzin, stawka odpłatności, kwota do zapłaty oraz ogólna kwota, która stanowi przypis należności w ewidencji księgowej. Klienci dokonują wpłat bezpośrednio na rachunek bankowy.

Klienci Ośrodka Pomocy Społecznej dokonują wpłat bezgotówkowych wyłącznie na rachunek bankowy Ośrodka Pomocy Społecznej.

Z ewidencji księgowej i dowodów wpłat jednoznacznie wynika kogo wpłata dotyczy, tytuł wpłaty, jakiego okresu dotyczy, kwota.

Wysokość obrotów za 2010 r. przekroczyła kwotę 40.000 zł.

Wnioskodawca nie rozpoczął ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Liczba dokonanych operacji z tytułu świadczenia usług w poprzednim roku budżetowym przekroczyła 50, liczba odbiorców tych usług przekroczyła 20.

Wnioskodawca nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT i nie składa deklaracji VAT-7.

Zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawca w poprzednim roku podatkowym przekroczył kwotę obrotu 40.000 zł na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, z dniem 30 kwietnia 2011 r. utracił zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot należnego podatku za pomocą kasy rejestrującej i z dniem 1 maja 2011 r. będzie zobowiązany prowadzić taką ewidencję za pomocą kasy fiskalnej.

Mimo powstania obowiązku prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej dla usługi, której płatność następuje gotówką, ze zwolnienia z tego obowiązku będą mogły nadal korzystać usługi, za które płatność następuje na konto bankowe.

W świetle wyżej wskazanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić bowiem należy, iż prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji, gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Istotne jest, aby było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Wobec powyższego należy uznać, iż Wnioskodawca świadcząc usługi wymienione w treści wniosku, za które otrzymuje w całości zapłatę bezpośrednio na rachunek bankowy, i będąc w stanie przyporządkować, której konkretnej usługi dotyczy dana wpłata, ma prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej do dnia 31 grudnia 2012 r.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym może odstąpić od wprowadzenia kas rejestrujących, które miałyby ewidencjonować przychody związane z odpłatnością osób objętych pomocą w formie usług opiekuńczych, należało uznać za prawidłowe.

Końcowo zauważa się, że tut. organ w niniejszej interpretacji nie rozstrzyga w kwestii zwolnienia od podatku VAT od 1 stycznia 2011 r. świadczonych przez Wnioskodawcę usług w zakresie opieki społecznej, gdyż nie było to przedmiotem wniosku, nie zadano pytania w tym zakresie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.