IBPP4/443-1237/09/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 1 października 2009 r. (data wpływu 7 października 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 października 2009 r. (data wpływu 2 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odliczenia podatku VAT w związku z realizacją projektu pn. "...." jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie przyłączy wodociągowych;

* prawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie sieci wodociągowej.

W dniu 7 października 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odliczenia podatku VAT w całości lub części w związku z realizacją projektu pn. "....". Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 29 października 2009 r. (data wpływu 2 listopada 2009 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP4/443-1237/09/KG z dnia 21 października 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, rozliczającym się z podatku z tytułu zarejestrowanych umów cywilnoprawnych, tj. umów użytkowania wieczystego oraz umów o najem lokali komunalnych.

W związku z pismem Wojewody oraz zaleceniami Ministra Rozwoju Regionalnego w celu zapewnienia informacji w sprawie kwalifikowalności podatku VAT dla projektu pn. "..." Priorytet 3 - Rozwój lokalny, Działanie 3.1 - Obszary wiejskie w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

Inwestycja wykonana w ramach projektu, zasięgiem obejmuje teren całej Gminy, była realizowana w zakresie zadań własnych gminy - zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W szczególności zadania własne obejmują min. sprawy:

* ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,

* wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku uraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Przedmiotem projektu była budowa wodociągu z rur i kształtek PE łączonych przez zgrzewanie o długości 8186 m w miejscowościach B. i H. Wodociąg został podłączony za pomocą przyłączy w ilości 112 szt. o dł. 3136 m, oprócz planowanych 112 przyłączy podłączono do sieci dodatkowo 9 budynków (do indywidualnych odbiorców) - które zostały sfinansowane ze środków właścicieli przedmiotowych zabudowań.

Gmina przeprowadziła procedurę przetargową zarówno dla sieci wodociągowej jak i przyłączy. Umowę z Wykonawcą na całość robót podpisała Gmina. Koszty budowy sieci wodociągowej poniosła Gmina, natomiast koszty przyłączy (koszt niekwalifikowany projektu) ponosiła osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci. Z właścicielami nieruchomości Gmina zawarła umowy, w których właściciele zobowiązali się do pokrycia kosztów budowy przyłączy wodociągowych i wpłacie określonych kwot na rzecz Społecznego Komitetu Budowy Wodociągu B. - H., z którym Gmina dokonała rozliczenia na podstawie zebranych dowodów wpłat. Gmina nie wystawiała faktur VAT za wykonane przyłącza. Gmina uzależniała przyłączenie budynku do sieci od dokonania wpłaty.

Gmina po wykonaniu wodociągów dofinansowanych w ramach ZPORR przekazała nieodpłatnie wytworzony majątek w trwały zarząd Zakładowi Budżetowemu Gminy - Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej i Komunalnej w R.

Koszty związane z eksploatacja wodociągu oraz utrzymywaniem całości infrastruktury są ponoszone przez Zakład Gospodarki Mieszkaniowej i Komunalnej w R., będącym odrębnym podatnikiem podatku od towarów i usług. ZGMiK wykorzystuje wytworzony majątek do prowadzenia działalności odpłatnej związanej ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków

Wydatki poniesione w związku z realizacją projektu zostały udokumentowane fakturami VAT wystawionymi na Gminę.

Projekt zrealizowany w latach 2004-2005.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Beneficjent w odniesieniu do projektu pn. "..." ma możliwość odliczenia podatku VAT w całości lub w części.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma możliwości odliczenia podatku VAT w całości lub w części w odniesieniu do zrealizowanego projektu, ponieważ Gmina jest inwestorem, ale nie jest administratorem sieci wodociągowej, tym samym nie zachodzą przesłanki art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie przyłączy wodociągowych,

* prawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie sieci wodociągowej.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika.

Jak wynika z powyższego, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie podatnikom podatku od towarów i usług, w sytuacji gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Gmina realizowała w latach 2004-2005 projekt pod nazwa "...". W ramach przedmiotowego projektu wykonano budowę sieci wodociągowej (rozprowadzającej) jak również budowę przyłączy wodociągowych. Koszty budowy sieci wodociągowej ponosiła Gmina, natomiast koszt przyłączy, który jak wskazał Wnioskodawca był kosztem niekwalifikowanym projektu, ponosiła osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci. Z właścicielami nieruchomości Gmina zawierała umowy, w których właściciele zobowiązywali się do pokrycia kosztów budowy przyłączy wodociągowych i wpłacie określonych kwot na rzecz Społecznego Komitetu Budowy Wodociągu, z których Gmina dokonała rozliczenia na podstawie zebranych dowodów wpłat. Gmina uzależniała przyłączenie budynku do sieci od dokonania wpłaty. Gmina przeprowadziła jedną procedurę przetargową zarówno dla sieci wodociągowej jak i przyłączy. Gmina po wykonaniu wodociągów dofinansowanych w ramach ZPORR przekazała nieodpłatnie wytworzony majątek w trwały zarząd zakładowi budżetowemu Gminy.

W oparciu o tak przedstawiony stan faktyczny w celu udzielenia interpretacji indywidualnej niezbędne staje się rozważenie dwóch sytuacji prawnopodatkowych, które wystąpiły w obrębie jednego projektu i jednego przepisu prawa podatkowego tj. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

W kwestii związanej z ewentualnym prawem do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z realizacją części zadania polegającego na budowie sieci wodociągowej, która po wybudowaniu została przekazana w trwały zarząd zakładowi budżetowemu gminy należy wziąć pod uwagę następujące uregulowania.

Stosownie do przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Powyższe zwolnienie przewidziane było również na podstawie § 8 ust. 1 pkt 13 obowiązującego do dnia 30 listopada 2008 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 cyt. ustawy).

Z treści wniosku wynika, iż Gmina nie będzie wykorzystywać obiektu powstałego w efekcie projektu (sieci wodociągowej) do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów, bowiem po wybudowaniu został on przekazany nieodpłatnie w trwały zarząd zakładowi budżetowemu Gminy.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż oddanie nieruchomości w trwały zarząd dokonywane jest w drodze decyzji przez właściwy organ. Nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego jednostki samorządu terytorialnego oddaje się w drodze decyzji w trwały zarząd (będący formą prawną władania nieruchomością) odpowiedniej jednostce organizacyjnej na czas oznaczony lub nieoznaczony.

Przepisy art. 43 ust. 1 i 5, art. 44 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), z których wynika oddanie nieruchomości gminnych w trwały zarząd ich jednostkom organizacyjnym, wskazują zatem na inny niż cywilnoprawny charakter przekazania nieruchomości w trwały zarząd. W konsekwencji czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając zatem na uwadze wskazany wyżej przepis art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie, w części związanej z budową sieci wodociągowej, nie został spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku od towarów i usług zawartego w fakturach dokumentujących nabywane towary i usługi, bowiem nie wystąpi związek dokonanych zakupów z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. Wnioskodawca nie będzie wykonywać żadnych czynności opodatkowanych związanych z funkcjonowaniem powstałej w efekcie projektu sieci wodociągowej.

Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało zatem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących nabycie towarów i usług w związku z realizacją zadania pod nazwą "...", jednakże tylko w części w jakiej projekt dotyczy budowy sieci wodociągowej.

Natomiast w kwestii związanej z realizacją części zadania polegającego na budowie przyłączy wodociągowych należy wziąć pod uwagę unormowania wynikające z ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.).

Artykuł 3 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.

Nadto, jak wynika z treści unormowań prawnych zawartych w powołanej ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, do zapewnienia budowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (określonych w art. 2 pkt 14 i 16 wymienionej ustawy) obowiązane jest - zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ww. ustawy - przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci zapewnia - zgodnie z przepisem art. 15 ust. 2 ww. ustawy - na własny koszt realizację budowy przyłączy do sieci, oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego.

Z powołanych wyżej przepisów wynika zatem, iż gmina w ramach zadań własnych zobowiązana jest do zapewnienia budowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (w rozumieniu przepisów cyt. wyżej ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków), nie jest natomiast zobowiązana do realizacji budowy przyłączy do sieci, gdyż powyższe zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci. Tym samym budowa przyłącza wodociągowego nie mieści się w ramach zadań własnych gminy.

Jak wynika z cytowanego powyżej § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych). Natomiast nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania działalność tych podmiotów na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, nie byłoby bowiem konieczne podpisywanie umowy cywilnoprawnej, gdyby świadczenie tych usług wynikało z przepisów prawa publicznego.

W następstwie powyższego, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy Gmina, w efekcie zawartych z mieszkańcami umów, przejęła do realizacji zadanie, polegające na budowie przyłączy wodociągowych, w związku z realizacją którego mieszkańcy wnosili opłaty, które determinowały przyłączenie budynku do sieci wodociągowej, to wykonywała ona na rzecz mieszkańców czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W takim przypadku znajdą bowiem zostawanie przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT. Wmyśl art. 5 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

W kwestii związanej z budową przyłączy wodociągowych bezsprzecznie mamy do czynienia z sytuacją, w której Gmina dokonuje świadczenia usług na podstawie umów cywilnoprawnych, bowiem jak już wskazano wyżej realizacja inwestycji polegającej na budowie przyłączy wodociągowych dotyczy zadań których obowiązek wykonania spoczywa na osobach ubiegających się o przyłączenia, jednakże ich realizację przejęła na siebie jednostka samorządu terytorialnego w oparciu o umowy zawarte z mieszkańcami.

W przedstawionej sytuacji nie ma zatem zastosowania, zwolnienie o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT.

Odpłatnie realizowane w ramach umów cywilnoprawnych świadczenie usług przez Gminę na rzecz mieszkańców podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Innymi słowy w związku z budową przyłączy do budynków w zakresie będącym w obowiązku osób ubiegających się o przyłączenie nieruchomości do sieci, Gmina osiągnęła obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego, ze względu na związek poniesionych wydatków (tzw. kosztów niekwalifikowanych projektu) na inwestycję, w części dotyczącej budowy przyłączy do sieci wodociągowej na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, z czynnościami opodatkowanymi, Gmina nabyła prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ich poniesienie w tej części.

W tym przypadku zatem znajdzie zastosowanie przepis art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem jak już wskazano wyżej obniżenie podatku należnego o podatek naliczony może nastąpić jedynie na ściśle określonych przez ustawodawcę zasadach, a jedną z podstawowych przesłanek pozytywnych jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Nadmienia się również, iż zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Natomiast w myśl ust. 4, podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać:

* za nieprawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie przyłączy wodociągowych,

* za prawidłowe w części dotyczącej zadania polegającego na budowie sieci wodociągowej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.