IBPP4/443-1201/11/MN - Obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej w przypadku, gdy zapłata za usługi świadczone na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej następuje w formie gotówkowej bądź przelewem na rachunek bankowy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 lipca 2011 r. (data wpływu 1 sierpnia 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 19 października 2011 r. (data wpływu 24 października 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej - jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie następuje gotówką do kasy;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie w całości wpływa na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

W dniu 1 sierpnia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 19 października 2011 r., będącym odpowiedzią na wezwanie nr: IBPP4/443-1201/11/MN z dnia 10 października 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (ostatecznie doprecyzowany w piśmie z dnia 19 października 2011 r.):

MOPS prowadzi wewnętrzną kasę wypłat i wpłat z różnych świadczeń na rzecz klientów (podopiecznych).

Wpłaty do kasy najczęściej są dokonywane:

* ze zwrotów nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych,

* opłat rodzin za DPS (dom pomocy społecznej),

* za opieki sprawowane przez opiekunki środowiskowe.

W tym samym dniu wszelkie wpłaty odprowadzone są przez Wnioskodawcę do banku, a następnie z konta Wnioskodawcy przelewem na konto Urzędu Miasta. Wysokość obrotu w poprzednim roku wpłat do kasy przekroczyło 40.000,00 zł.

Dla podopiecznych Wnioskodawcy bądź ich rodzin wpłaty na rachunek bankowy MOPS-u pociągają za sobą konieczność opłat prowizyjnych, a z uwagi na to, że MOPS z natury rzeczy zajmuje się osobami o niskich dochodach, prowadzenie kasy w siedzibie MOPS-u jest konieczne i uzasadnione.

MOPS nie jest VAT-owcem. Statutowym zadaniem MOPS-u jest przede wszystkim świadczenie usług na rzecz podopiecznych.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, iż Wnioskodawca świadczy usługi na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej świadczy na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej następujące usługi:

Obrót Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2010 r. z tytułu sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczył kwotę 40.000,00 zł.

Obrót Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej do dnia 18 października 2011 r. z tytułu sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczył kwotę 40.000,00 zł.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej nie rozpoczął przed dniem 1 stycznia 2011 r. ewidencjonowania usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przy użyciu kasy rejestrującej.

Zapłata za świadczone usługi przez Wnioskodawcę na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej następuje przez dwa rodzaje wpłat:

Z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje w części usług, które płacone są za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji dotyczy zapłata, która wpływa na konto Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 19 października 2011 r.):

Zdaniem Wnioskodawcy:

Przepisy nie przewidują zwolnienia z obowiązku usług pomocy społecznej (PKWiU 87.88). W konsekwencji świadczenie usług pomocy społecznej korzystać może ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania tylko do końca kwietnia 2011 r. (na podstawie przejściowego przepisu § 2 ust. 1 lit. a) usługi w zakresie pomocy społecznej były bowiem zwolnione z obowiązku ewidencjonowania na podstawie obowiązującego w 2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797).

Zdaniem Wnioskodawcy nie ma jednak przeszkód aby MOPS korzystał ze zwolnienia podmiotowego z obowiązku ewidencjonowania przysługującego ze względu na wysokość obrotów podlegających obowiązkowi ewidencjonowania (zwolnienie jednak to obejmuje podatników, u których wysokość tych obrotów nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000,00 zł - § 3 ust. 1 pkt 2).

W 2010 r. MOPS co prawda przyjął do kasy wpłaty przekraczające 40.000,00 zł, ale wypłacił na rzecz podopiecznych więcej niż 40.000,00 zł posiłkując się kwotami otrzymanymi od samorządu i województwa a zatem obrót w żaden sposób nie przekroczył 40.000,00 zł.

MOPS może korzystać także z ulgi i nie prowadzić kasy fiskalnej, jeżeli usługi, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (§ 2 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 34 i 47 załącznika do rozporządzenia).

W powyższej sprawie wystąpiły także ośrodki pomocy z pismem do departamentu pomocy i integracji społecznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W dniu 8 czerwca 2011 r. pismem nr " (...)" na ręce dyrektora MOPR w P. przesłane zostało pismo wyjaśniające iż usługi świadczone przez ośrodki pomocy zostały objęte obowiązkiem ewidencji za pomocą kas rejestrujących.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie następuje gotówką do kasy;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie w całości wpływa na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054).

W myśl przepisu art. 111 ust. 1 tej ustawy, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Kwestię zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników w obecnym stanie prawnym, tj. od dnia 1 stycznia 2011 r. reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930). Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia oraz wysokość obrotu - do określonej przepisem wysokości obrotów.

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a) rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania:

* do dnia 31 grudnia 2012 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia,

* do dnia 30 kwietnia 2011 r. - czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Wg rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), świadczenie usług związanych z ochroną zdrowia i opieki społecznej było zwolnione do dnia 31 grudnia 2010 r. na podstawie § 2 w związku z pkt 26 załącznika.

W rozporządzeniu z dnia 26 lipca 2010 r., które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2011 r., brak analogicznego zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania dla usług związanych z ochroną zdrowia.

Zatem usługi związane z ochroną zdrowia i opieką społeczną w 2011 r. korzystały ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, na podstawie § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia, do dnia 30 kwietnia 2011 r.

Jednocześnie w myśl § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do 31 grudnia 2012 r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 w związku pkt 37 załącznika do rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

W objaśnieniach do ww. załącznika zawarto zastrzeżenie, że powyższe zwolnienie nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

* zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Wnioskodawca opisując stan faktyczny wskazał, iż dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Wynagrodzenie na rzecz Wnioskodawcy za wykonane usługi osoby fizyczne wnoszą w oparciu o dwa rodzaje wpłat: część wpłat dokonywana jest bezpośrednio do kasy Wnioskodawcy, a część wpłat dokonywana jest za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na konto bankowe Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Przy czym Z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje w części usług, które płacone są za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji dotyczy zapłata, która wpływa na konto Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

W 2010 r. obrót Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczył 40 000 zł W 2011 r. obrót z tytułu sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczył 40 000 zł. Wnioskodawca nie rozpoczął ewidencjonowania świadczonych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Wypada w tym miejscu wskazać, iż w myśl art. 29 ust. 1 obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszona o kwotę podatku należnego.

Przepis ten w sposób jednoznaczny definiuje pojęcie obrotu i w żadnej mierze nie jest to różnica pomiędzy kwotami pobranymi przez Wnioskodawcę za świadczone usługi a kwotami wpłaconymi na rzecz podopiecznych o czym Wnioskodawca wspomina w uzasadnieniu stanowiska własnego.

W sytuacji, gdy Wnioskodawca w poprzednim roku podatkowym przekroczył kwotę obrotu 40.000 zł na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, z dniem 30 kwietnia 2011 r. utracił zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot należnego podatku za pomocą kasy rejestrującej i z dniem 1 maja 2011 r. winien prowadzić taką ewidencję obrotu za pomocą kasy fiskalnej. Wnioskodawcy nie dotyczy bowiem zwolnienie, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Jednakże, pomimo powstania obowiązku prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej dla usług, za które zapłata następuje w formie gotówkowej, ze zwolnienia z tego obowiązku będą mogły nadal korzystać usługi, za których płatność następuje na konto bankowe Wnioskodawcy.

W świetle wyżej wskazanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji, gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Istotne jest, aby było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdza się, że w sytuacji, gdy Wnioskodawca w poprzednim roku podatkowym przekroczył kwotę obrotu w wysokości 40.000 zł z działalności o której mowa w art. 111 ust. 1 i będzie świadczyć usługi na rzecz pomiotów wskazanych w tym przepisie ustawy o VAT, tj. na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, za które otrzymuje zapłatę w gotówce do kasy, jest on zobowiązany do ewidencjonowania takiej sprzedaży przy pomocy kasy rejestrującej od dnia 1 maja 2011 r.

Natomiast odnośnie świadczonych usług za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy Wnioskodawcy, a jednocześnie z prowadzonej przez Wnioskodawcę ewidencji i dowodów dokumentujących te transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła, usługi takie mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku ich ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej.

Należy w tym miejscu zauważyć, że poz. 34 i 47 ww. załącznika do rozporządzenia, które powołał Wnioskodawca w uzasadnieniu stanowiska własnego nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie, natomiast Wnioskodawca korzysta ze zwolnienia z poz. 37 w części w jakiej zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, a z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy jest:

* nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie następuje gotówką do kasy;

* prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej usług świadczonych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jeżeli zapłata za nie w całości wpływa na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.