IBPP3/4512-267/15/ASz - VAT w zakresie opodatkowania opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania na drogach publicznych

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 24 marca 2015 r. (data wpływu 30 marca 2015 r.), uzupełnionym pismem z 3 czerwca 2015 r. (data wpływu 10 czerwca 2015 r.) oraz pismem z 17 czerwca 2015 r. (data wpływu 25 czerwca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania na drogach publicznych - jest prawidłowe.

W dniu 30 marca 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania na drogach publicznych.

Wniosek został uzupełniony pismem z 3 czerwca 2015 r. (data wpływu 10 czerwca 2015 r.) oraz pismem z 17 czerwca 2015 r. (data wpływu 25 czerwca 2015 r.), będącymi odpowiedzią na wezwanie z 28 maja 2015 r. znak: IBPP3/4512-267/15/ASz.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Miejska Administracja Targowisk i Parkingów w R. (Wnioskodawca) jest jednostką Gminy Miasta R. nieposiadającą osobowości prawnej.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, posiada własny NIP i jest podatnikiem podatku VAT. Zgodnie ze statutem jednostki, Wnioskodawca zajmuje się między innymi administrowaniem targowisk i parkingów na terenie miasta R. W ramach statutowej działalności dokonywany jest pobór opłaty targowej na targowiskach miejskich i terenie miasta na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto na targowiskach dzierżawi grunty pod pawilony handlowe dla kupców, wynajmuje pomieszczenia Wnioskodawcy pod działalność handlową oraz pobiera opłatę parkingową na parkingach.

Uzyskiwane dochody z niektórych ww. tytułów stanowią sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT, który stanowi podatek należny przekazywany na rzecz budżetu państwa. Pobierana na targowiskach opłata targowa jest przychodem nie podlegającym opodatkowaniu.

Ponadto Wnioskodawca ogłosił przetarg na realizację nowego zadania tj. utworzenie na terenie miasta R. strefy płatnego parkowania, której funkcjonowanie przewidziane jest pod koniec bieżącego roku.

Ustalenie stref płatnego i wysokości opłaty za parkowanie w wyznaczonych strefach oraz trybu poboru tej opłaty należy do kompetencji gminy. Tak stanowi art. 13b ust. 3 i 4 ustawy o drogach publicznych. Z powyższego wynika, że pobór opłat w strefach płatnego parkowania, wyznaczonych na drogach publicznych, jest zadaniem własnym gminy nałożonym przez ustawę o drogach publicznych.

W piśmie z 3 czerwca 2015 r. Wnioskodawca wskazał, że ustanowienie strefy płatnego parkowania związane jest z realizacją zadania własnego Gminy jakim jest zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego tj. na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 54 z późn. zm.).

Stawki opłat za postój w strefie płatnego parkowania zostaną ustalone w drodze Uchwały Rady Miasta na podstawie art. 13b oraz 13f ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 460).

Odpłatne miejsca postojowe w strefie płatnego parkowania będą położone wyłącznie w pasie drogowym dróg publicznych.

Opłaty za postój w strefie płatnego parkowania stanowić będą w całości dochód Gminy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 3 czerwca 2015 r.):

Czy pobierane przez Wnioskodawcę opłaty z tytułu parkowania pojazdów w utworzonej przez Gminę Miasto R. na drogach publicznych strefy płatnego parkowania podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług dochody uzyskiwane za postój na drogach publicznych nie winny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowane w piśmie z 17 czerwca 2015 r.): Pobierane przez Wnioskodawcę opłaty z tytułu parkowania pojazdów w utworzonej przez Gminę Miasto R. na drogach publicznych strefy płatnego parkowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: z 2011 r., Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy o VAT.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Podatnikami - na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r. - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia organu władzy publicznej, jak i urzędów obsługujących te organy odwołując się jedynie do odrębnych przepisów nakładających obowiązek realizacji zadań o charakterze publicznym na te organy.

Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 grudnia 2001 r. sygn. akt SK 18/00 pojęcie "władzy publicznej" w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) obejmuje wszystkie władze w sensie konstytucyjnym - ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

Należy podkreślić, że pojęcia organu państwa oraz organu władzy publicznej nie są tożsame. W pojęciu "władzy publicznej" mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe lub samorządowe, o ile wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej. Wykonywanie władzy publicznej dotyczy wszelkich form działalności państwa, samorządu terytorialnego i innych instytucji publicznych, które obejmują bardzo zróżnicowane formy aktywności.

Pojęcie "działania" organu władzy publicznej nie zostało konstytucyjnie zdefiniowane. W pojęciu tym mieszczą się zarówno zachowania czynne tego organu, jak i zaniechania. W zakresie działań czynnych organu władzy publicznej mieszczą się indywidualne rozstrzygnięcia, np. decyzje, orzeczenia i zarządzenia.

Natomiast w wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt P 6/02 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że opłaty za parkowanie wchodzą w skład danin publicznych w rozumieniu art. 217 Konstytucji.

Zatem opłata za parkowanie pojazdów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, będąc dochodem publicznym, jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym, czyli ma charakter daniny publicznej, co w konsekwencji wyklucza opodatkowanie tych czynności podatkiem od towarów i usług.

W podobnej kwestii wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 16 września 2008 r. C-88/07, który orzekł, że zgodnie z art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej; ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC), krajowe, regionalne i lokalne organy władzy i inne podmioty prawa publicznego, nie są uważane za podatników w związku z działalnością, które podejmują i transakcjami, które zawierają jako organy władzy publicznej (...), aby przepis ten mógł zostać zastosowany muszą zostać spełnione łącznie dwie przesłanki, to znaczy działalność musi być wykonana przez podmiot prawa publicznego i musi być ona wykonywana jako organ władzy publicznej."

Dalej w cyt. wyroku Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że jedynie w drodze odstępstwa od owej zasady ogólnej, niektóre rodzaje działalności o charakterze gospodarczym nie podlegają podatkowi VAT. Jedno z tych odstępstw zostało przewidziane w art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy, na podstawie którego działalność wykonywana przez podmioty prawa publicznego działające w charakterze organów władzy publicznej nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Odstępstwo to przewiduje głównie działalność wykonywaną przez podmioty prawa publicznego, działając w charakterze organów władzy publicznej, która będąc działalnością gospodarczą, jest ściśle związana z wykonywaniem prerogatyw władztwa publicznego. W tych okolicznościach nieopodatkowanie podatkiem VAT tych podmiotów z tytułu tej działalności najprawdopodobniej nie ma skutku antykonkurencyjnego, ponieważ działalność ta jest prowadzona przez sektor publiczny na zasadzie wyłączności."

Ponadto w wyroku w sprawie C-446/98 pomiędzy Fazenda Püblica a Camara Municipal do Porto (Portugalia) Trybunał Sprawiedliwości wyjaśnił, że "najem miejsc parkingowych dla pojazdów jest działalnością władzy publicznej w rozumieniu art. 4 ust. 5 akapit pierwszy szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, jeżeli jest ona wykonywana według szczególnego reżimu prawnego mającego zastosowanie do podmiotów prawa publicznego. Następuje to w przypadku, gdy prowadzenie tej działalności pociąga za sobą wykorzystanie uprawnień publicznych". Trybunał zawarł w orzeczeniu wskazówki, jakimi należy się kierować, dokonując oceny czy czynność podlega prawu publicznemu i organy działają na zasadach odmiennych niż prywatni uczestnicy rynku. Stwierdził, że "Fakt, iż wykonywanie działalności takiej jak będąca przedmiotem w postępowaniu głównym, obejmuje wykorzystanie uprawnień publicznych takich jak zezwalanie lub zabranianie parkowania na drogach publicznych lub karanie grzywną za przekraczanie dopuszczalnego czasu parkowania, wskazuje, że podlega ona reżimowi prawa publicznego". (Dyrektywa VAT 2006/112/WE, komentarz 2008 pod redakcją Jerzego Martini Unimex Wrocław 2008, str. 123).

Jednocześnie należy nadmienić, iż przepis art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy znajduje odzwierciedlenie w obecnie obowiązującym przepisie art. 13 ust. 1 zdanie pierwsze Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym).

Jednocześnie należy zauważyć, iż w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 460), organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

W myśl ust. 2 ww. artykułu, zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 8, są dla dróg:

Zarządca drogi, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2-4 i ust. 5, może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy. Jeżeli jednostka taka nie została utworzona, zadania zarządu drogi wykonuje zarządca (art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy).

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania.

Opłatę tę pobiera się, zgodnie z art. 13b ust. 1 ww. ustawy, za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 4 pkt 1 i 2 powołanej ustawy, użyte w ustawie określenia oznaczają:

Z powyższego wynika, że pobór opłat, w strefach płatnego parkowania wyznaczonych na drogach publicznych, jest zadaniem gminy nałożonym przez ustawę o drogach publicznych.

W myśl art. 13b ust. 7 ustawy o drogach publicznych, opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku - zarządca drogi.

Zgodnie z podanym już przepisem art. 13b ust. 3 ustawy o drogach publicznych, Rada gminy (rada miasta) na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zaopiniowany przez organy zarządzające drogami i ruchem na drogach, może ustalić strefę płatnego parkowania.

Działania zarządców dróg mieszczą się zatem w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez jednostki państwowe władztwa publicznoprawnego.

Opłata parkingowa za parkowanie na drogach publicznych stanowi dochód gminy i mieści się w dochodach własnych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885.). Dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Zatem skoro Miasto korzystając z przysługujących mu uprawnień powołało jednostkę budżetową, czyli Wnioskodawcę, której zostały powierzone zadanie administrowania parkingami, w tym pobieranie opłat parkingowych za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w pasie drogowym dróg publicznych, to należy ją uznać za jednostkę organizacyjną wykonującą zadania Prezydenta Miasta jako zarządcy dróg. A zatem w zakresie w jakim realizuje ona funkcje Prezydenta Miasta, będzie stanowiła organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie występuje sytuacja, w której pobór opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania na drogach publicznych stanowi czynność związaną z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami (przepisami ustawy o drogach publicznych), zatem Wnioskodawca, który wykonuje te czynności jako organ władzy publicznej, nie może być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. W konsekwencji ww. opłaty pobierane przez Wnioskodawcę nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego pobierane przez niego opłaty z tytułu parkowania pojazdów w utworzonej przez Gminę Miasto R. na drogach publicznych strefy płatnego parkowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.