IBPP3/443-735/09/AB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23 września 2009 r. (data wpływu 29 września 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 grudnia 2009 r. (data wpływu 8 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania transakcji zniesienia współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 września 2009 r. wpłynął ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zniesienia współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Postanowieniem sądu z dnia 9 marca 2009 r. zniesiona została współwłasność nieruchomości oznaczonej jako działka nr 182/2. W wyniku częściowego zniesienia współwłasności pozostali współwłaściciele zostali zobowiązani do spłat na rzecz Wnioskodawcy każdy po 94 713,34 zł.

Postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2009 r. sąd rozstrzygnął wątpliwości, co do treści postanowienia z dnia 9 marca 2009 r. w ten sposób, że zasądzone tytułem spłaty kwoty są kwotami brutto. Współwłaściciele nieruchomości dokonali wpłaty zasądzonych kwot na rachunek Wnioskodawcy i wezwali go do wystawienia faktury za częściowe zniesienie współwłasności. W związku z tym, iż od postanowienia sądu co do zasady przysługuje apelacja, interpretacja nie będzie wykładnią orzeczenia sądu, a interpretacją przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca dodaje, iż nie jest już współwłaścicielem działki oznaczonej nr 182/2, a kwoty spłat zasądzone zostały na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zniesienie współwłasności nieruchomości z orzeczeniem spłat powoduje u byłego współwłaściciela, który otrzymał spłaty obowiązek wystawienia faktury i naliczenia podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w art. 7 ust. 1, podobnie jak Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w art. 14 ust. 1 zawierają definicję dostawy towarów, przez którą rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Towarem jest rzecz w ujęciu cywilistycznym oraz energia elektryczna, gaz, energia cieplna i chłodnicza. Zgodnie z art. 15 ust. 2a Dyrektywy państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy także udziały w nieruchomości oraz inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części. Polski ustawodawca nie zdecydował się jednak na uznanie za rzecz udziału w nieruchomości, chociaż uznał za dostawę towarów np. ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu (art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Należy podkreślić, że nie można utożsamiać z rzeczą udziału w nieruchomości bowiem przedmiotem, który wyszedł z majątku Gminy nie jest nieruchomość a udział w nieruchomości (I CKN 978/00 SIP LEX nr 54326). Nie można zatem uznać, że zniesienie współwłasności nieruchomości, w związku z którym przeniesione zostało prawo własności udziału w nieruchomości jest dostawą towarów (wyrok WSA w Łodzi I SA/Łd 929/07 z 17 października 2007 r.). Skoro Dyrektywa Rady zezwala na zasadzie dowolności uznanie udziału w nieruchomości za rzecz, a uregulowanie to znajduje się w grupie przepisów regulujących dostawę towaru - to nie można także uznać, iż zniesienie współwłasności nieruchomości należy zaliczyć do "świadczenia usług". Ponadto spłata otrzymana w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości nosi znamiona odszkodowania w związku z tym nie podlega w ogóle podatkowi od towarów i usług.

W związku z tym wnioskodawca stoi na stanowisku, że zniesienie współwłasności nieruchomości z orzeczeniem spłat nie jest przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w dalszej konsekwencji nie powoduje obowiązku wystawienia faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6).

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z powołanego powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 wymienionej ustawy, nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Z przepisu art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) wynika, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Z kolei zgodnie z art. 196 Kodeksu cywilnego współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, jako wyłącznego prawa współwłaściciela, zasadą jest, że każdy ze współwłaścieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 k.c.). Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 Kodeku cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić. Z powyższej normy wynika więc, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Ustawodawca przyznaje więc każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Z opisu stanu faktycznego wynika, iż postanowieniem Sądu została zniesiona współwłasność nieruchomości. W wyniku częściowego zniesienia współwłasności pozostali właściciele zobowiązani zostali do spłaty na rzecz Wnioskodawcy każdy po 94.713,35 zł Sąd rozstrzygnął, że zasądzone kwoty spłaty będą kwotami brutto.

Tak więc przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, iż jeśli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT i stanowić będzie dostawę towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ww. ustawy.

Podkreślić należy, że dostawą jest tylko taka czynność, która następuje za wynagrodzeniem. W przedmiotowej sytuacji wynagrodzenie będą stanowić uiszczone przez współwłaścicieli kwoty spłat, na rzecz Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 powołanej ustawy o podatku VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Przez sprzedaż - stosownie do treści art. 2 pkt 22 cyt. ustawy - rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Reasumując czynność zniesienia współwłasności nieruchomości z orzeczeniem spłat stanowi po stronie Wnioskodawcy odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlegającą opodatkowaniu, którą należy udokumentować fakturą VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę, zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.