IBPP3/443-717/11/PK - Możliwość zwolnienia domu pomocy społecznej z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 września 2011 r. (data wpływu 14 września 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2011 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej. Ww. wniosek został uzupełniony pismami z dnia 12 września 2011 r. będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 1 września 2011 r. znak: IBPP3/443-717/11/PK.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Dom Pomocy Społecznej (DPS) działa na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004, nr 64, poz. 593 z późn. zm.) oraz związanymi przepisami prawa, świadcząc dla mieszkańców usługi pomocy społecznej wraz z zakwaterowaniem (dział 87 pkwiu z 2008 r.). Usługi te są świadczone na podstawie decyzji wydawanych przez starostę powiatu gliwickiego oraz miejskie ośrodki pomocy społecznej. Z decyzji tej wynika m.in. że "opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu" (art. 61 ustawy o pomocy społecznej). Pozostałą część odpłatności ponoszą odpowiednio zobowiązani do alimentacji i/lub ośrodki pomocy społecznej.

Odpłatność zgodnie z ww. decyzjami uiszczana jest w zdecydowanej większości na konta bankowe, rzadko do kasy DPS. Przychody DPS z takiego tytułu wyniosły w 2010 r. 528 365,00 pln, zaś w roku 2011 do dnia 30.IV. 169 095,00 pln i są wyższe od 40 000,00 w roku.

Pozostaje bezsporne, że DPS zwolniony jest z podatku VAT na podstawie art. 43 pkt 1 ust. 22. Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004, nr 54, poz. 535 z późn. zm.). W roku 2010 domy pomocy społecznej objęte były zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy pomocy kas rejestrujących - art. 2 oraz poz. 26 z załącznika do rozporządzenia ministra finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2009, nr 224, poz. 1797). Na podstawie rozporządzenia ministra finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Z 2010, nr 138, poz. 930) usługi z zakresie opieki społecznej tracą zwolnienie z dniem 30 kwietnia 2011 r., gdyż dział 87 pkwiu z 2008 r. nie jest wymieniony w załączniku do ww. rozporządzenia. Nie mają również zastosowania szczególne czynności wymienione w poz. 34 załącznika do ww. rozporządzenia ponieważ liczba odbiorców jest większa od 20, a ilość transakcji realizowanych w ciągu roku jest większa niż 50.

Większość wpłat przekazywana jest przez ZUS w postaci przelewów bankowych, ale tytuł tego przelewu brzmi "potrącenie" i nie jest co do kwoty tożsame z miesięczną odpłatnością ponoszoną przez podopiecznego. Jest zatem wysoce wątpliwe, aby można było uznać, iż jest wyjaśnione jakiej transakcji dotyczyła płatność, zatem w większości nie ma zastosowania powołanie się na szczególne czynności wymienione w poz. 37 załącznika do rozporządzenia ministra finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2010, nr 138, poz. 930).

Powyższe ustalenia stanowią przesłankę do prowadzenia kasy rejestrującej w DPS. Z drugiej strony art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 111 ust. 11 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Z 2004, nr 54, poz. 535 z późn. zm.) Zauważyć należy, że kasy fiskalne służą do rejestracji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT. Stąd też skoro DPS świadczyć będzie wyłącznie usługi pomocy społecznej zwolnione z VAT, to w takiej sytuacji z tytułu tychże usług nie wystąpi kota podatku związanego z obrotem, w związku z czym nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji zużyciem kasy.

Zauważyć trzeba, że rozporządzenie ministra finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2010, nr 138, poz. 930) odnosi się jedynie do tych czynności, które co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wpływy z tytułu odpłatności wnoszone przez osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej (podopieczni i ich rodziny) do kasy i na rachunki bankowe DPS należy rejestrować przy użyciu kas rejestrujących (kas lub drukarek fiskalnych), czy też na podstawie innych przepisów Wnioskodawca jest z takiej rejestracji wpływów zwolnieni (rejestracja taka nas nie dotyczy).

Zdaniem wnioskodawcy Dom Pomocy Społecznej świadczyć będzie wyłącznie usługi pomocy społecznej zwolnione z VAT, w tej sytuacji z tytułu świadczenia tychże usług nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem i nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy fiskalnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Obowiązek stosowania kasy rejestrującej w celu ewidencjonowania sprzedaży towarów lub usług wynika bezpośrednio z art. 111 ustawy. W ust. 1 powołanego artykułu postanowiono, iż podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przez sprzedaż rozumie się, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Oznacza to, że nie podlega obowiązkowi prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej świadczenie usług w części, w jakiej te czynności są opłacane przez inne podmioty niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika ponadto, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Powyższą tezę wspiera pośrednio art. 111 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty określonej w ust. 4 na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku przez podatnika.

Z powyższej normy prawnej wprost wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących podatnikami podatku od towarów i usług.

Należy ponadto zauważyć, iż osoby, o których mowa w przepisie art. 111 ust. 1, są ostatecznymi konsumentami, u których nie występuje podatek należny i nie dokonują odliczeń. Wobec tego, że wymienieni nabywcy nie są zainteresowani w wykazywaniu podatku naliczonego, w praktyce mogłoby dojść do nieprawidłowości w ewidencjonowaniu kwot należnych z tytułu sprzedaży towarów i świadczenia usług na ich rzecz. Zatem celem wprowadzenia kas fiskalnych była przede wszystkim potrzeba zapewnienia kontroli nad rzetelnością deklarowanych przez pewne grupy podatników podstaw opodatkowania.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej umożliwia również realizację prawa konsumenta w zakresie otrzymania dokumentu (paragonu) zawierającego podstawowe dane o zawartej transakcji, w tym strukturze ceny.

Na mocy delegacji ustawowej zawartej w art. 111 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (...).

Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących w obecnym stanie prawnym, tj. od dnia 1 stycznia 2011 r. reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe) oraz wysokość obrotu - do określonej tym przepisem wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe).

Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, do dnia 31 grudnia 2012 r., zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania, podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Na podstawie § 3 ust. 6 ww. rozporządzenia, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40 000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

W myśl § 5 rozporządzenia, podatnicy, o których mowa w art. 111 ust. 5 ustawy, osiągnięty obrót ewidencjonują jako obrót zwolniony od podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, iż każda sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych ma wpływ na wielkość obrotu wyznaczającego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kwotę obrotu uprawniającą do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących określa się sumując całą sprzedaż (w danym roku) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Obliczając powyższą kwotę obrotu nie wyłącza się zatem sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Do obrotu wlicza się tym samym sprzedaż ze wszystkich czynności wykonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (wszystkie rodzaje działalności).

Natomiast, stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania, do dnia 31 grudnia 2012 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika wymieniono świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła. ²

Z objaśnień zawartych w punkcie ² wynika, iż zwolnienie to nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Natomiast w poz. 34 ww. załącznika wymieniono świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych za które opłata pobierana jest w gotówce są dokumentowane fakturą, w której zawarte są w szczególności dane identyfikujące odbiorcę i czy liczba wszystkich dokonanych operacji świadczenia usług, o których mowa w powyżej, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie była mniejsza niż 20.

Jednakże jak wskazał Wnioskodawca we wniosku nie spełnia powyższych kryteriów warunkujących zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pośrednictwem kasy.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż w sytuacji, gdy osiągnięty przez Wnioskodawcę obrót z tytułu świadczenia usług na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, przekroczył w ubiegłym roku kwotę 40.000 zł, to ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej Wnioskodawca mógł korzystać do dnia 30 kwietnia 2011 r., stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia. Natomiast od dnia 1 maja 2011 r. Zainteresowany będzie zobowiązany ewidencjonowania obrotu i ewentualnie kwot podatku należnego z tytułu sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, albowiem wbrew stwierdzeniu Wnioskodawcy obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pośrednictwem kasy rejestrującej nie dotyczy tylko sprzedaży opodatkowanej lecz również tej zwolnionej z podatku VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.