IBPP3/443-548/11/KO - Możliwość opodatkowania podatkiem VAT umowy użyczenia nieruchomości zawartej przez gminę ze stowarzyszeniem oraz ustalenie podstawy opodatkowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2011 r. (data wpływu 10 maja 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 maja 2011 r. (data wpływu 6 czerwca 2011 r.) i z dnia 7 lipca 2011 r. (data wpływu 13 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania użyczenia nieruchomości i ustalenia podstawy opodatkowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 31 maja 2011 r. i 7 lipca 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania użyczenia nieruchomości i ustalenia podstawy opodatkowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony zaistniały stan faktyczny:

Gmina zawarła ze Stowarzyszeniem, wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego umowę użyczenia nieruchomości położonej w N tj. (pomieszczenie na parterze o pow. 47,50 m² oraz pomieszczenie na I piętrze o powierzchni 242 m², łączna powierzchnia 289,5 m³). Pomieszczenie wykorzystywane jest na cele statutowe Stowarzyszenia i mieszkania rodzinkowe.

Stowarzyszenie będzie ponosiło jedynie koszty świadczeń dodatkowych tj. za udostępnianie energii elektrycznej oraz zimnej wody (wg. wskazań liczników) oraz przyjmowania ścieków odpowiadających PN do instalacji oczyszczalni kontenerowej (zgodnie z warunkami odrębnej umowy). Stowarzyszenie zgodnie ze statutem prowadzi między innymi działalność charytatywną.

Pismem z dnia 7 lipca 2011 r. Wnioskodawca uzupełnił zaistniały stan faktyczny w następujący sposób:

Stowarzyszenie na chwilę obecną nie wykonuje zadań Gminy. Przedmiotem użyczenia jest lokal użytkowy składający się z pomieszczenia na parterze o powierzchni 47,50 m² oraz pomieszczenia na I piętrze o powierzchni 242 m² z przeznaczeniem na cele statutowe stowarzyszenia i na mieszkania rodzinkowe. Była zawarta jedna umowa pomiędzy Gminą a Stowarzyszeniem na użyczenie i rozliczenie kosztów. Rozliczenie kosztów odbywa się na zasadzie refakturowania za poniesione koszty wody i energii elektrycznej. Stowarzyszenie zostało zobowiązane do zawarcia odrębnej umowy z Dyrektorem Zespołu S-G na nośniki energii cieplnej oraz na odprowadzanie ścieków do oczyszczalni kontenerowej. Gmina nie odliczała podatku VAT w przedmiocie ww. lokalu użytkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku zawarcia umowy użyczenia nieruchomości Gmina powinna ustalić wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaka przysługiwałaby jej w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości oraz czy ustalona wartość powinna stanowić podstawę naliczenia i odprowadzenia podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele (...) członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Gmina w wyniku zawarcia umowy użyczenia nieruchomości powinna ustalić przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w części do używania stowarzyszeniu jako wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tego stowarzyszenia w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawa nieruchomości, naliczyć i odprowadzić podatek VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 oraz - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane "po kosztach" ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy regulujących zasady używania rzeczy. Przez umowę użyczenia, zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność. Jednakże jeśli pojawia się jakakolwiek płatność związana z użytkowaniem rzeczy oddanej w używanie, to na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług umowa ta przestaje być umową nieodpłatną i staje się czynnością odpłatną, a więc jako taka podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż przedmiotem użyczenia jest lokal użytkowy składający się z pomieszczenia na parterze o powierzchni 47,50 m² oraz pomieszczenia na I piętrze o powierzchni 242 m² z przeznaczeniem na cele statutowe stowarzyszenia i na mieszkania rodzinkowe. Pomiędzy Gminą a Stowarzyszeniem została zawarta umowa na użyczenie części nieruchomości i rozliczenie kosztów. Rozliczenie kosztów odbywa się na zasadzie refakturowania za poniesione koszty wody i energii elektrycznej.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i zaistniały stan faktyczny należy zauważyć, że każda czynność wykonana przez podatnika, której efektem jest świadczenie na rzecz drugiego podmiotu, jest w podatku od towarów i usług traktowana jako świadczenie usługi, bowiem usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatników w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów. W przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem, ale z odpłatnym udostępnianiem lokalu, na co wskazują kwoty uzyskane w postaci należności za wodę i energie elektryczną. Tym samym warunek, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, iż świadczenie usługi jest nieodpłatne nie został spełniony. Zatem czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1.

Strony stosunku cywilnoprawnego mogą w ramach swobody w kształtowaniu łączących je stosunków zobowiązaniowych zawrzeć w umowie postanowienie, co do rozliczenia kosztów wody i energii. A zatem stanowi to zobowiązanie cywilnoprawne, uregulowane w zawartej umowie, a więc należy je traktować jako należność otrzymaną z tytułu odpłatnego świadczenia ww. usługi.

W przedmiotowej sprawie opłaty z tytułu ponoszonych przez Wnioskodawcę kosztów związanych z zapewnieniem mediów (woda, energia elektryczna) stanowią wynagrodzenie za usługę w postaci udostępnienia części nieruchomości.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W związku z powyższym podstawę opodatkowania stanowić będzie kwota należna pomniejszona o kwotę należnego podatku jaką Wnioskodawca otrzyma od Stowarzyszenia z tytułu używania części nieruchomości obejmującej rozliczenie kosztów za media (woda, energia elektryczna).

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy dotyczące podstawy opodatkowania należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.