IBPP3/443-547/11/PK - Możliwość zwolnienia domu pomocy społecznej z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 maja 2011 r. (data wpływu 10 maja 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lipca 2011 r. (data wpływu 2 sierpnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 maja 2011 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej usług pomocy społecznej. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 lipca 2011 r. będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 20 lipca 2011 r. znak: IBPP3/443-547/11/PK.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca Dom Pomocy Społecznej (DPS) działający na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), oraz związanymi przepisami prawa, świadczy dla mieszkańców usługi pomocy społecznej wraz z zakwaterowaniem (dział 87 PKWiU z 2008.). Usługi te są świadczone na podstawie decyzji wydawanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Z decyzji takiej wynika między innymi iż: "opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu..." (art. 61 ustawy o pomocy społecznej). Pozostałą część odpłatności ponoszą odpowiednio zobowiązani do alimentacji i/lub ośrodki pomocy społecznej. Odpłatność zgodnie z ww. decyzjami uiszczana jest w zdecydowanej większości bezpośrednio na konto bankowe lub do kasy DPS, a następnie odprowadzana na rachunek bankowy jednostki. Przychody DPS z tego tytułu wyniosły w roku 2010 407.908,06 zł w roku 2011 (do dnia 31 III): 104.187,08 zł 1 są wyższe od 40 000 złotych w roku.

Pozostaje bezsporne, że DPS zwolniony jest z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 (ustawa o VAT z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z dalszymi zmianami).

W roku 2010 Domy Pomocy Społecznej objęte były zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 2 oraz poz. 26 z załącznika do rozporządzenia w sprawie czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania Dz. U. 224 poz. 1797 z dnia 23 grudnia 2009 r.)

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 Dz. U. Nr 138, poz. 930, usługi w zakresie opieki społecznej tracą zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących z dniem 30 kwietnia 2011, gdyż dział 87 PKWiU z 2008 nie jest wymieniony w załączniku do rozporządzenia.

Liczba odbiorców jest większa od 20, a ilość transakcji realizowanych w ciągu roku jest większa niż 50, zatem nie mają zastosowania szczególne czynności wymienione w pozycji 34 załącznika do rozporządzenia MF z dnia 26 lipca 2010 Dz. U. Nr 138, poz. 930.

Większość wpłat przekazywana jest przez ZUS za pośrednictwem OR CR (Centrum Poczty) w postaci przelewów bankowych, tytuł tego przelewu brzmi świadczenie ZUS i jest wskazane imię i nazwisko osoby oraz numer świadczenia. Ponadto ZUS wydaje decyzje, w których informuje mieszkańców o wysokości świadczenia przekazywanego z emerytury z tytułu odpłatności za pobyt w DPS. Zobowiązania mieszkańców wynikają tylko z jednego rodzaju transakcji tzn. odpłatności za pobyt i z chwilą wpływu świadczeń z ZUS są one ewidencjonowane w księgach rachunkowych na indywidualnych kontach księgowych prowadzonych dla poszczególnych mieszkańców. Otrzymywane przelewy nie są co do kwoty tożsame z miesięczną odpłatnością ponoszoną przez podopiecznych. W sytuacji kiedy jest niedopłata do odpłatności za pobyt brakująca kwota wpłacana była przez mieszkańca do kasy DPS, a następnie odprowadzana na rachunek bankowy jednostki. Taka sytuacja miała miejsce do 30 kwietnia 2011 r. Od 1 maja 2011 r. cała dopłata do odpłatności za pobyt od poszczególnych mieszkańców jest przekazywana bezpośrednio na rachunek bankowy jednostki aby ewentualnie móc zastosować powołanie się na szczególne czynności wymienione w pozycji 37 załącznika do rozporządzenia MF z dnia 26 lipca 2010 r. Dz. U. Nr 138, poz. 930.

Z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika jakiej konkretnej transakcji dotyczy zapłata, zarówno tych które są wpłacane przez ZUS jak i tych które są wpłacane przez mieszkańca DPS. Jedynym rodzajem transakcji przeprowadzanej z mieszkańcami jest odpłatność za pobyt w Domu.

DPS nie rozpoczął ewidencjonowania świadczonych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r. (nigdy nie ewidencjonował świadczonych usług przy użyciu kas rejestrujących).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

* Czy wpływy z, tytułu odpłatności wnoszone przez osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej (podopiecznych i ich rodziny) do kasy i na rachunki bankowe DPS należy rejestrować przy użyciu kas rejestrujących (kas lub drukarek fiskalnych), czy też na podstawie przepisów DPS jest z takiej rejestracji wpływów zwolnieni (rejestracja taka DPS nie dotyczy).

* Czy jeżeli wpłaty będą przyjmowane tylko bezpośrednio na rachunek bankowy DPS jest zobowiązany stosować kasy rejestrujące. Jeżeli zajdzie konieczność stosowania kas rejestrujących czy może zastosować dowolnie jedno z urządzeń tzn. kasę fiskalną lub drukarkę fiskalną.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 111 ust. 1 i ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zauważyć należy, że kasy fiskalne służą do rejestracji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT. Stąd też, skoro DPS świadczył będzie wyłącznie usługi pomocy społecznej zwolnione od VAT, to w takiej sytuacji z tytułu tychże usług nigdy nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem, w związku z czym nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy. Zauważyć trzeba, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) odnosi się jedynie do tych czynności, które, co do zasady, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy z punktu widzenia obowiązujących przepisów jeżeli zajdzie konieczność stosowania kas rejestrujących nie ma znaczenia jaki rodzaj urządzenia zastosujemy tzn. kasę fiskalną lub drukarkę fiskalną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Z powyższego wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących podatnikami czynnymi podatku od towarów i usług. Czynnikiem warunkującym obowiązek ewidencjonowania obrotów za pomocą kas rejestrujących przez podatnika podatku VAT jest sprzedaż na rzecz określonych podmiotów, a nie status podatnika jako "podatnika VAT czynnego" lub "podatnika VAT zwolnionego", bowiem zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są (...) osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie w art. 111 ust. 8 ustawy zawarto upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zwolnienia w drodze rozporządzenia na czas określony niektórych grup podatników oraz niektórych czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1 ustawy, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu.

W dniem 1 stycznia 2011 r. weszło w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia wskazano, że czynnością zwolnioną z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej jest świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej transakcji zapłata dotyczyła, przy czym przepis ten nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

* zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

W świetle wyżej wskazanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić bowiem należy, iż prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji, gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Istotne jest, aby było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 11227 z późn. zm.) ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, należności m.in. z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych. Nadmienić należy, że zgodnie z powołanym przepisem organ rentowy dokonuje potrąceń na wniosek dyrektorów tych placówek.

Natomiast art. 140 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy określa górną granicę tych potrąceń, stanowiąc, że potrącenia należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych nie mogą przekraczać 65% kwoty świadczenia.

Artykuł 60 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2007 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) stanowi, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.

Stosownie do art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgodą opłata może być potrącana:

W myśl art. 65 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym, gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku stosuje się odpowiednio art. 61-64, z tym że wysokość opłaty za pobyt w takim domu określa umowa zawarta przez gminę z podmiotem prowadzącym dom.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca otrzymuje odpłatność od ZUS za pobyt w domu pomocy społecznej, która wpłacana jest bezpośrednio na rachunek bankowy DPS. Od 1 maja dopłata za pobyt poszczególnych mieszkańców również jest wpłacana za pośrednictwem rachunku bankowego. Z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnej transakcji dotyczy zapłata. Wnioskodawca ponadto wskazał, iż przed dniem 1 stycznia 2011 r. nie rozpoczął ewidencjonowania wykonywanych czynności przy użyciu kas rejestrujących.

W przypadku świadczeń, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy i o ile z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła, to w myśl § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do powołanego rozporządzenia, do dnia 31 grudnia 2012 r. Wnioskodawcy przysługuje prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Wyrażenie "w całości" odnosi się do poszczególnych usług świadczonych przez podatnika. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że zwolnieniu nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty oraz z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

A zatem w sytuacji, gdy zapłata za świadczenie nastąpi w formie zapłaty gotówkowej w całości lub w części do kasy Wnioskodawcy, ma on wówczas obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaży tych usług, gdyż nie zostaną spełnione warunki wynikające z § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Biorąc pod uwagę okoliczność przedstawioną we wniosku, iż od 1 maja 2011 r. całość zapłaty wpłacana jest na rachunek bankowy Wnioskodawcy stwierdzić należy, że w przypadku sprzedaży usług pomocy społecznej na rzecz osób wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy, za które zapłata w całości następuje przelewem na rachunek bankowy, Wnioskodawca korzysta na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia ze zwolnienia przedmiotowego z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej sprzedaży usług pomocy społecznej do dnia 31 grudnia 2012 r., o ile z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Natomiast w sytuacji zaistnienia obowiązku ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej (np. doszłoby do wpłaty w kasie DPS dopłaty uiszczanej przez pensjonariuszy) to Wnioskodawca może do tego celu zastosować też drukarkę fiskalną przy spełnieniu kryteriów i warunkom technicznym określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338 z późn. zm.). Albowiem jak wynika z § 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. rozporządzenia kasa jest urządzeniem samodzielnym lub może stanowić część składową systemu kasowego. Ze względu na konstrukcję, kasy dzieli się m.in. na kasy bez programu aplikacyjnego - kasy z modułem fiskalnym, bez programu aplikacyjnego kasy, sterowane kompatybilnym komputerowym programem aplikacyjnym kasy poprzez wbudowany określony interfejs umożliwiający między innymi połączenie kasy przewodowo z komputerem w obrębie obsługującego klienta stanowiska kasowego (drukarki fiskalne); w kasach tych funkcję wyświetlacza dla operatora może spełniać monitor komputer.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy oceniane całościowo należało uznać za nieprawidłowe, albowiem wbrew stwierdzeniu Wnioskodawcy obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pośrednictwem kasy rejestrującej nie dotyczy tylko sprzedaży opodatkowanej lecz również tej zwolnionej z podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.