IBPP3/443-338/08/BWo - Opodatkowanie podatkiem VAT przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowionego po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r., w odrębną własność lokalu w odniesieniu do przejętych nieodpłatnie mieszkań zakładowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 lutego 2008 r. (data wpływu 15 lutego 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 kwietnia 2008 r. (data wpływu 21 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowionego po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r., w odrębną własność lokalu w odniesieniu do przyjętych nieodpłatnie mieszkań zakładowych zasiedlonych przed dniem 1 maja 2004 r. - jest prawidłowe.

W dniu 15 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 14 kwietnia 2008 r. (data wpływu 21 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowionego po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r., w odrębną własność lokalu w odniesieniu do przyjętych nieodpłatnie mieszkań zakładowych zasiedlonych przed dniem 1 maja 2004 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółdzielnia Mieszkaniowa w latach 1995 - 2002, przejęła nieodpłatnie mieszkania zakładowe na podstawie ustawy z dnia 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (Dz. U. Nr 119, poz. 567 z późn. zm.). Przejęte przez Spółdzielnię budynki zostały wybudowane w latach 1889 - 1992 i zasiedlone przed 1995 rokiem.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 maja 2000 r.) Spółdzielnia zobowiązana była do przyjęcia wszystkich najemców mieszkań w poczet członków i dokonania na ich rzecz przydziału mieszkań, a w brzmieniu obowiązującym od 1 czerwca 2000 r., zobowiązana była dokonać na rzecz członków, będących dotychczasowymi najemcami lokali mieszkalnych położonych w przekazywanych nieruchomościach, przydziału tych lokali i ustanowić na ich rzecz lokatorskie prawa do tych lokali. Zgodnie z art. 48 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 lipca 2007 r.), najemcy byłych mieszkań zakładowych mieli prawo (po zgłoszeniu takiego żądania) do ustanowienia na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, bądź też do przeniesienia na ich rzecz własności lokalu, a od 31 lipca 2007 r. mają prawo wyłącznie do uzyskania własności lokalu. W związku z powyższym wyróżnić należy trzy stany faktyczne, w których najemcy byłych mieszkań zakładowych, jak również członkowie Spółdzielni z ustanowionym na ich rzecz spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu, w trybie art. 48 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (będący byłymi najemcami mieszkań zakładowych nieodpłatnie przejętych przez Spółdzielnię) lub ich osoby bliskie (następcy prawni w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) zawierają ze Spółdzielnią umowę o przeniesienie własności lokalu, tj.:

W związku z nieodpłatnym przejęciem nieruchomości, Spółdzielnia nie poniosła żadnych kosztów budowy lokali, definiowanych w prawie spółdzielczym jako wkład mieszkaniowy lub budowlany - art. 10 i art. 18 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Kaucja mieszkaniowa, o której mowa w art. 7 ust. 3 w zw. z art. 9 ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe podlegała zaliczeniu na poczet wkładu mieszkaniowego lub budowlanego, wyłącznie w przypadku odpłatnego przejęcia nieruchomości przez Spółdzielnię.

Ponadto pismem z dnia 14 kwietnia 2008 r. Wnioskodawca uzupełnił stan faktyczny o następujące informacje:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług przez odpłatną dostawę towarów należy rozumieć także ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego. Natomiast zgodnie z art. 153 ww. ustawy do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29 ust. 6 i 7, nie wlicza się wartości wkładów i opłat, o których mowa w tym przepisie, oraz części tych wkładów i opłat, wniesionych przed dniem 1 maja 2004 r. (ust. 1). Ponadto przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. (ust. 2).

Zdaniem Spółdzielni, odpowiadając na postawione pytania - w związku z nieodpłatnym przejęciem nieruchomości przez Spółdzielnię w latach 1995 - 2002 i brakiem kosztów budowy tych lokali, które poniosłaby Spółdzielnia, definiowanych w prawie spółdzielczym jako wkład mieszkaniowy lub budowlany (art. 10 i art. 18 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) - należy zauważyć, że brak jest podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 29 ust. 6 i 7 w zw. z art. 19 ust. 13 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku od towarów i usług. Podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w przypadku praw spółdzielczych, określa się bowiem w oparciu o wysokość poniesionych kosztów budowy danego lokalu (wartość wkładu mieszkaniowego bądź wkładu budowlanego bądź inne opłaty związane z budową lub rozliczeniem kosztów budowy). Natomiast w przypadku nieodpłatnego nabycia mieszkań przez Spółdzielnię, w trybie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe, a następnie przeniesienia własności tych mieszkań na dotychczasowych najemców lub członków Spółdzielni, będących byłymi najemcami lub ich osoby bliskie (następców prawnych w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych), nie występuje koszt budowy zasiedlonych przez nich mieszkań. Stanowisko powyższe potwierdza również analiza art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 maja 2000 r.) w zw. z art. 48 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, które to przepisy nakładały na Spółdzielnię obowiązek przyjęcia wszystkich najemców byłych mieszkań zakładowych w poczet członków i dokonania na ich rzecz przydziałów mieszkań. Nadto, wskazują na to również zmiany ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe, które weszły w życie z dniem 1 czerwca 2000 r., w tym brzmienie art. 1, art. 7 i art. 9 ust. 2 ww. ustawy, które to przepisy jednoznacznie wykluczyły sytuację, w której najemca byłego mieszkania zakładowego przejętego nieodpłatnie przez Spółdzielnię nie był równocześnie członkiem Spółdzielni.

Tak więc zarówno najemcę byłego mieszkania zakładowego, jak i członka Spółdzielni, będącego byłym najemcą byłego mieszkania zakładowego nieodpłatnie przejętego przez Spółdzielnię, na rzecz którego Spółdzielnia ustanowiła spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu (bez względu na to czy ustanowienie miało miejsce przed dniem 1 maja 2004 r., czy też po tej dacie) traktować należy jako członka Spółdzielni od chwili przejęcia lokalu przez Spółdzielnię. Brak podstawy opodatkowania (gdyż brak było kosztów budowy lokali poniesionych przez Spółdzielnię) występuje również w przypadku przeniesienia własności lokali na rzecz członków Spółdzielni, którzy są osobami bliskimi (następcami prawnymi) członków Spółdzielni (byłych najemców byłych mieszkań zakładowych nieodpłatnie przejętych przez Spółdzielnię), a uprawnienie do zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczych praw lokatorskich wyprowadzili z art. 15 ust. 2 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych Członkowie Ci zawierali umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu po poprzednikach, jeżeli tylko w ciągu roku po wygaśnięciu prawa zgłosili takie roszczenie. Członkowie Ci nie wnosili wkładów mieszkaniowych. Wkładów nie wnosili również ich poprzednicy (członkowie Spółdzielni, będący byłymi najemcami byłych mieszkań zakładowych nieodpłatnie przejętych przez Spółdzielnię).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

Zgodnie z art. 29 ust. 8 ustawy - jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku.

Natomiast zgodnie z art. 153 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług - przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r.

Z cyt. wyżej przepisu wynika, iż wyłączeniu spod ustawy o podatku od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 tej ustawy, podlegają czynności przekształcenia lub ustanowienia odrębnej własności lokalu, w przypadku, gdy ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Celem tego przepisu jest wyłączenie spod ustawy przekształcenia przysługującego członkowi spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, w odniesieniu do tych lokali, do których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. i zostały one zasiedlone przed ta datą.

Powołany przepis wyłącza spod działania ustawy o podatku od towarów i usług przekształcenie praw lokatorskich w prawo własności, jeżeli łącznie zostały spełnione dwa warunki, a mianowicie ustanowienie po raz pierwszy lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r.

W opisanym we wniosku stanie faktycznym wynika, iż ustanowienie po raz pierwszy lokatorskich praw do lokali mieszkalnych, w przypadku przeniesienia własności lokalu na członka Spółdzielni, któremu przysługuje lokatorskie prawo jak i na rzecz członka Spółdzielni, który nabył prawo lokatorskie jako osoba bliska (następca prawny) i zasiedlenie tych lokali nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., a zatem ich przekształcenie, w trybie art. 29 ust. 8, w prawo odrębnej własności, nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, na mocy art. 153 ust. 2 jako, że pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało jednak miejsce przed 1 maja 2004 r.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ocena stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej opodatkowania przeniesienia własności lokalu na rzecz najemcy tego lokalu oraz opodatkowania przekształcenia lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowionego po raz pierwszy po dniu 1 maja 2004 r., w odrębną własność lokalu zawarta została w odrębnych rozstrzygnięciach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.