IBPP3/443-327/09/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2009 r. (data wpływu 21 kwietnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie obowiązku opodatkowania odszkodowania otrzymanego z tytułu rozwiązania umowy o użytkowanie wieczyste działki niezabudowanej przeznaczonej pod drogę - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie obowiązku opodatkowania odszkodowania otrzymanego z tytułu rozwiązania umowy o użytkowanie wieczyste działki niezabudowanej przeznaczonej pod drogę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca na podstawie przepisów art. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 z późn. zm.), a także na podstawie przepisów wykonawczych do tejże ustawy (Dz. U. z 1993 r. Nr 23, poz. 97) zgodnie z decyzją Wojewody-nabył z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r.:

W skład gruntu, o którym mowa wyżej wchodzi niezabudowana, nieogrodzona i nieuzbrojona działka o pow. 36 m ².

Nieruchomość gruntowa (36 m ²) na mocy decyzji Wojewody o ustaleniu lokalizacji autostrady oraz o ustaleniu lokalizacji odcinka płatnej autostrady-została przeznaczona pod pas drogowy. W związku z tym G. D. D. K. i A. wystąpiła do Wnioskodawcy z wnioskiem o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego gruntu w części przeznaczonej pod pas autostrady (36 m ²) za wypłatą odszkodowania. Pozostałe grunty są nadal w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy.

Umowę o rozwiązanie prawa wieczystego użytkowania gruntu tj. niezabudowanej działki o powierzchni 36 m ² sporządzono w formie aktu notarialnego w dniu 4 lutego 2009 r. Kwota odszkodowania została ustalona na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego. Całą kwotę odszkodowania - 8 273 zł zgodnie z aktem notarialnym G. D. D. K. i A. zobowiązała się przelać na konto bankowe Wnioskodawcy w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy. Kwotę odszkodowania otrzymano przelewem bankowym w dniu 25 marca 2009 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymana kwota odszkodowania jest opodatkowana podatkiem VAT. Jeżeli tak, to kiedy powstaje obowiązek podatkowy i kiedy powinno się wystawić fakturę VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wyniku którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowym stanie faktycznym dochodzi do wypłaty odszkodowania w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy użytkowania wieczystego gruntu dot. 36 m ^2, czyli do jednostronnego ekwiwalentu pieniężnego wypłacanego tytułem rekompensaty. Odszkodowanie jest zatem określoną kwotą pieniędzy stanowiącą zadośćuczynienie za wyrządzoną szkodę, a nie za konkretne zachowanie podatnika. Otrzymane odszkodowanie nie zostało wymienione w art. 5 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT odszkodowanie nie jest dostawą towarów, albowiem pieniądze nie zostały wymienione w ustawie o VAT jako towar. Ponadto nie następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, gdyż właścicielem gruntu nadal pozostaje Skarb Państwa, a Wnioskodawca - użytkownik wieczysty - ma ograniczone prawo rzeczowe do roku 2089.

Reasumując stwierdzić należy, iż w przedstawionym stanie faktycznym odszkodowanie na rzecz Wnioskodawcy nie jest dostawą towarów oraz nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz jedynie rekompensatę. W konsekwencji otrzymanie płatności nie rodzi obowiązku podatkowego z tytułu wykonywania czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług i nie pociąga za sobą konieczności wystawienia faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 powołanej ustawy. Zgodnie z tą definicją, pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z treści powołanego wyżej art. 7 ust. 1 pkt 1 wynika, że w tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem.

Stosownie do art. 112 i art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.

Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.

Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego.

Nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa nie może być wywłaszczona. Nie dotyczy to wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego oraz ograniczonych praw rzeczowych obciążających nieruchomość.

Stosownie do art. 128 ust. 1 ww. ustawy wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towarów (gruntu), w zamian za odszkodowanie, a zatem czynność, do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za zbycie (rozwiązanie umowy) prawa wieczystego użytkowania gruntu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż przedmiotem umowy o rozwiązanie prawa wieczystego użytkowania gruntu jest niezabudowana działka gruntu o powierzchni 36 m ^2. W związku z powyższym do dostawy ww. gruntu będzie miała zastosowanie stawka podatku VAT określona w art. 41 ust. 1w. ustawy.

Stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawowa stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast obowiązek podatkowy z tytułu przedmiotowej dostawy powstaje według zasad określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 ww. ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z generalną zasadą zawartą w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jednocześnie w ust. 4 powołanego przepisu zaznaczono, iż w przypadku, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwila wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Zatem w przedmiotowym przypadku decydujące znaczenie ma zatem data wystawienia faktury. Jeżeli zostanie ona wystawiona w terminie obowiązek podatkowy powstanie w dniu wystawienia faktury, w sytuacji natomiast, gdy faktura nie zostanie wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od dnia wydania towaru, czyli od daty zawarcia umowy rozwiązania prawa wieczystego użytkowania gruntu (akt notarialny).

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Stosownie zaś do § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337) fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.l

Ponadto należy zaznaczyć, że na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

A zatem skoro odszkodowanie jest wynagrodzeniem z tytułu dostawy, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, to w świetle powołanego art. 29 ust. 1 ustawy stanowi ono kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę, zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.