IBPP3/443-280/07

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2007 r. (data wpływu 6 grudnia 2007 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 lutego 2008 r. (data wpływu 26 lutego 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania przeniesienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 25 lutego 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania przeniesienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółdzielnia po 1 maja 2004 r. ustanowiła 190 spółdzielczych lokatorskich praw do lokali mieszkalnych. Mieszkania zostały przydzielone z ruchu ludności, nie były więc zasiedlone po raz pierwszy. Wnioski o przeniesienie w odrębną własność złożyła większość członków Spółdzielni. Wnioski te będą realizowane sukcesywnie w ciągu 2008 r.

Ustanowienie spółdzielczych praw do lokali mieszkalnych (lokatorskie, własnościowe i odrębna własność), zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług jest dostawą towarów i zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 10 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego. W przypadku tych czynności podstawą opodatkowania zgodnie z art. 29 ust. 6 jako kwotę należną przyjmuje się wartość należnego wkładu budowlanego albo mieszkaniowego pomniejszoną o kwotę należnego podatku.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.

Przez pierwsze zasiedlenie rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.Spółdzielnia od roku 1993 nie buduje nowych mieszkań, ostatni budynek mieszkalny został oddany do użytkowania, zasiedlony i zamieszkały po raz pierwszy w roku 1992.Spółdzielnia ustanawiając prawa do lokali mieszkalnych stosuje zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 uznając, że lokale mieszkalne nie są zasiedlane i zamieszkałe po raz pierwszy.

Zgodnie z art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu.

W przypadku gdy ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., a zawierana jest umowa o przeniesienie własności lokalu przepisów ustawy o VAT Wnioskodawca nie stosuje, wynika to z art. 153 ustawy VAT. Wszelkie inne sytuacje rodzą obowiązek podatkowy.

Podstawę opodatkowania w przypadku przeniesienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego (ustanowionego po 1 maja 2004) w odrębną własność lokalu reguluje art. 29 ust. 8 ustawy VAT, który dotyczy tylko zmiany statusu w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Podstawą opodatkowania wg tego przepisu jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszonego o kwotę podatku. Podstawa ta zgodnie z art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. c) ustawy o VAT jest opodatkowana 0% stawką VAT, która obowiązuje do 31 grudnia 2007 r.

Wnioskodawca nie miał problemu z ustaleniem podstawy opodatkowania wg zapisu art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który obowiązywał do 30 lipca 2007 r. w brzmieniu "Na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego: wpłaty różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wniesionego całego wkładu mieszkaniowego albo jego części. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, to różnica pomiędzy wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, podlega zmniejszeniu o 50% wartości pomocy uzyskanej przez spółdzielnię zwaloryzowanej proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej lokalu. Art. 12 ust. 2 - wysokość wkładu mieszkaniowego waloryzuje się proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej lokalu." Wyliczona kwota wg tego przepisu pomniejszona o pierwotne umorzenie kredytu (które było odprowadzane do budżetu państwa) była przychodem Spółdzielni i wg przepisu art. 12 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych Wnioskodawca przeznaczał ją na uzupełnienie funduszu remontowego Spółdzielni.

Zmieniony art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który obowiązuje od 31 lipca 2007 r. nie przewiduje już waloryzacji wkładu mieszkaniowego i wpłaty różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wniesionego wkładu mieszkaniowego. Do podstawy opodatkowania można więc wliczyć wyłącznie wpłaty z tytułu uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową - takie zobowiązania u Wnioskodawcy nie występują, oraz spłatą zadłużenia z tytułu opłat eksploatacyjnych, a te są zwolnione z VAT.

Obecnie członkowie, którzy posiadają spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania uzyskują własność mieszkania po dokonaniu wpłaty nominalnej (pierwotnej) kwoty umorzonego kiedyś przez państwo kredytu budowlanego. Te pieniądze Spółdzielnia oddaje w całości do budżetu państwa. Spółdzielnia nie uzyskuje więc przychodu, nie ma podstawy opodatkowania, a to oznacza, że nie ma od czego naliczać podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przeniesienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność wg obowiązujących przepisów rodzi obowiązek podatkowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, według art. 29 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług - jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszoną o kwotę podatku. Przepisów tych nie stosuje się jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r. (art. 153 ustawy o VAT).

Artykuł 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych obowiązującej od 31 lipca 2007 r. nie przewiduje już waloryzacji wkładu i wpłaty różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wniesionego wkładu. Od 31 lipca 2007 r. członkowie Spółdzielni którzy posiadają spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego ustanowione po 1 maja 2004 r. uzyskują własność lokalu, jeżeli wpłacą nominalną kwotę umorzonego kiedyś przez państwo kredytu budowlanego, którą to kwotę Spółdzielnia oddaje w całości do budżetu państwa, bowiem wg przepisu art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie ma potrzeby ustalania wartości rynkowej mieszkania, ani waloryzowania wkładu mieszkaniowego.

Ustawodawca zmieniając zapis art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych najwyraźniej zapomniał zmienić zapisy w ustawie o VAT.Ponieważ przepisy ustawy o VAT i ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych są sprzeczne (art. 29 ust. 8 ustawy VAT i art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) Wnioskodawca uważa, że jeżeli przy przeniesieniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w własność odrębną nie uzyskuje przychodu, to i nie ma podstawy do opodatkowania podatkiem VAT.

W związku z tak skonstruowanymi przepisami, przeniesienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w odrębną własność nie tworzy podstawy opodatkowania jakim jest obrót, nie rodzi obowiązku podatkowego i czynność ta nie powinna podlegać ustawie VAT, w przeciwnym razie dla potrzeb VAT i po to tylko, aby naliczyć od 1 stycznia 2008 r. 7% VAT (nowelizacja ustawy o VAT z 19.09.2007) Spółdzielnia będzie musiała zlecić rzeczoznawcy wycenę mieszkania aby ustalić jego wartość rynkową, i tą wyceną obciążyć przenoszących prawo, a takie czynności według Wnioskodawcy są niezgodne z przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i krzywdzące członków spółdzielni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o VAT, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Towarami, w świetle art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w tym również ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

W myśl art. 19 ust. 13 pkt 10 lit. a) ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych w przypadku czynności ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.Ponadto zgodnie z art. 19 ust. 15 ustawy o VAT w przypadkach określonych w ust. 10, 13 pkt 2-5 i 7-10 otrzymanie części zapłaty (ceny) lub części wkładu budowlanego i mieszkaniowego powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Zgodnie z art. 29 ust. 8 ustawy o VAT jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawca wskazał, iż przeniesienie na rzecz członków Spółdzielni własności lokalu będzie następowało sukcesywnie w roku 2008 i dotyczy tych członków spółdzielni, dla których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego ustanowiono po 1 maja 2004 r. - tj. przeniesienie na rzecz członków Spółdzielni Mieszkaniowej, którym przysługują spółdzielcze lokatorskie prawa do lokalu mieszkalnego własności lokalu nastąpi w okresie krótszym niż 5 lat od ustanowienia na rzecz tych członków lokatorskich praw spółdzielczych.

Mając na względzie, iż prawo podatkowe stanowi samodzielną gałąź prawa i dla celów podatkowych samodzielnie określa podstawę opodatkowania, stwierdzić należy, że nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wprowadza ustawą z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873), zmieniająca od dnia 31 lipca 2007 r. zasady zawierania umów przeniesienia własności lokalu na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze lokatorskie prawa do lokali mieszkalnych, nie ma wpływu na zmianę sposobu ustalania podstawy opodatkowania wynikającego z art. 29 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług.

Reasumując, podstawę opodatkowania przy przeniesieniu przez spółdzielnię mieszkaniową własności lokalu na rzecz członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest różnica między wartością rynkową lokalu, a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.