IBPP2/4512-329/15/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 7490 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 7 listopada 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 1229/14 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 20 lutego 2015 r.) uprawomocnionym od dnia 20 stycznia 2015 r. oraz wyrokiem NSA z 20 maja 2014 r. sygn. akt I FSK 839/13, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 października 2011 r. (data wpływu 12 października 2011 r.), uzupełnionym pismami z 22 grudnia 2011 r. (data wpływu 23 grudnia 2011 r.) oraz z 2 stycznia 2012 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z likwidacją szkód - jest prawidłowe.

W dniu 12 października 2011 r. został złożony ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z likwidacją szkód.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 22 grudnia 2011 r. (data wpływu 23 grudnia 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 15 grudnia 2011 r. znak: IBPP3/443-1137/11/IK.

Ponadto Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z 2 stycznia 2012 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca zawarł z towarzystwami ubezpieczeniowymi umowy na świadczenie na ich rzecz następujących usług:

* ustalania stanu technicznego i wartości pojazdu przed szkodą na podstawie oględzin pojazdu;

* wykonywania oględzin uszkodzonych pojazdów w miejscu wskazanym przez poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia;

* wykonywania oględzin budynków, budowli oraz innych obiektów budowlanych, nieruchomości, ruchomości uszkodzonych w wyniku zdarzeń objętych umową ubezpieczenia majątku indywidualnego;

* wykonania oględzin miejsca zdarzenia-kolizji, wizji lokalnej z udziałem uczestników;

* sporządzenia rejestracji charakteru, zakresu uszkodzeń i wprowadzenia technologii naprawy z wykorzystaniem odpowiednich programów narzędziowych, wraz z wykonaniem kosztorysu naprawy i wyceny pojazdu lub szkody majątkowej i zalaniowej;

* przeprowadzenia wstępnej likwidacji szkody, która obejmuje wykonanie materiału fotograficznego wskazującego na rozmiar uszkodzeń, sporządzenie protokołu likwidacji szkody w budynku, sporządzenie lustracji szkody zalaniowej.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

I.Usługi, realizowane przez Wnioskodawcę, są niewątpliwie "czynnościami ubezpieczeniowymi" w rozumieniu art. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej (dalej również - u.d.g.). Jak bowiem wynika z art. 3 ust. 5 u.d.g: "Czynnościami ubezpieczeniowymi są także następujące czynności, jeżeli są wykonywane przez zakład ubezpieczeń:

Z kolej w myśl art. 3 ust. 6 u.d.g. "Zakład ubezpieczeń może zlecać wykonanie czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, innym podmiotom. Czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, wykonywane przez te podmioty są traktowane jak czynności ubezpieczeniowe, w zakresie, w jakim są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń". W konsekwencji, skoro czynności określone w art. 3 ust. 5 u.d.g. mogą być zlecane innym podmiotom (a więc takim jak Wnioskodawca), to jeżeli te czynności są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, należy je uznać za czynności ubezpieczeniowe. Zaznaczyć należy, że Wnioskodawca wykonuje tego rodzaju czynności w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, co wynika z treści umów zawartych z tymi zakładami oraz z udzielonych Wnioskodawcy przez te zakłady pełnomocnictw. Oznacza to więc, że Wnioskodawca wykonuje czynności ubezpieczeniowe, co zostało wskazane już we wniosku.

II. Wnioskodawca wykonuje czynności określone w art. 3 ust. 5 u.d.g. w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń w oparciu o stosowne umowy i otrzymane na ich podstawie pełnomocnictwa. Te umowy statuują zatem stosunek prawny pomiędzy Wnioskodawcą a konkretnym zakładem ubezpieczeń. Natomiast w stosunku do osoby ubezpieczonej lub poszkodowanej Wnioskodawca wykonując czynności określone w art. 3 ust. 5 u.d.g., działa w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, a więc działa jak zakład ubezpieczeń, co znajduje uzasadnienie w brzmieniu art. 3 ust. 6 u.d.g. w szczególności zaś wykonując czynności likwidacyjne Wnioskodawca kontroluje, czy osoba ubezpieczona bądź poszkodowana dopełnia obowiązków w stosunku do zakładu ubezpieczeń, uregulowanych np. w konkretnych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Zatem relacja z osobą ubezpieczoną lub poszkodowaną nie opiera się na jakiejkolwiek umowie pomiędzy Wnioskodawcą a osobą ubezpieczoną bądź poszkodowaną, lecz znajduje swoje źródło w stosownej umowie i pełnomocnictwie zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a konkretnym zakładem ubezpieczeń.

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, istnieją podstawy do zastosowania w tym przypadku zwolnień od opodatkowania podatkiem VAT uregulowanych w art. 43 ust. 1 pkt 37 lub art. 43 ust. 13 ustawy o podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy opisane powyżej usługi, świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie osobnych umów, kwalifikowane mają być zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt) 37 ustawy o podatku od towarów i usług - jako "usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji" czy zgodnie z art. 43 ust. 13 jako "świadczenie usługi stanowiącej element usługi wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 37), który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie ust. 1 pkt 37)" i czy w związku z tym podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie wymienionych powyżej przepisów.

Wątpliwość wiążą się z treścią art. 43 ust. 14, który stanowi, że zwolnienia z podatku od towarów i usług nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywane przez podmioty współpracujące (opisane szczegółowo w poz. 54) zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37) w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług podlegają zwolnieniu od podatku. W ocenie Wnioskodawcy usługi te stanowią element usługi ubezpieczeniowej, który stanowi odrębną całość i jest właściwy i niezbędny do świadczenia usługi ubezpieczeniowej. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 5 i 6 Ustawy o działalności ubezpieczeniowej czynnościami ubezpieczeniowymi jest między innymi: ustalenie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, ustalenie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym, ustalenie wartości przedmiotu ubezpieczenia, czynności zapobiegania powstaniu albo zmniejszaniu skutków wypadków ubezpieczeniowych także wtedy, kiedy zakład ubezpieczeń zleci ich wykonanie innym podmiotom. W związku z tym należy uznać, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach współpracy z towarzystwami ubezpieczeniowymi powinny zostać uznane za stanowiące element usługi ubezpieczeniowej i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług.

W dniu 9 stycznia 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający z upoważnienia Ministra Finansów, wydał dla Wnioskodawcy interpretację indywidualną znak: IBPP3/443-1137/11/IK uznając stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Pismem z 19 stycznia 2012 r. (data wpływu 23 stycznia 2012 r.), Wnioskodawca wezwał tut. organ do usunięcia naruszenia prawa w interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego z 9 stycznia 2012 r. znak: IBPP3/443-1137/11/IK poprzez zmianę ww. interpretacji.

W odpowiedzi na ww. wezwania Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, pismem z 13 lutego 2012 r. znak: IBPP2/4432-5/12/IK, podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 9 stycznia 2012 r. znak: IBPP3/443-1137/11/IK.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z 2 stycznia 2011 r. znak: IBPP3/443-1137/11/IK złożył skargę z 13 marca 2012 r. (data wpływu 15 marca 2012 r.), w której wniósł o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości.

Wyrokiem z 19 listopada 2012 r. sygn. akt III SA/Gl 647/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę.

Wnioskodawca na ww. wyrok złożył skargę kasacyjną.

Wyrokiem z 20 maja 2014 r. sygn. akt I FSK 839/13 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu.

Wyrokiem z 7 listopada 2014 r. sygn. akt III SA/Gl 1229/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną interpretacje indywidualną z 9 stycznia 2012 r. znak: IBPP3/443-1137/11/IK.

W ww. wyroku Sąd stwierdził, że z przepisu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT wynika, że m.in. zwolnione od podatku od towarów i usług jest świadczenie usługi:

* stanowiącej element usługi zwolnionej (ubezpieczeniowej - art. 43 ust. 1 pkt 37),

* stanowiący odrębną całość,

* właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej (ubezpieczeniowej - art. 43 ust. 1 pkt 37).

Artykuł 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. a dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L2006.347.1, zgodnie z którym zwolnieniu od VAT podlegają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych. Powyższe - zdaniem NSA - w pełni uzasadnia konstatację, że polski ustawodawca w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT rozszerzył zwolnienie przewidziane w ww. przepisie dyrektywy, jednakże wnioskodawca nie powołuje się na dyrektywę. W orzecznictwie NSA podkreśla się również na co zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia: 26 marca 2013 r. I FSK 785/12 i 3 września 2013 r. I FSK 1300/12, że art. 43 ust. 13 w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. stanowi dokładną implementację projektowanego art. 135 ust. 1a dyrektywy 2006/112/WE.

Na tej podstawie Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieprawidłową ocenę Sądu I instancji, podobnie jak i organu wydającego interpretację indywidualną, że usługi świadczone przez skarżącą spółkę nie stanowią elementu usługi zwolnionej (czyli usługi ubezpieczeniowej - art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT i nie są właściwe dla tej usługi podstawowej), w świetle przepisu art. 43 ust. 13 tej ustawy. Wskazał, że opisane we wniosku o interpretację usługi likwidacji szkód stanowią część usługi ubezpieczeniowej, jako niezbędny, specyficzny i istotny element do właściwego jej wykonania, wpisujący się w ciąg czynności, które - z perspektywy klienta - są postrzegane jako fragment świadczonej przez zakład ubezpieczeń usługi ubezpieczeniowej. Przeprowadzenie procesu likwidacyjnego określonego w art. 16 ustawy z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 60 z późn. zm.) jest bowiem obowiązkiem ubezpieczyciela (który może powierzyć innym podmiotom - art. 3 ust. 6 ustawy o działalności ubezpieczeniowej), stanowiąc jedno ze świadczeń, do jakich zobowiązany jest ubezpieczyciel w ramach stosunku ubezpieczenia. Nie może być zatem wątpliwości, że powyższe usługi te są właściwe dla usługi ubezpieczeniowej, w rozumieniu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Art. ten przewidując zwolnienie z VAT dla usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej nie precyzował jego zakresu podmiotowego. W konsekwencji uznano zatem, że przepis ten dotyczy usług opartych na podwykonawstwie czy outsourcingu wykonywanych przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających. Przyjęcie bowiem, że wspomniany przepis dotyczy jedynie ubezpieczycieli, czyniłoby jego wprowadzenie bezprzedmiotowym i pozostawałoby w sprzeczności z założeniem o racjonalnym ustawodawcy. Podobne stanowisko w przedmiotowej kwestii prezentowane było w wyrokach NSA z dnia 4 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 577/12, z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt I FSK 1265/12, z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1591/12, z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1647/12, czy też z dnia 3 grudnia 2013 r., sygn. akt I FSK 91/13).

Opisane we wniosku o interpretację usługi likwidacji szkód stanowią część usługi ubezpieczeniowej, jako niezbędny, specyficzny i istotny element do właściwego jej wykonania, wpisujący się w ciąg czynności, które - z perspektywy klienta - są postrzegane jako fragment świadczonej przez zakład ubezpieczeń usługi ubezpieczeniowej. Zatem nie może być wątpliwości, że usługi świadczone przez wnioskodawcę dla zakładu ubezpieczeń są właściwe dla usługi ubezpieczeniowej, w rozumieniu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, a zatem korzystają ze zwolnienia w podatku od towarów i usług.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Mając na uwadze ocenę prawną wyrażoną przez Sąd obu instancji oraz stan prawny mający w sprawie zastosowanie, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 5a ustawy o podatku od towarów i usług, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Natomiast stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a także zwolnień od podatku.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Przy interpretacji zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług, należy odwołać się do przepisów Dyrektywy oraz dorobku orzecznictwa TSUE zwłaszcza, że polska ustawa podatkowa nie zawiera legalnej definicji pojęcia "usług ubezpieczeniowych".

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L . z 2006 r. Nr 347 s. 1 z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje finansowe: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Dyrektywa także nie podaje co prawda definicji transakcji ubezpieczeniowych ani pokrewnych usług ubezpieczeniowych, jednak zgodnie z zasadą wynikająca z art. 135 ww. Dyrektywy, terminy używane do określenia zwolnień podatku muszą być ściśle interpretowane, gdyż stanowią wyjątki od ogólnej zasady przewidującej, iż podatek od wartości dodanej pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Wobec braku stosownych definicji zasadne jest odwołanie się do poglądów wyrażonych w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zgodnie z którymi podstawowym elementem usług (transakcji) ubezpieczeniowych jest to, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zamian za uprzednią zapłatę składki, zapewnić ubezpieczonemu, w przypadku zmaterializowania się pokrywanego ryzyka, usługę uzgodnioną w chwili zawarcia umowy. Ponadto istotną cechą tej usługi (transakcji) jest istnienie stosunku umownego pomiędzy świadczącym usługę ubezpieczeniową, a osobą, której ryzyka są pokrywane przez to ubezpieczenie (orzeczenie TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Assurand#248;r-Societetet działające w imieniu Taksatorringen a Skatteministeriet opublikowane w J. Martini i Ł. Karpiesiuk: "VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości", Warszawa 2005, s. 343, wyrok z dnia 8 marca 2001 r. w sprawie C-240/99 Skandia).

Pod pojęciem usług pokrewnych świadczonych przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych należy natomiast rozumieć usługi świadczone przez profesjonalistów, którzy pozostają w relacji z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. W ocenie TSUE szacowanie szkód w imieniu spółki ubezpieczeniowej nie stanowi transakcji ubezpieczeniowej ani transakcji pokrewnej do tej transakcji (Ibidem, s. 350-351).

W wyroku z 3 marca 2005 r. w sprawie oznaczonej C-472/03 Staatssecretatis van Financiën przeciwko Arthur Andersen Co. Accountants c.s. TSUE ocenił, że czynności "back Office" - w zakres których wchodzi m.in. przyjmowanie wniosków o ubezpieczenie, prowadzenie postępowania w zakresie zmian do umów oraz zmiany taryf, wydawanie polis, administrowanie nimi oraz rozwiązywanie umów ubezpieczenia, zarządzaniu szkodami, ustalaniu i wypłacaniu prowizji pośrednikom ubezpieczeniowym, wykonywane na rzecz zakładu ubezpieczeniowego za wynagrodzeniem, nie stanowią usług pokrewnych czynnościom ubezpieczeniowym dokonywanym przez brokera bądź pośrednika ubezpieczeniowego. Z wymienionego orzeczenia wynika, że istotnym aspektem pośrednictwa finansowego jest wyszukiwanie klientów i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Analizując czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w kontekście unormowań wspólnotowych stwierdzić należy, że Wnioskodawca nie jest stroną transakcji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Nie świadczy również usług pokrewnych w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy, bowiem nie występuje w roli brokera ani agenta ubezpieczeniowego. Działania Spółki mają charakter podwykonawstwa (outsourcingu) wobec zakładów ubezpieczeniowych, przy tym są to działania niezbędne dla działalności ubezpieczeniowej. Spółka nie zawiera natomiast umów z ubezpieczonymi (por. pkt 37 i 38 powołanego wyżej wyroku TSUE z 3 marca 2005 r. w sprawie C-472/03).

Zatem Wnioskodawca nie może korzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zaznaczyć jednak należy, że ustawodawca krajowy rozszerzył zakres zwolnienia podatkowego w stosunku do przepisów Dyrektywy 112.

Z art. 43 ust. 13 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto w świetle ust. 14 art. 43 tej ustawy przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Z tego ostatniego przepisu wynika, że usługi "cząstkowe" nie są zwolnione z podatku, jeśli stanowią element usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Stosownie zaś do art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 z późn. zm.) pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3.

Zwolnienie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT wymaga dla swojego zastosowania określonych warunków, a mianowicie że dana usługa, stanowiąc element usługi zasadniczej musi być właściwa oraz niezbędna do jej (usługi podstawowej - ubezpieczeniowej) wykonania, co oznacza, że realizuje cele usługi zasadniczej, to jest związane z udzieleniem ochrony ubezpieczeniowej i nie może stanowić elementu usług pośrednictwa ubezpieczeniowego (nie dotyczy usług wykonywanych przez agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych).

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 577/12 (opubl. w: SIP LEX nr 1306281), Sąd stwierdził, że przepis art. 43 ust. 13 ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z VAT dla usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej i nie precyzuje zakresu podmiotowego. Należy zatem uznać, że przepis ten dotyczy usług opartych na podwykonawstwie czy outsourcingu wykonywanych przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających. Przyjęcie bowiem, że wspomniany przepis dotyczy jedynie ubezpieczycieli czyni wprowadzenie tego przepisu bezprzedmiotowym, co pozostaje w sprzeczności z założeniem o racjonalnym ustawodawcy. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że gdyby ustawodawca polski poprzestał na implementacji przepisu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 112 w postaci art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT to niewątpliwie istotnym byłoby orzecznictwo Trybunału zakładające istnienie stosunku umownego między podmiotem świadczącym usługę ubezpieczenia a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem (ww. wyroki w sprawie Skandia, pkt 41; w sprawie Taksatorringen, pkt 41, w sprawie Swiss Re Germany Holding Gmbh, pkt 36). Jednakże ustawodawca polski zdecydował się rozszerzyć przedmiotowe zwolnienie wprowadzając dodatkowo art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. NSA wskazał, że w sytuacji, gdy porównanie treści transponowanego przepisu dyrektywy i unormowania krajowego wskazuje, że nadanie uregulowaniu krajowemu znaczenia wynikającego z bezwarunkowej i precyzyjnej normy unijnej prowadziłoby do sprzeczności z gramatycznym brzmieniem przepisu krajowego, sąd powinien - jeśli podatnik domaga się zastosowania tej normy w sposób określony w dyrektywie - odmówić zastosowania normy prawa krajowego i umożliwić mu skorzystanie z unormowania wspólnotowego. Jeżeli jednak podatnik uznaje za korzystniejsze zastosowanie wadliwie sformułowanej w procesie transpozycji normy krajowej, brak jest podstaw do dokonywania wykładni prowspólnotowej tej normy, prowadzącej do wykładni contra legem i nakładania na obywatela obowiązków wynikających tylko z samej dyrektywy (np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 marca 2009 r., sygn. akt I FPS 6/08; w wyroku z 14 stycznia 2011 r., sygn. akt I FSK 114/10, z 9 listopada 2011 r., sygn. akt I FSK 37/11, opubl. CBOSA).

NSA stwierdził dalej, że polski ustawodawca rozszerzył w art. 43 ust. 13 u.p.t.u. zwolnienie przewidziane w art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 112. Powyższe wynika z porównania treści przepisów krajowych z treścią przepisów Dyrektywy 112. Jako, że podatnik uznał, że korzystniejsze dla niego jest zastosowanie wadliwie sformułowanej w procesie transpozycji normy krajowej wynikającej z treści art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, tym samym brak jest podstaw dla NSA do dokonywania wykładni prowspólnotowej tej normy. Niezbędnym jest poprzestanie na wykładni ww. przepisu krajowego.

Artykuł 43 ust. 13 ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z VAT dla usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej i nie precyzuje zakresu podmiotowego. Należy zatem uznać, że przepis ten dotyczy usług opartych na podwykonawstwie czy outsourcingu wykonywanych przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających. Przyjęcie bowiem, że wspomniany przepis dotyczy jedynie ubezpieczycieli czyni wprowadzenie tego przepisu bezprzedmiotowym, co pozostaje w sprzeczności z założeniem o racjonalnym ustawodawcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł z towarzystwami ubezpieczeniowymi umowy na świadczenie na ich rzecz następujących usług:

* ustalania stanu technicznego i wartości pojazdu przed szkodą na podstawie oględzin pojazdu;

* wykonywania oględzin uszkodzonych pojazdów w miejscu wskazanym przez poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia;

* wykonywania oględzin budynków, budowli oraz innych obiektów budowlanych, nieruchomości, ruchomości uszkodzonych w wyniku zdarzeń objętych umową ubezpieczenia majątku indywidualnego;

* wykonania oględzin miejsca zdarzenia-kolizji, wizji lokalnej z udziałem uczestników;

* sporządzenia rejestracji charakteru, zakresu uszkodzeń i wprowadzenia technologii naprawy z wykorzystaniem odpowiednich programów narzędziowych, wraz z wykonaniem kosztorysu naprawy i wyceny pojazdu lub szkody majątkowej i zalaniowej;

* przeprowadzenia wstępnej likwidacji szkody, która obejmuje wykonanie materiału fotograficznego wskazującego na rozmiar uszkodzeń, sporządzenie protokołu likwidacji szkody w budynku, sporządzenie lustracji szkody zalaniowej.

Mając na względzie orzeczenie sądu należy przyjąć, że wykonywane przez Wnioskodawcę usługi likwidacji szkód stanowią część usługi ubezpieczeniowej, jako niezbędny, specyficzny i istotny element do właściwego jej wykonania, wpisujący się w ciąg czynności, które - z perspektywy klienta - są postrzegane jako fragment świadczonej przez zakład ubezpieczeń usługi ubezpieczeniowej. Zatem nie może być wątpliwości, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę dla zakładu ubezpieczeń są właściwe dla usługi ubezpieczeniowej, w rozumieniu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, a zatem korzystają ze zwolnienia w podatku od towarów i usług.

Zatem usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Tym samym, mając na uwadze wyrok NSA z 20 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 839/13 oraz wyrok WSA w Krakowie z 7 listopada 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 1229/14, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia przedstawionego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta, 2a 43-300 Bielsko-Biała.