IBPP2/443-985/14/WN - Opodatkowanie czynności zbycia akcji lub udziałów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 września 2014 r. (data wpływu 3 października 2014 r.), uzupełnionym pismem z 22 grudnia 2014 r. (data wpływu 30 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zbycia akcji lub udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 3 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zbycia akcji lub udziałów.

Wniosek ten został uzupełniony pismem z 22 grudnia 2014 r. (data wpływu 30 grudnia 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 17 grudnia 2014 r. znak: IBPP2/443-985/14/WN.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usług pośrednictwa w obrocie instrumentami finansowymi, tj. zgodnie z Polską klasyfikacją Działalności (PKD):

* pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKD 64.19);

* pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99 Z);

* zarządzanie rynkami finansowymi (PKD 66.11.Z);

* działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych (PKD 66.12.Z);

* pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 66.19.Z);

* działalność związana z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30 Z);

* pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z).

Wnioskodawca specjalizuje się w inwestowaniu w udziały spółek na rynku niepublicznym i oferowanie ich inwestorom indywidualnym. Przeprowadza transakcje ich kupna i sprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek.

Dodatkowo Wnioskodawca uzupełnił opis sprawy o następujące informacje:

Wnioskodawca nie uczestniczy w zarządzaniu spółkami, których udziały/akcje posiada.

Wnioskodawca nie dokonuje sprzedaży akcji/udziałów w ramach działalności maklerskiej ani brokerskiej.

Zakup, posiadanie, sprzedaż, tj. obrót udziałami/akcjami jest stałym, bezpośrednim przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Udziały / akcje są zakupywane w celu ich odsprzedaży Klientom Wnioskodawcy (Inwestorom).

Wnioskodawca nie świadczy usług przechowywania udziałów/akcji. Wnioskodawca nie świadczy usługi zarządzania udziałami /akcjami.

Posiadane prawa nie odzwierciedlają sytuacji wymienionych w art. 43 ust. 16 pkt 1-5 ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy obrót instrumentami finansowymi w postaci akcji i udziałów w spółkach we własnym imieniu i na własny rachunek przez Wnioskodawcę stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535) o podatku od towaru i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywana przez nią działalność w postaci obrotu instrumentami finansowymi w postaci akcji i udziałów w spółkach we własnym imieniu i na własny rachunek powinna stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca przyznaje, że co do zasady transakcja polegająca na zbyciu udziałów w spółce jest traktowana jako czynność nieobjęta zakresem ustawy o VAT. Udział w spółce nie jest bowiem towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, jak również nie stanowi odpłatnego świadczenia usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Jednakże nie można w tej kwestii pominąć bogatego orzecznictwa europejskiego powstałego na tym tle. W wyrokach w sprawach C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95, TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej. Należy więc stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej. Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, w określonych okolicznościach.

Dotyczy to sytuacji, gdy:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada (lub nabywa udziały w celu zabezpieczenia możliwości zarządzania),

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Stanowisko to jest w pełni podzielane przez polskie organy interpretacyjne, powołujące się wprost na wymienione wyjątki (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 października 2012 r., nr ILPP2/443-645/12-4/SJ).

Rozważając na tym tle istotę działalności gospodarczej, na podstawie tez przedstawianych w Orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości można wnioskować, iż w sytuacji gdy wynik realizowany w zakresie transakcji finansowych jest traktowany jako bezpośrednia, stała i konieczna konsekwencja działalności podatnika (por. Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości C-306/94 Régie Dauphinoise), nosi wówczas znamiona prowadzenia działalności gospodarczej i dlatego należy transakcje te uwzględnić w wartości obrotu, a tym samym wartości podstawy opodatkowania VAT.

Zatem co do zasady, udziały nie stanowią towaru, a ich przekazanie - świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, niemniej jednak obrót udziałami może być uznany za usługę w rozumieniu tej ustawy. Tę działalność, którą na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki, należy uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lipca 2010 r., nr IPPP1-443-409/10-6/AS).

Na tym tle nie ulega wątpliwości, że specyfika działalności Wnioskodawcy odpowiada ostatniemu wyjątkowi, tj. posiadanie przez nią udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej. W tym przypadku, podkreślając że Wnioskodawca działa we własnym imieniu i na własny rachunek, obrót instrumentami finansowymi w postaci akcji i udziałów w spółkach, jest zawodową płaszczyzną działania tej jednostki. Jest także zgodna z ustawową definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, tj. działa w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Według Wnioskodawcy rodzi to obowiązki w podatku od towarów i usług.

Należy również zaznaczyć, że kwestia opodatkowania obrotu udziałami w spółkach podatkiem od towarów i usług nie jest domeną wyłącznie orzecznictwa europejskiego. Była ona także przedmiotem rozważań organów interpretacyjnych (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPP1-443-543/07-23/11/S/AK z dnia 27 stycznia 2011.). Potwierdzono w niej, że w przypadku akcji i udziałów, które są nabywane i utrzymywane nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających obrót z tytułu ich sprzedaży nie powinien być uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT. Zdaniem Wnioskodawcy z tego twierdzenia wynika a contrario, że obrót akcjami w celach handlowych, stanowiący główny przedmiot działalności Wnioskodawcy, stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wykonywana przez niego działalność polegająca na obrocie instrumentami finansowymi w imieniu własnym i na własny rachunek, stanowi podstawę do opodatkowania tej działalności podatkiem VAT zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca oświadcza, że w sprawie objętej przedstawionym we wniosku stanie faktycznym nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa lub postępowanie kontrolne oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność, polegającą na posiadaniu i zbywaniu akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE wynika, że samo posiadanie czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika (np. w wyrokach w sprawach: C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95). W wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro (EDM), Trybunał uznał, że "zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskania z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe, polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej".

Stanowisko to zostało podtrzymane w orzeczeniu z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG przeciwko Finanzamt Linz, gdzie Trybunał odwołał się do swego utrwalonego już orzecznictwa, że samo nabycie lub dzierżenie akcji nie może być traktowane jak działalność gospodarczą w rozumieniu VI Dyrektywy. Samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania dobra w celach zarobkowych w sposób ciągły, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że fakt posiadania i zbywania akcji czy udziałów należy połączyć z wykonywaniem działalności w określonych okolicznościach. Podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo TSUE przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a mianowicie:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Również na gruncie przepisów krajowych, pod wpływem orzecznictwa TSUE, przyjęło się, że sprzedaż akcji czy udziałów może zostać uznana za usługę finansową. Istotne znaczenie ma fakt, czy podatnik nabył udziały w celu sprawowania uprawnień właścicielskich, czy upatruje jedynie korzyści finansowe i nabywa udziały licząc na wzrost ich wartości.

W sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samego nabycia lub sprzedaży akcji, czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia, czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Należy podkreślić, że na gruncie prawa wspólnotowego, powyższe kwestie regulują przepisy art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 s. 1 z późn. zm.).

Jak bowiem wynika z zapisu art. 135 ust. 1 lit. f Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają, między innymi, transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usług pośrednictwa w obrocie instrumentami finansowymi. Wnioskodawca specjalizuje się w inwestowaniu w udziały spółek na rynku niepublicznym i oferowanie ich inwestorom indywidualnym. Przeprowadza transakcje ich kupna i sprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek. Wnioskodawca nie uczestniczy w zarządzaniu spółkami, których udziały/akcje posiada. Wnioskodawca nie dokonuje sprzedaży akcji/udziałów w ramach działalności maklerskiej ani brokerskiej. Zakup, posiadanie, sprzedaż, tj. obrót udziałami/akcjami jest stałym, bezpośrednim przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Udziały/akcje są zakupywane w celu ich odsprzedaży Klientom Wnioskodawcy (Inwestorom). Wnioskodawca nie świadczy usług przechowywania udziałów/akcji. Wnioskodawca nie świadczy usługi zarządzania udziałami/akcjami. Posiadane prawa nie odzwierciedlają sytuacji wymienionych w art. 43 ust. 16 pkt 1-5 ustawy o VAT.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że czynność zbycia udziałów/akcji we własnym imieniu i na własny rachunek, stanowi wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Wnioskodawca wskazał w opisie sprawy, że co prawda nie uczestniczy w zarządzaniu spółkami, których akcje/udziały posiada, jednakże posiadanie i sprzedaż akcji i udziałów, stanowi dla Wnioskodawcy stałe, bezpośrednie i konieczne rozszerzenie działalności gospodarczej. Powyższe nakazuje więc uznać, że Wnioskodawca w tym zakresie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny wskazać należy, że czynność zbycia udziałów/akcji we własnym imieniu i na własny rachunek jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym czynność tę należy rozpatrywać w kontekście świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Oceniając zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zmiana któregokolwiek z elementów stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.