IBPP2/443-97/09/BW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 23 stycznia 2009 r. (data wpływu 6 lutego 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 marca 2009 r. (data wpływu 16 marca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy nabycie, na podstawie umowy przelewu wierzytelności (w tym umowy przelewu powierniczego) wierzytelności własnej od podmiotu, będącego czynnym podatnikiem VAT, celem prowadzenia jej windykacji lub jej dalszego zbycia na rzecz osób trzecich podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy nabycie, na podstawie umowy przelewu wierzytelności (w tym umowy przelewu powierniczego) wierzytelności własnej od podmiotu, będącego czynnym podatnikiem VAT, celem prowadzenia jej windykacji lub jej dalszego zbycia na rzecz osób trzecich podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

Wniosek ten został uzupełniony pismem z dnia 11 marca 2009 r. (data wpływu 16 marca 2009 r.), będącym odpowiedzią Wnioskodawcy na wezwanie tut. organu z dnia 3 marca 2009 r. znak: IBPP2/443-97/09/BW, IBPB II/1/436-39/09/MZ.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również Spółka) jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Jako przedsiębiorca zawodowo zajmuje się m.in. działalnością windykacyjną oraz szeroko rozumianym pośrednictwem finansowym (PKD: 65.22.Z, 65.23.Z, 67.13.Z).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zamierza nabywać od osób trzecich przysługujące im wierzytelności. Podstawą nabycia ma być umowa przelewu wierzytelności, w tym umowa przelewu powierniczego wierzytelności. Nabywanymi wierzytelnościami mają być zarówno tak zwane wierzytelności własne (wierzytelności nabyte w sposób konstytutywny przez pierwszego wierzyciela) jak i wierzytelności nabywane od innych podmiotów. Przy tym, wierzytelności mają być nabywane od podmiotów będących czynnymi podatnikami podatku VAT.

Jednocześnie, w momencie nabywania wierzytelności Wnioskodawca nie wie i nie podejmuje żadnych wiążących decyzji czy będzie samodzielnie prowadzić postępowanie windykacyjne/egzekucyjne, celem odzyskania nabytej wierzytelności, czy też dokona jej dalszego zbycia (m.in. poprzez umowę sprzedaży) na rzecz osób trzecich.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie przez Spółkę, na podstawie umowy przelewu wierzytelności (w tym umowy przelewu powierniczego), wierzytelności własnej od podmiotu, będącego czynnym podatnikiem podatku VAT (tj. wierzytelności, która pierwotnie przysługuje temu zbywcy), celem prowadzenia jej windykacji lub jej dalszego zbycia na rzecz osób trzecich, stanowi już odpłatne świadczenie usług przez Spółkę, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (i jednocześnie zwolnione od tego podatku, jako usługi pośrednictwa finansowego).

Zdaniem Wnioskodawcy: tak.

Wnioskodawca stwierdził, że nabycie przez niego, na podstawie umowy przelewu, wierzytelności własnej zbywcy, celem jej windykowania lub dalszej odsprzedaży, jest odpłatnym świadczeniem usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przy tym, usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest wyłącznie nabycie wierzytelności, tj. czynność świadczona przez niego, natomiast zbycie wierzytelności własnej przez pierwotnego wierzyciela, nie jest już usługą podlegającą opodatkowaniu.

Nabycie wierzytelności jest świadczeniem usług przez niego, gdyż czynność tą nie należy oceniać samodzielnie (np. tylko jako umowę sprzedaży wierzytelności Spółce przez pierwotnego jej wierzyciela), ale w powiązaniu funkcjonalnym z kolejnymi czynnościami, które Spółka z nabytą wierzytelnością zamierza dokonać, takimi jak jej dalsza odsprzedaż lub prowadzenie windykacji. W takim przypadku nabycie przez niego wierzytelności własnej jest tylko jednym z elementów składowych, ale nie jedynym, czynności określanej, jako obrót wierzytelnościami.

Z uwagi, iż zawodowo trudni się on obrotem wierzytelności, wszystkie podejmowane przez niego w tym zakresie czynności, będą odpłatnym świadczeniem usług, podlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jako usługa pośrednictwa finansowego, podlega on zwolnieniu od powyższego podatku.

Na poparcie zasadności powyższego stanowiska Wnioskodawca powołuje dwa wyroki sądów administracyjnych, w których uznano, że w przypadku nabycia przez podmiot zawodowo trudniący się świadczeniem usług pośrednictwa finansowego, w tym obrotu wierzytelnościami, wierzytelności własnych od pierwotnych wierzycieli, mamy do czynienia ze świadczeniem usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług: wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2008 r., w sprawie II FSK 1318/07, oraz wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 16 maja 2007 r., w sprawie I SA/Wr 213/07.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa powyżej rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy).

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w ww. art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku VAT. W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności.

Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania czy też dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą, on bowiem jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności.

Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne jej wykorzystanie dla celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza nabywać od osób trzecich przysługujące im wierzytelności. Podstawą nabycia ma być umowa przelewu wierzytelności, w tym umowa przelewu powierniczego.

W momencie nabycia wierzytelności Wnioskodawca nie wie i nie podejmuje żadnych wiążących decyzji czy będzie samodzielnie prowadzić postępowanie windykacyjne/egzekucyjne, celem odzyskania nabytej wierzytelności, czy też dokona jej dalszego zbycia (m.in. przez umowę sprzedaży) na rzecz osób trzecich.

Wnioskodawca potraktował ww. czynności jako usługi pośrednictwa finansowego, (PKD: 65.22.Z, 65.23.Z, 67.13.Z), zwolnione od podatku VAT.

Mamy tu więc do czynienia z zakupem wierzytelności na własny rachunek w celu ich windykacji od dłużnika.

Zakup wierzytelności w celu ich odzyskania we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży, mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej, na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku, nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie pierwotnego wierzyciela od ciężaru jej egzekwowania.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (Sekcja J ex 65-67), z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tej pozycji. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu (poz. 3 pkt 5 załącznika nr 4 do ustawy), przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku VAT zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UE L Nr 145, poz. 1 z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, poz. 1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie. Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które, co do zasady, zmierzają wprost do odzyskania długu. Usługi te swoim zakresem mogą objąć też zorganizowanie porozumień kompensacyjnych, w wyniku których zleceniodawca odzyskuje dług. Ogół czynności, które wykonał zleceniobiorca powoduje bowiem wpływ środków pieniężnych na konto klienta bądź uregulowania długów. Usługi (j.w.) stanowią usługi ściągania długów, które wyłączone są ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy.

W każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. Zatem, usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" pierwotnego wierzyciela z czynności zmierzających do odzyskania długu, bez względu na to czy dług ten jest przed terminem wymagalności czy termin ten już upłynął, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bez możliwości skorzystania ze zwolnienia i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki 22%, na mocy art. 41 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy należy uznać, iż zastosowanie zwolnienia od podatku od towarów i usług dla transakcji finansowych, polegających na zakupie wierzytelności i późniejszym ich odzyskiwaniu na własny rachunek jest nieuzasadnione. Obrót wierzytelnościami (niezależnie od stopnia przejętego ryzyka wypłacalności dłużnika) mieści się w pojęciu usług "ściągania długów i faktoringu" i jest opodatkowany stawką podstawową na mocy art. 41 ust. 1 ustawy - stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Reasumując, należy podkreślić, iż nabycie przez Wnioskodawcę wierzytelności i dochodzenie ich od dłużników lub dalsza ich sprzedaż celem odzyskania nabytej wierzytelności, stanowi świadczenie, przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy, usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polegająca na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, co ma miejsce w niniejszej sprawie, jest odpłatnym (wynagrodzeniem jest wartość tej wierzytelności) świadczeniem usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Mając na względzie powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, że opisana we wniosku czynność jako usługa pośrednictwa finansowego podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług, należy uznać za nieprawidłowe.

Odnośnie wskazanych we wniosku wyroków sądów tut. organ pragnie wyjaśnić zauważyć, że organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa (art. 120 Ordynacji podatkowej). Wyroki sądów nie mają natomiast charakteru powszechnie obowiązującego prawa.

Zauważa się też, iż zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) wyroki sądów są wydane w konkretnych sprawach i dotyczą wyłącznie tych spraw, w których zapadły.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.