IBPP2/443-969/12/ICz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 września 2012 r. (data wpływu 18 września 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 grudnia 2012 r. (data wpływu 13 grudnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji związanych z obrotem wierzytelnościami - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 września 2012 r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 13 grudnia 2012 r. (data wpływu 13 grudnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji związanych z obrotem wierzytelnościami.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następując zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce. Przedmiotem działalności jest między innymi pozostała finansowa działalność usługowa gdzie indziej niesklasyfikowana. Wnioskodawca zajmuje się usługami z zakresu pośrednictwa finansowego. Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zamierza nabywać ze środków własnych wierzytelności innego podmiotu gospodarczego w drodze umowy sprzedaży wierzytelności. Nabyta wierzytelność wejdzie w skład aktywów podmiotu. Umowa nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakiegokolwiek poza zapłatą "ceny" obowiązku świadczenia na rzecz Cedenta. Wierzytelności będą nabywane po cenie niższej niż wartość nominalna. Wnioskodawca zamierza we własnym imieniu i na własny rachunek oraz ryzyko egzekwować wierzytelności. Wierzytelność może również zostać zbyta innym podmiotom. Podmiot wyjaśnia, że jedynym wynagrodzeniem określonym w umowie cesji jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ustaloną między stronami w umowie ceną, którą podmiot zapłaci za wierzytelność. W cenie wierzytelności nie jest zawarta prowizja ani żadne wynagrodzenie dla nabywcy wierzytelności. Różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą wartość wierzytelności. Wnioskodawca wyjaśnia ponadto, że wierzytelności, które są przedmiotem zapytania to zarówno wierzytelności, co do których istnieją obiektywne obawy, że będą sprawiały trudności w windykacji jak i takie, których nie można zakwalifikować do trudno ściągalnych, a windykacja ich dzięki posiadanym przez podmiot możliwościom nie stwarza większych problemów.

W piśmie uzupełniającym z dnia 13 grudnia 2012 r. Wnioskodawca doprecyzował opis zdarzenia przyszłego i wskazał, iż:

* Wnioskodawca nie ma możliwości powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności (brak zapisu w umowie o cesji zwrotnej,

* w umowie brak postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny sprzedaży wierzytelności,

* nabywane wierzytelności są wymagalne, uznane przez dłużnika, nie są obciążone prawami osób trzecich, nie są zajęte w jakikolwiek sposób a w szczególności w postępowaniu zabezpieczającym lub egzekucyjnym,

* wierzytelności dotyczą towarów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabywanie wierzytelności na własny rachunek i własne ryzyko jest usługą pośrednictwa finansowego wyłączoną ze zwolnienia z VAT i objętą stawką podstawową.

Stanowisko Wnioskodawcy:

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie prawa do wartości niematerialnych i prawnych bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi. Zdaniem Wnioskodawcy cesja wierzytelności spełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Polega bowiem na przeniesieniu prawa jak do wartości niematerialnych i prawnych. Czynności polegające na nabyciu przez podmiot wierzytelności innych podmiotów gospodarczych spowodują niewątpliwie uwolnienie ww. podmiotów od ciężaru egzekwowania wierzytelności, wykonana w ten sposób usługa stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną za zwolnienia od podatku od towarów i usług. Tym samym transakcja ta nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku i będzie opodatkowana stawką podstawową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stosownie do brzmienia ust. 2 powyższego artykułu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, iż Wnioskodawca zamierza nabywać ze środków własnych wierzytelności innego podmiotu gospodarczego w drodze umowy sprzedaży wierzytelności. Nabyta wierzytelność wejdzie w skład aktywów podmiotu. Umowa nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakiegokolwiek poza zapłatą "ceny" obowiązku świadczenia na rzecz Cedenta. Wierzytelności będą nabywane po cenie niższej niż wartość nominalna. Wnioskodawca zamierza we własnym imieniu i na własny rachunek oraz ryzyko egzekwować wierzytelności. Podmiot wyjaśnia, że jedynym wynagrodzeniem określonym w umowie cesji jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ustaloną między stronami w umowie ceną, którą podmiot zapłaci za wierzytelność. W cenie wierzytelności nie jest zawarta prowizja ani żadne wynagrodzenie dla nabywcy wierzytelności. Różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą wartość wierzytelności. Wnioskodawca nie ma możliwości powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności (brak zapisu w umowie o cesji zwrotnej). W umowie brak postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny sprzedaży wierzytelności. Nabywane wierzytelności są wymagalne, uznane przez dłużnika, nie są obciążone prawami osób trzecich, nie są zajęte w jakikolwiek sposób a w szczególności w postępowaniu zabezpieczającym lub egzekucyjnym.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku, skoro - jak wskazał Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego - cena, jaką zapłaci Wnioskodawca cedentowi wierzytelności odpowiadać będzie rzeczywistej ekonomicznej wartości tej wierzytelności, a w związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności Wnioskodawca nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Opisana we wniosku transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela, natomiast dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją.

Wnioskodawca nie dokona również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, podlegającym opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje by nabywane przez niego wierzytelności miały służyć do celów innych niż jego działalność gospodarcza.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie będzie dokonywać czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, że transakcja nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku i będzie opodatkowana stawką podstawową, jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.