IBPP2/443-905/13/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23 września 2013 r. (data wpływu 27 września 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przychodów lombardu składających się z oprocentowania udzielonej pożyczki, opłaty za wycenę oraz opłaty za przechowywanie z tytułu udzielenia pożyczki pod zastaw - jest prawidłowe.

W dniu 27 września 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przychodów lombardu składających się z oprocentowania udzielonej pożyczki, opłaty za wycenę oraz opłaty za przechowywanie z tytułu udzielenia pożyczki pod zastaw.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

k. k.-C., Z. C. w ramach spółki cywilnej "J. s.c." prowadzą działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu klientom pożyczek pieniężnych pod zastaw - Lombard. Klientami są osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej, nie będące podatnikami podatku VAT. Pożyczki są zabezpieczone "zastawem". Przedmiotem zastawu są rzeczy używane (elektronika, narzędzia, instrumenty muzyczne, biżuteria złota, srebrna w stanie nieuszkodzonym i uszkodzonym, przedmioty kolekcjonerskie, numizmatyczne z materiałów różnych w tym złotych i srebrnych (monety, srebro użytkowe).

W momencie kiedy klienci zwracają udzieloną kwotę pożyczki, lombard pobiera prowizję, zawierającą:

W przypadku nie spłacenia pożyczki, lombard sprzedaje zastawione a nieodebrane rzeczy, które po wygaśnięciu umowy przechodzą na jego własność. W ten sposób lombard zaspakaja się z ceny sprzedanego, nieodebranego zastawu.

"J. s.c." jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i w związku z swoją działalnością polegającą na udzielaniu pożyczek, od czynności odpłatnego przechowania przedmiotów będących zabezpieczeniem pożyczki, nalicza i odprowadza podatek VAT wg stawki 23%, natomiast od czynności, udzielania pożyczek na określony procent oraz wyceny zastawu nie nalicza i nie odprowadza podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przychody lombardu (prowizja) składająca się w tym konkretnym przypadku z:

uzyskiwane z tytułu udzielania pożyczek pod zastaw z przechowaniem, podmiotom nie prowadzącym działalności gospodarczej i nie będących podatnikami podatku VAT, są zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie ustawy o VAT oraz ustawy o kredycie konsumenckim.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Wszystkie przychody wymienione w zapytaniu, uzyskiwane z działalności polegającej na udzielania pożyczek pod zastaw w ramach prowadzenia lombardu mogą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT a w związku z tym wnioskodawcy mogą zaprzestać naliczać i odprowadzać VAT od czynności przechowania zastawu.

W treści ustawy o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Pożyczka lombardowa jest niewątpliwie usługą finansową. Zaś umowa pożyczki lombardowej zawiera trzy podstawowe elementy. Pierwszym jest pożyczka, czyli przeniesienie na pożyczkobiorcę własności określonej sumy pieniędzy oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do jej zwrotu wraz z odsetkami. Drugim elementem jest ustanowienie zastawu. Ustanowieniem zastawu wiąże się z kosztami wyceny wynikającymi z czynności, polegających przede wszystkim na prawidłowej wycenie zastawów w oparciu o wartości rynkowe, sprawdzeniu stanu technicznego, materiałowego, itp. Czynności te powodują że pożyczkodawca musi zapewnić odpowiednie środki techniczne (internet, fachowa literatura, szkolenia pracowników). Trzecim elementem umowy lombardowej jest fizyczne przekazanie przedmiotu zastawu udzielającemu pożyczki jako fizycznej realizacji zabezpieczenia zobowiązania pożyczkobiorcy i jednocześnie jest to zobowiązanie pożyczkodawcy do starannego przechowania rzeczy tak aby nie pogorszyć jej stanu i wartości. Element przechowania jest czynnością odpłatną wynikającą z prawidłowego przechowywania, składowania, zabezpieczenia, ubezpieczenia.

Artykuł 3 p.1 oraz p. 2 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, stwierdza że przez kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt lub pożyczkę którą kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela, zaś art. 5 ust. 6 stwierdza że całkowity koszt kredytu - to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt w szczególności:

Na podstawie przytoczonej argumentacji oraz regulacji prawnych wynikających z ustawy o VAT oraz ustawy o kredycie konsumenckim Wnioskodawca uważa, że udzielanie przez jego firmę "J. s.c. pożyczek pod zastaw z przechowaniem, jest usługą finansową. Składającą się z czynności: przechowania, wyceny i oraz oprocentowania pożyczki, które jako takie mogą stanowić odrębną całość a jednocześnie są niezbędne i właściwe do świadczenia usługi głównej-udzielania pożyczek pieniężnych pod zastaw i jako takie podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Na mocy art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ww. ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Stosownie do art. 43 ust. 15 ww. artykułu, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, str. 1 z późn. zm.).

Zgodnie bowiem z art. 135 ust. 1 pkt b) tej Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie VAT nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione od VAT zgodnie z Dyrektywą VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem "pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 szóstej dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Jak wynika z przytoczonych przepisów, w wyłączeniach ze zwolnienia nie wymieniono działalności lombardów. Zatem usługi udzielania pożyczek pieniężnych świadczone przez lombardy zwolnione są od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Ze zwolnienia korzystają również usługi pomocnicze stanowiące element usługi lombardowej, które same stanowią odrębną całość, pod warunkiem, że są niezbędne do świadczenia usługi udzielenia pożyczki.

Obecnie w polskim systemie prawnym brak przepisów szczególnych regulujących funkcjonowanie zakładów zastawniczych, czyli lombardów.

Jednak należy wskazać, że jednym z dwu podstawowych elementów umowy lombardowej jest pożyczka. Dochodzi bowiem do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy oraz zobowiązania się pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy wraz z odsetkami. Zatem w umowach tych zawarte są przedmiotowo istotne składniki umowy pożyczki, przewidziane w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Drugim elementem jest upoważnienie pożyczkodawcy do sprzedaży rzeczy ruchomych wydanych mu jako zabezpieczenie i zaspokojenie się z uzyskanej ceny. Zabezpieczeniem, które w praktyce lombardów występuje najczęściej, jest umowa powiernicza, tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie, które występuje w kilku wariantach. Przewłaszczenie zawsze jednak polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela, który - w razie spłacenia pożyczki przez dłużnika - jest zobowiązany do powrotnego przeniesienia nań własności. W przypadku braku spłaty, wierzyciel (tekst jedn.: właściciel lombardu) może rzecz sprzedać i zaspokoić się z ceny, albo zamiast zapłaty zachować rzecz dla siebie. Tego rodzaju zabezpieczenie, choć nie regulowane w przepisach funkcjonuje w praktyce, i - przynajmniej w odniesieniu do rzeczy ruchomych - jest akceptowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz doktrynę (por. uchwałę Izby Cywilnej SN z 10 maja 1948 r., OSN 1948 r., Nr 11, poz. 58, orzeczenie SN z 19 listopada 1992 r., OSNCP 1993, Nr 3, poz. 89). Innego rodzaju zabezpieczenie przyjmowane przez lombardy, to upoważnienie prowadzącego lombard przez pożyczkobiorcę do sprzedaży rzeczy pozostawionej w lombardzie i zaspokojenie się z ceny. Ten sposób zabezpieczenia opiera się albo na konstrukcji pełnomocnictwa, gdy pożyczkodawca działa w imieniu i na rzecz pożyczkobiorcy, albo na konstrukcji umowy komisu, gdy pożyczkodawca działa w imieniu własnym, ale na rachunek pożyczkobiorcy.

Z powyższego wynika, że jednym z istotniejszych elementów umowy lombardowej jest fizyczne przekazanie przedmiotu zastawu udzielającemu pożyczki, jako faktycznej realizacji zabezpieczenia zobowiązania nałożonego na pożyczkobiorcę.

Z przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu klientom pożyczek pieniężnych pod zastaw - Lombard. Klientami są osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej, nie będące podatnikami podatku VAT. Pożyczki są zabezpieczone "zastawem". Przedmiotem zastawu są rzeczy używane (elektronika, narzędzia, instrumenty muzyczne, biżuteria złota, srebrna w stanie nieuszkodzonym i uszkodzonym, przedmioty kolekcjonerskie, numizmatyczne - z materiałów różnych w tym złotych i srebrnych (monety, srebro użytkowe).

W momencie kiedy klienci zwracają udzieloną kwotę pożyczki, lombard pobiera prowizję, na którą składa się:

W przypadku nie spłacenia pożyczki, lombard sprzedaje zastawione a nieodebrane rzeczy, które po wygaśnięciu umowy przechodzą na jego własność. W ten sposób lombard zaspakaja się z ceny sprzedanego, nieodebranego zastawu.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi ustalenie czy wpływy z tytułu oprocentowania, opłat za wycenę i przechowywanie są zwolnione od podatku od towarów i usług.

W celu ustalenia zasadności zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przez Wnioskodawcę w odniesieniu do wyżej wymienionych elementów związanych z udzieleniem pożyczki, niezbędne jest dokonanie analizy przepisów w odniesieniu do tych poszczególnych składników.

W przypadku opłaty za wycenę, należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie jest ona pobierana przez Wnioskodawcę za przyjęcia, opakowania, oznaczenia zastawu oraz zawarcia umowy, a zatem pozostaje w bezpośrednim związku z konkretną pożyczką i tym samym, w opinii tut. Organu, spełnia przesłanki, aby uznać ją za element całkowitego kosztu udzielonej pożyczki.

Tym samym pobierana przez Wnioskodawcę opłata za wycenę korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

W przedmiotowej sprawie wskazano również, iż klient Wnioskodawcy ponosi opłatę za przechowanie przedmiotu zastawu. W przypadku tej opłaty należy zbadać, czy jej charakter spełnia przesłanki wskazane w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Należy mieć na uwadze, iż istotą działalności lombardów jest udzielanie pożyczek pod zastaw i wyświadczenie usługi głównej bez należytego przyjęcia zabezpieczenia jest w przypadku tego rodzaju usług niemożliwe. Jest również oczywiste, iż kredytodawca - lombard - odpowiada za ochronę, zapakowanie, zabezpieczenie przed zniszczeniem, przechowanie w odpowiednich warunkach, itp. przyjętego zastawu do chwili jego wykupu przez klienta.

Zdaniem tut. Organu opłata za przechowanie wynikająca z przyjęcia, zabezpieczenia, ochrony, oznaczenia, należnego składowania, ubezpieczenia i wydania rzeczy, nie jest kosztem pożyczki, natomiast należy do wynikających z innych przepisów prawa kosztów o zabezpieczeniu pożyczki. Usługa polegająca na przechowywaniu przedmiotu zastawu może sama stanowić odrębną całość (wydaje się zasadnym uznanie, iż byłby to rodzaj usługi depozytowej, czy też magazynowej), a jednocześnie jest właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi głównej - udzielania pożyczek pieniężnych - zwolnionej z podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

A zatem koszty przechowywania zastawu będą zwolnione od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Natomiast w kwestii odsetek zaznaczyć należy, że stanowią one należne wynagrodzenie za usługę udzielenia przez lombard pożyczki pieniężnej pod zastaw, która korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż oprocentowanie i ustawowe odsetki stanowią wynagrodzenie Wnioskodawcy za świadczenie usług w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, natomiast opłata za wycenę i opłata za przechowanie przedmiotu stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi, o której mowa w art. 43 ust. 13 ustawy, tj. usługi stanowiącej element usługi zwolnionej oraz właściwej i niezbędnej do świadczenia usługi objętej zwolnieniem.

Objęte pytaniem składniki prowizji, na które składają się oprocentowanie, koszty wyceny oraz opłata za przechowywanie są zatem zwolnione od podatku VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.