IBPP2/443-865/14/IK

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 grudnia 2014 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPP2/443-865/14/IK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 sierpnia 2014 r. (data wpływu 4 września 2014 r.), uzupełnionym pismem z 2 grudnia 2014 r. (data wpływu 5 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 września 2014 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 2 grudnia 2014 r. (data wpływu 5 grudnia 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 21 listopada 2014 r. znak: IBPP2/443-865/14/IK.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Przedmiotem działalności jednostki B. M. jest zarządzanie i eksploatacja zasobów będących własnością Gminy B. oraz nadzór nad realizacją zawartych umów w zakresie nieruchomości stanowiących własność Gminy B. Jednostka została powołana 27 lipca 2011 r. Uchwałą Rady Miejskiej w B.

Z dniem 1 stycznia 2014 r. B. M. objęły zarządem ponad 12 tysięcy podmiotów zlikwidowanego B. P. M. Sp. z o.o. Naliczanie opłat za lokale dokonuje się w systemie DOM5, który posiada moduł przystosowany do wykonywania takich operacji. Przy użyciu tego systemu generowane są także faktury VAT.

System DOM5 dane z faktur ujmuje automatycznie w ewidencji księgowej i w rejestrze podatku należnego. Wartości te automatycznie są uwzględniane także przy generowaniu deklaracji VAT-7.

26 lutego 2014 r. zapadł niekorzystny dla Gminy B. wyrok Sądu Rejonowego, nakazujący przywrócenie nieprawidłowo wypowiedzianej przez miejską spółkę umowy najmu za lokal użytkowy od 2009 r.

W systemie używanym przez B. M. od listopada 2011 r. naliczane były noty z tytułu bezumownego korzystania z lokalu. Rozstrzygnięcie sądowe spowodowało konieczność przywrócenia za ten okres umowy najmu z zastosowaniem 23% podatku od towarów i usług. Ze względu na zmiany organizacyjne oraz brak możliwości ingerowania w program obsługujący byłe B. P. M. Sp. z o.o., za okres od listopada 2011 r. do grudnia 2013 r. do obecnego programu wprowadzone zostaną z bieżącą datą tzw. jednorazowe dokumenty sprzedaży, korygujące noty z tytułu bezumownego korzystania z lokalu i wprowadzające w ich miejsce faktury VAT.

Przywołany powyżej wyrok b. sądu stanowi precedens i zapewne pociągnie za sobą wiele tego typu rozstrzygnięć. W chwili obecnej B. M. nie są w stanie określić skali tego zjawiska oraz podać terminu, w którym dokonywanie zmian powodujących zwiększenie podstawy opodatkowania za minione lata nie będzie już konieczne.

W kontekście przyszłych zdarzeń wątpliwości wzbudza konieczność każdorazowego sporządzania korekt deklaracji VAT-7 za wszystkie okresy, których zmiany dotyczą.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

1. Zarówno Z. B. M. Sp. z o.o., jak i B. M. wystawiały dokumenty naliczeniowe za bezumowne korzystanie z lokalu na podstawie posiadanych dokumentów oraz w ramach posiadanej wiedzy o stanie prawnym lokalu. Korekty faktur z kolei zostały wygenerowane w związku z wydanym przez Sąd Rejonowy w B. wyrokiem, nakazującym przywrócenie umowy najmu lokalu i powstały po dostawie usług.

2. Od momentu przejęcia obowiązku zarządzania zasobem gminnym, B. M. zgodnie z posiadaną dokumentacją kontynuowały naliczanie bezumownego korzystania z lokalu. Umowa została wypowiedziana przez Z. B. M. Sp. z o.o. i nie było podstaw do naliczania faktur.

3. W dniu 1 października 2009 r. zarządzający zasobem gminnym Z. B. M. Sp. z o.o. wypowiedział panu J. M. umowę najmu lokalu użytkowego. Podstawą rozwiązania była zwłoka w zapłacie czynszu oraz innych opłat za co najmniej dwa pełne okresy płatności. Wysokość zadłużenia na dzień 30 września 2009 r. wyniosła 6 601,76 zł wraz z naliczonymi odsetkami w wysokości 2 032,96 zł. Jednocześnie najemca został pouczony, że w przypadku nie zdania lokalu w oznaczonym terminie, ZBM naliczy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu i skieruje sprawę na drogę postępowania sądowego. Pismo zostało wysłane za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, najemca jednak go nie podjął w terminie. Na kartotece pana J. M. w miejsce faktur zostały wprowadzone noty za bezumowne korzystanie z lokalu.

Od miesiąca listopada 2011 r. jednostka budżetowa B. M. stała się stroną umów i sprzedawcą usług a tym samym podmiotem uprawnionym do wystawiania dokumentów naliczeniowych. W dniu 16 marca 2012 r. zostało wystosowane do pana J. M. wezwanie do uregulowania zaległych opłat, które na dzień 29 lutego 2012 r. wyniosły odpowiednio: 10 556,96 zł należność główna i 4 712,87 zł naliczone odsetki.

W wezwaniu dłużnik został poinformowany o ewentualnej możliwości ratalnej spłaty zadłużenia oraz o skierowaniu sprawy na drogę sądową w przypadku nie uregulowania należności. Pismo również zostało wysłane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru i również nie zostało przez najemcę odebrane. Zgodnie z wcześniejszymi informacjami sprawę skierowano na drogę sądową. W dniach 30 oraz 31 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w B. wydał nakaz zapłaty na rzecz powoda Gminy B. - B. M. w postępowaniu upominawczym na kwoty odpowiednio: 10 876,60 zł oraz 4 393,23 zł wraz z należnymi odsetkami. Dłużnik tych kwot nie uiścił. Pracownicy Punktu Obsługi Mieszkańców B. M. próbowali ustalić miejsce pobytu dłużnika, pod podanym adresem zamieszkania przebywa inna osoba, natomiast pan M. wyprowadził się i przebywa prawdopodobnie za granicą. Ponadto nie ma z nim kontaktu.

4. Gmina B. wniosła pozew do Sądu Rejonowego w B. o nakazanie pozwanemu J. M. opuszczenie, opróżnienie i wydanie powódce lokalu użytkowego. 26 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w B. wydał wyrok oddalający powództwo jako bezzasadne, w uzasadnieniu podniesiono fakt, że stosunek najmu nie ustał, ponieważ nie został wypowiedziany ani przez powódkę, ani przez osobę należycie umocowaną.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy dopuszczalne jest rozliczenie tego typu należności za miesiąc, w którym zostały naniesione zmiany czy też, w przypadku wydania kolejnych wyroków, Jednostka będzie musiała korygować deklaracje za odpowiednie okresy przeszłe.

Stanowisko Wnioskodawcy.

Według jednostki budżetowej B. M., nie ma obowiązku każdorazowo korygować deklaracji VAT, ponieważ dokumenty pierwotne zostały sporządzone prawidłowo.

Zgodnie z pismem z dnia 6 grudnia 2005 r. Naczelnika pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (1471/NUR2/443-461/05/JP) jeżeli faktury korygujące podwyższające podatek należny wystawione są z powodu okoliczności, które zaistniały po dokonaniu pierwotnej sprzedaży, rozlicza się je na bieżąco i ujmuje w rejestrze sprzedaży i deklaracji za miesiąc, w którym ją wystawiono.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 grudnia 2010 r. (sygn. akt I FSK 106/10) kryterium decydującym o momencie wykazania obrotu z tytułu korekty podstawy opodatkowania jest charakter zdarzenia powodującego konieczność dokonania korekty faktury. Jeżeli przyczyna korekty istniała już w momencie wystawienia faktury pierwotnej np. popełniono błąd), wówczas korekta powinna być dokonana wstecz. Jeżeli natomiast przyczyna korekty powstała w terminie późniejszym, korekta in plus powinna zostać ujęta na bieżąco.

Analogiczna sytuacja wystąpiła w B. M., wyrok sądu spowodował konieczność wystawienia faktur VAT w miejsce prawidłowo wystawionych not, które odzwierciedlały stan prawny obowiązujący w momencie ich wystawienia. Dopiero w następstwie tego zdarzenia doszło do zwiększenia zobowiązania podatkowego.

Jednostka, zgodnie z cytowanym powyżej pismem Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, stoi na stanowisku, iż rozliczenie podatku należnego z tytułu skorygowania pierwotnych dokumentów naliczeniowych, dokonanego na podstawie prawomocnego wyroku sądu, powinno nastąpić w okresie rozliczeniowym następującym po miesiącu wystawienia dokumentów korygujących naliczenie (tu: faktur VAT). Postępowanie takie dodatkowo ograniczy przekazanie dużej ilości korekt deklaracji VAT-7 do Urzędu Skarbowego w B., a co za tym idzie nie wpłynie na przejrzystość prowadzonej dokumentacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Wstępnie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zauważa, że w związku z faktem, iż noty za bezumowne korzystanie z lokalu były wystawione w okresie od listopada 2011 r. do grudnia 2013 r., niniejsza interpretacja została wydana w stanie prawnym obowiązującym w okresie, w którym miało miejsce zdarzenie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie - jako usługa - podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca z dniem 1 stycznia 2014 r. objął zarządem ponad 12 tysięcy podmiotów zlikwidowanego B. P. M. Sp. z o.o.

26 lutego 2014 r. zapadł niekorzystny dla Gminy Byt. wyrok Sądu Rejonowego, nakazujący przywrócenie nieprawidłowo wypowiedzianej przez miejską spółkę umowy najmu za lokal użytkowy od 2009 r. W systemie używanym przez B. M. od listopada 2011 r. naliczane były noty z tytułu bezumownego korzystania z lokalu. Rozstrzygnięcie sądowe spowodowało konieczność przywrócenia za ten okres umowy najmu z zastosowaniem 23% podatku od towarów i usług. Ze względu na zmiany organizacyjne oraz brak możliwości ingerowania w program obsługujący byłe B. P. M. Sp. z o.o., za okres od listopada 2011 r. do grudnia 2013 r. do obecnego programu wprowadzone zostaną z bieżącą datą tzw. jednorazowe dokumenty sprzedaży, korygujące noty z tytułu bezumownego korzystania z lokalu i wprowadzające w ich miejsce faktury VAT.

Od momentu przejęcia obowiązku zarządzania zasobem gminnym, Wnioskodawca zgodnie z posiadaną dokumentacją kontynuowały naliczanie bezumownego korzystania z lokalu. Umowa została wypowiedziana przez Z. B. M. Sp. z o.o. i nie było podstaw do naliczania faktur. W dniu 1 października 2009 r. zarządzający zasobem gminnym Z. B. M. Sp. z o.o. wypowiedział panu J. M. umowę najmu lokalu użytkowego. Podstawą rozwiązania była zwłoka w zapłacie czynszu oraz innych opłat za co najmniej dwa pełne okresy płatności. Wysokość zadłużenia na dzień 30 września 2009 r. wyniosła 6 601,76 zł wraz z naliczonymi odsetkami w wysokości 2 032,96 zł. Jednocześnie najemca został pouczony, że w przypadku nie zdania lokalu w oznaczonym terminie, ZBM naliczy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu i skieruje sprawę na drogę postępowania sądowego. Pismo zostało wysłane za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, najemca jednak go nie podjął w terminie. Na kartotece pana J. M. w miejsce faktur zostały wprowadzone noty za bezumowne korzystanie z lokalu.

Od miesiąca listopada 2011 r. jednostka budżetowa Wnioskodawca stał się stroną umów i sprzedawcą usług a tym samym podmiotem uprawnionym do wystawiania dokumentów naliczeniowych. W dniu 16 marca 2012 r. zostało wystosowane do pana J. M. wezwanie do uregulowania zaległych opłat, które na dzień 29 lutego 2012 r. wyniosły odpowiednio: 10 556,96 zł należność główna i 4 712,87 zł naliczone odsetki. W wezwaniu dłużnik został poinformowany o ewentualnej możliwości ratalnej spłaty zadłużenia oraz o skierowaniu sprawy na drogę sądową w przypadku nie uregulowania należności. Pismo również zostało wysłane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru i również nie zostało przez najemcę odebrane. Zgodnie z wcześniejszymi informacjami sprawę skierowano na drogę sądową. W dniach 30 oraz 31 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w B. wydał nakaz zapłaty na rzecz powoda Gminy B. - B. M. w postępowaniu upominawczym na kwoty odpowiednio: 10 876,60 zł oraz 4 393,23 zł wraz z należnymi odsetkami. Dłużnik tych kwot nie uiścił. Pracownicy Punktu Obsługi Mieszkańców B. M. próbowali ustalić miejsce pobytu dłużnika, pod podanym adresem zamieszkania przebywa inna osoba, natomiast pan M. wyprowadził się i przebywa prawdopodobnie za granicą. Ponadto nie ma z nim kontaktu. Gmina B. wniosła pozew do Sądu Rejonowego w B. o nakazanie pozwanemu J. M. opuszczenie, opróżnienie i wydanie powódce lokalu użytkowego. 26 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w B. wydał wyrok oddalający powództwo jako bezzasadne, w uzasadnieniu podniesiono fakt, że stosunek najmu nie ustał, ponieważ nie został wypowiedziany ani przez powódkę, ani przez osobę należycie umocowaną.

Kluczową rolę w rozwiązaniu wskazanego we wniosku problemu pełni przeanalizowanie sytuacji, czy opodatkowanie czynności wynajmu lokalu (podwyższenie stawki podatku VAT) stanowi nową okoliczność, niemożliwą do przewidzenia w chwili wystawiania noty.

W celu rozstrzygnięcia koniecznym jest wyjaśnienie, czy w rozpatrywanej sprawie otrzymane przez Wnioskodawcę kwoty stanowią odszkodowanie, czy też stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług.

W odniesieniu do powyższego należy przede wszystkim zaznaczyć, że samo stwierdzenie, że mamy do czynienia z odszkodowaniem nie przesądza samo w sobie, że tak właśnie jest.

Rozstrzygając o kwestii odszkodowania należy w pierwszej kolejności podkreślić, że odszkodowanie ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Dla przybliżenia tej kwestii warto odwołać się do rozważań zawartych w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 39/12. Choć Sąd Najwyższy zajmował się kwestią odmienną od będącej przedmiotem wniosku, tj. zagadnieniem kary umownej w przypadku odstąpienia od umowy, na uwagę zasługują wywody natury ogólnej dotyczące możliwości powstania szkody w wyniku samego rozwiązania umowy. Kwintesencja stanowiska Sądu Najwyższego sprowadza się do tego, że kara umowna, stanowiąca surogat odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, musi wiązać się z powstałą szkodą, a samo odstąpienie od umowy obowiązku zapłaty odszkodowania, choćby w postaci kary umownej, nie rodzi.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że sam fakt wcześniejszego rozwiązania umowy (wypowiedzenia umowy najmu) nie daje podstaw do twierdzenia o wystąpieniu szkody. O wystąpieniu szkody nie świadczy również utrata dochodów. Wnioskodawca nie traci dochodu z ww. tytułu, a wręcz przeciwnie nie zamierzał z niego rezygnować i dąży do uzyskania wynagrodzenia wraz z odsetkami.

Poprzednik Wnioskodawcy wypowiedział umowę najmu, a podstawą rozwiązania była zwłoka w zapłacie czynszu oraz innych opłat. Wnioskodawca również wystosował wezwanie do uregulowania zaległych opłat, w którym poinformował o ewentualnej ratalnej spłaty zadłużenia oraz skierowaniu sprawy na drogę sądową w przypadku nieuregulowania należności.

Powyższe świadczy zatem wyraźnie, że Wnioskodawca nie zrezygnował z przychodów wynikających z wynajmu lokalu użytkowego.

Trudno zatem w okolicznościach opisanych we wniosku stwierdzić, że w wyniku wcześniejszego rozwiązania umowy u Wnioskodawcy niejako automatycznie dochodzi do powstania szkody, która wymaga wypłacenia odszkodowania. W opisanej sytuacji mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie. Kwoty należne od najemcy dokumentowane notami są związane ze zobowiązaniem się Wnioskodawcy do tolerowania sytuacji korzystania z lokalu użytkowego przez najemcę. Pomimo rozwiązania, co do zasady, umowy najmu (jak się okazało bezskutecznie) Wnioskodawca tolerował sytuację korzystania z lokalu i braku zdania tego lokalu, naliczając w zamian kwoty należne. Zatem lokal nadal był przedmiotem najmu, a wyniku zaistniałych okoliczności nie powstała szkoda, która wymagałaby naprawienia.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że Wnioskodawca powinien wystawić faktury z tytułu najmu lokalu użytkowego, bowiem czynność ta na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług stanowiła odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w opisanej sprawie nie wystąpiły nowe okoliczności związane z najmem lokalu użytkowego. Jak wyraźnie wskazał również Sąd w wyroku usługa najmu miała miejsce przez cały okres, w którym Wnioskodawca korzystanie z lokalu użytkowego dokumentował notą obciążeniową, przyjmując że jest to odszkodowanie, gdy faktycznie szkoda nie powstała. Dokumentowane notą kwoty nie stanowiły odszkodowania, lecz wynagrodzenie za tolerowanie sytuacji korzystania z lokalu. Wnioskodawca postąpił nieprawidłowo przyjmując, że jest to odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu, gdy tak de facto było to wynagrodzenie za najem lokalu użytkowego.

W konsekwencji świadczona usługa powinna być opodatkowana zgodnie z datą powstania obowiązku podatkowego.

Dla usług najmu ustawodawca określił szczególny moment powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2011 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej;

W wyżej powołanym przepisie art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawodawca uzależnił moment powstania obowiązku podatkowego nie tylko od faktu otrzymania całości bądź części należności za świadczoną usługę najmu. Wskazał bowiem również, że obowiązek ten powstaje nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Z przepisu tego wynika zatem, że nawet w przypadku nieotrzymania przez podatnika świadczącego usługę najmu należności z tego tytułu, obowiązek ten powstaje z upływem terminu płatności za usługę, którą strony ustaliły w zawartej umowie lub fakturze.

Mając zatem na uwadze przepisy dotyczące powstania obowiązku podatkowego dla czynności najmu lokalu użytkowego obowiązek podatkowy powstaje z chwila otrzymania części lub całości zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Zatem w rozpatrywanej sprawie dla świadczonej usługi najmu obowiązek podatkowy powstał zgodnie z ww. przepisem. Tym samym Wnioskodawca powinien zgodnie z tym przepisem ująć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Na mocy art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

Stosownie do art. 99 ust. 12 ustawy zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości.

Dane, które podatnik wpisuje do deklaracji składanej w urzędzie skarbowym, stanowią odzwierciedlenie danych wynikających z prowadzonych przez niego ewidencji sprzedaży i ewidencji zakupu VAT.

Podatek od towarów i usług należy do grupy podatków powstających z mocy prawa, który pobierany jest w trybie tzw. samoobliczenia. Dlatego też szczególnie istotną rolę w tym podatku odgrywają deklaracje podatkowe. Przy ich pomocy podatnik określa i zgłasza organowi podatkowemu (deklaruje) wysokość zobowiązania podatkowego.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu. Może ona dotyczyć każdej pozycji deklaracji, np. określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w treści deklaracji (np.: adresu, nr NIP) - o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym - poprawnym już - wypełnieniu jej formularza, z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji. Skorzystanie przez podatnika z wprowadzonej przez ustawodawcę instytucji korekty deklaracji powoduje, że złożona przez niego deklaracja korygująca zastępuje pierwotną (korygowaną) deklarację i pociąga za sobą skutki prawne, pozbawiające jednocześnie pierwotną deklarację mocy prawnej.

Reasumując, w związku z tym, że usługa najmu miała miejsce przez cały okres, w którym Wnioskodawca korzystanie z lokalu użytkowego dokumentował notą obciążeniową, a usługa najmu lokalu użytkowego jest i była czynnością podlegającymi opodatkowaniu, Wnioskodawca, powinien skorygować pierwotne deklaracje VAT, bowiem nie wykazano w nich sprzedaży i podatku należnego z tego tytułu. Tym samym nie jest możliwe skorygowanie podatku należnego za miesiąc, w którym zostały naniesione zmiany, korygujące noty z tytułu bezumownego korzystania z lokalu użytkowego.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów.

Ponadto wskazać należy, że zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia powoduje, że interpretacja traci ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl