IBPP2/443-857/13/BW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 września 2013 r. (data wpływu 17 września 2013 r.), o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości anulowania faktury za wykonane usługi budowlane - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 września 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie prawidłowości anulowania faktury za wykonane usługi budowlane.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca jest firmą wykonującą usługi budowlane polegające m.in. na wykonywaniu przemysłowych instalacji elektrycznych. Wnioskodawca realizował w tym roku na zlecenie firmy X S.A. dwie umowy o roboty budowlane. Umowy te przewidywały częściowe rozliczanie robót i dlatego na podstawie podpisanych protokołów zdawczo-odbiorczych przez zlecającego, były przez Wnioskodawcę wystawiane częściowe faktury sprzedaży. Obowiązek podatkowy (VAT) z tytułu wystawionych faktur na podstawie podpisanych protokołów zdawczo-odbiorczych za wykonane częściowo usługi budowlane powstawał u Wnioskodawcy z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie później niż 30 dnia od wykonania usługi. Kontrahent wielokrotnie nie regulował swojego zobowiązania w terminie zapłaty. Na podstawie 649/1 § 2 k.c. Wnioskodawca zażądał od kontrahenta wystawienia mu gwarancji zapłaty za roboty budowlane. W związku z niedostarczeniem przez niego tychże gwarancji zapłaty za roboty budowlane na podstawie art. 649/4 § 1 k.c Wnioskodawca odstąpił od realizacji ww. umów z winy X. Przywołane umowy przewidywały na wypadek odstąpienia - sporządzenie protokołu inwentaryzacji wykonanych robót oraz wystawienie faktury końcowej. Zgodnie z umowami Wnioskodawca sporządził taki protokół inwentaryzacyjny zdawczo-odbiorczy oraz wystawił fakturę VAT. Komplet wystawionych dokumentów (faktura + protokół) został przesłany kontrahentowi do podpisu.

Kontrahent Wnioskodawcy nie uznał przedmiotowej faktury i wraz z nie podpisanym protokołem odesłał ją bez księgowania stwierdzając, że "... X S.A. nie uznaje kwoty określonej na fakturze... wystawionej przez Wnioskodawcę na podstawie przedmiotowej inwentaryzacji. Wobec tego faktura... zostanie... odesłana bez jej zaksięgowania".

Wynikająca z faktury należność do tej pory nie została przez kontrahenta w jakiejkolwiek wysokości zapłacona. Ponieważ kontrahent bez zaksięgowania z jego strony zwrócił fakturę oraz nie podpisał inwentaryzacyjnego protokołu zdawczo-odbiorczego Wnioskodawca anulował wystawioną fakturę.

Przed sądem jednak Wnioskodawca zamierza dochodzić wynagrodzenia za wykonane na rzecz kontrahenta usługi przedstawione w inwentaryzacyjnym protokole zdawczo-odbiorczym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca prawidłowo postąpił anulując wystawioną fakturę za wykonane usługi budowlane, które jednak nie zostały potwierdzone przez kontrahenta na podstawie załączonego inwentaryzacyjnego protokołu zdawczo-odbiorczego, a faktura została przez niego zwrócona z adnotacją "bez zaksięgowania".

Zdaniem Wnioskodawcy, postąpił prawidłowo, gdyż w opisanej sytuacji miał obowiązek anulowania faktury, ponieważ nie wystąpił u niego obowiązek podatkowy, bowiem zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawienia faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, w przypadkach określonych w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. A obowiązek podatkowy zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy o VAT powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30 dnia, licząc od dnia ich wykonania. W przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy nie powstał ponieważ:

Wprawdzie ustawodawca w ustawie o VAT nie definiuje pojęcia" wykonania usługi", nie mniej jednak odbiór techniczny robót potwierdzony stosownym protokołem powszechnie jest utożsamiany z wykonaniem usługi. Tym bardziej, że podpisane umowy na wykonanie prac budowlanych wymieniały podpisany przez strony protokół jako podstawę do wystawienia faktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy o VAT powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl ust. 4 ww. artykułu, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W myśl art. 19 ust. 11 ww. ustawy o VAT jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Jednakże, w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ww. ustawy, wskazano, że obowiązek podatkowy z tytułu usług budowlanych lub budowlano-montażowych powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

W myśl art. 19 ust. 14 ustawy o VAT ww. ustawy powyższy przepis ust. 13 pkt 2 lit. d stosuje się również do usług przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych.

W myśl art. 106 ust. 1 ww. ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 i 2 ww. ustawy w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego.

W związku z powyższymi regulacjami, podatnicy podatku od towarów i usług, z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług, zobowiązani są do naliczenia podatku należnego w określonej stawką podatku wysokości i wystawienia faktury VAT dokumentującej dokonane czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z treści przytoczonych przepisów, podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi oraz w przypadku otrzymania zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Faktura VAT jest zatem dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki) i nierozerwalnie związana jest z powstaniem obowiązku podatkowego.

Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura VAT jedynie sporządzona, a nie wprowadzona do obrotu prawnego (nie została doręczona adresatowi), nie jest zatem fakturą wystawioną w rozumieniu wyżej cytowanego przepisu prawnego i nie stanowi podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy.

Mając zatem powyższe na uwadze należy stwierdzić, że możliwe jest, w drodze wyjątku, anulowanie niesłusznie wystawionej faktury pod warunkiem, że nie doszło do faktycznego wykonania usługi będącej przedmiotem zawartej umowy oraz że faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego - dokonano zwrotu faktury oraz nie uwzględniono jej w ewidencji zarówno u wystawcy jak i nabywcy.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest firmą wykonującą usługi budowlane polegające m.in. na wykonywaniu przemysłowych instalacji elektrycznych. Wnioskodawca realizował w tym roku na zlecenie firmy X S.A. dwie umowy o roboty budowlane. Umowy te przewidywały częściowe rozliczanie robót i dlatego na podstawie podpisanych protokołów zdawczo-odbiorczych przez zlecającego, były przez Wnioskodawcę wystawiane częściowe faktury sprzedaży. Obowiązek podatkowy (VAT) z tytułu wystawionych faktur na podstawie podpisanych protokołów zdawczo-odbiorczych za wykonane częściowo usługi budowlane powstawał u Wnioskodawcy z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie później niż 30. dnia od wykonania usługi.

Kontrahent wielokrotnie nie regulował swojego zobowiązania w terminie zapłaty. Na podstawie 649/1 § 2 k.c. Wnioskodawca zażądał od kontrahenta wystawienia mu gwarancji zapłaty za roboty budowlane. W związku z niedostarczeniem przez niego tychże gwarancji zapłaty za roboty budowlane na podstawie art. 649/4 § 1 k.c. Wnioskodawca odstąpił od realizacji ww. umów z winy X. Przywołane umowy przewidywały na wypadek odstąpienia - sporządzenie protokołu inwentaryzacji wykonanych robót oraz wystawienie faktury końcowej. Zgodnie z umowami Wnioskodawca sporządził taki protokół inwentaryzacyjny zdawczo-odbiorczy oraz wystawił fakturę VAT. Komplet wystawionych dokumentów (faktura + protokół) został przesłany kontrahentowi do podpisu.

Kontrahent Wnioskodawcy nie uznał przedmiotowej faktury i wraz z nie podpisanym protokołem odesłał ją bez księgowania stwierdzając, że nie uznaje kwoty określonej na fakturze, wystawionej przez Wnioskodawcę na podstawie przedmiotowej inwentaryzacji.

Wynikająca z faktury należność do tej pory nie została przez kontrahenta w jakiejkolwiek wysokości zapłacona. Ponieważ kontrahent bez zaksięgowania z jego strony zwrócił fakturę oraz nie podpisał inwentaryzacyjnego protokołu zdawczo-odbiorczego Wnioskodawca anulował wystawioną fakturę.

Anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność niedokonaną, co nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie. Podkreślić należy, że faktura dotyczy wykonanych fakturami, objętych protokołem inwentaryzacyjnym podpisanym przez Wnioskodawcę.

Mając na uwadze opis sprawy oraz przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, że skoro Wnioskodawca na podstawie zawartej umowy z firmą X S.A. wykonał roboty budowlane zgodnie ze zleceniem, to należy uznać, że wystawiona przez Wnioskodawcę faktura VAT dokumentuje faktycznie wykonaną usługę (tekst jedn.: zdarzenie gospodarcze, które miało miejsce). Wykonanie robót potwierdza sporządzony przez Wnioskodawcę protokół inwentaryzacyjny, do sporządzenia którego uprawniała zawarta umowa. Wnioskodawca zamierza dochodzić wynagrodzenia za przedstawione w protokole zdawczo-odbiorczym usługi. Zatem w przedstawionym stanie faktycznym nie sposób przyjąć, że roboty budowlane objęte spisem inwentaryzacyjnym nie zostały wykonane. Dlatego też należy stwierdzić, że w zaistniałej sytuacji brak było przesłanek do anulowania tak wystawionej faktury tylko z powodu, że kontrahent nie uznaje kwoty wystawionej na fakturze oraz z uwagi na fakt, że X nie odebrał tej faktury i odesłał ją bez zaksięgowania u siebie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.