IBPP2/443-574/12/KO - VAT w zakresie opodatkowania zakupu "wierzytelności trudnych" poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskania na własny rachunek.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2012 r. (data wpływu 23 kwietnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania zakupu "wierzytelności trudnych" poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskania na własny rachunek - jest prawidłowe.

W dniu 23 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania zakupu "wierzytelności trudnych" poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskania na własny rachunek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podobnych warunkach Wnioskodawca zamierza w przyszłości nabywać dalsze "wierzytelności trudne" od innych podmiotów.

Wnioskodawca stanie się zatem w przyszłości właścicielem wierzytelności nabytych od innych podmiotów w drodze umowy sprzedaży wierzytelności (cesji) za cenę niższą od nominalnej wartości wierzytelności. Przyczyną (causa) przeniesienia tych wierzytelności w rozumieniu przepisu art. 510 Kodeksu cywilnego będzie wyłącznie wymieniona umowa sprzedaży. Zakupione wierzytelności stanowić będą tzw. "wierzytelności trudne", czyli wierzytelności, co do których istnieje poważna wątpliwość, czy zostaną zaspokojone. Różnica między wartością nominalną zakupionych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która będzie uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Wymienione wierzytelności Wnioskodawca nabędzie za środki własne.

Poza zapłatą ceny umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie nakładać na Wnioskodawcę jakiegokolwiek innego obowiązku świadczenia na rzecz zbywców poszczególnych wierzytelności. Poza zapłatą ceny zakupu wierzytelności nie będzie dochodzić do przekazania żadnego innego wynagrodzenia (ceny) zarówno przez Wnioskodawcę na rzecz zbywcy jak i w przeciwnym kierunku czyli przez zbywcę wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy. W szczególności, Wnioskodawca nie będzie miał możliwość powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na rzecz poszczególnych zbywców wierzytelności. W wymienionych umowach nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Wnioskodawca zamierza wyegzekwować ww. "wierzytelności trudne", które zakupi w przyszłości.

Nabycie wierzytelności, o których mowa w niniejszym wniosku następować będzie we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko Wnioskodawcy.

Strony umów, na podstawie, których Wnioskodawca będzie nabywał wymienione wierzytelności nie będą przewidywać otrzymania wynagrodzenia przez nabywcę od zbywcy wierzytelności.

W cenie wierzytelności nie będzie mieścić się ani wynagrodzenie ani prowizja dla Wnioskodawcy. Pomiędzy zbywcą wymienionych wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie istniał żaden odrębny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekucją tych wierzytelności. Umowa sprzedaży wierzytelności zawarta pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie ustanawiać żadnego upoważnienia dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika jako cesjonariusz, po to, by wyegzekwować wierzytelność pieniężną na rachunek zbywcy wierzytelności.

Istnienie poważnej wątpliwości, czy zakupione w przyszłości wierzytelności zostaną zaspokojone wynikać będzie najczęściej z faktu, iż co do poszczególnych nabywanych wierzytelności:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabywanie w drodze umowy sprzedaży (cesji) wierzytelności od osób trzecich i uzyskiwanie zaspokojenia nabytych wierzytelności w tym: w toku prowadzonych na własny rachunek postępowań egzekucyjnych, albo na podstawie ugód zawieranych z dłużnikami na własny rachunek, albo wskutek potrącenia, stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, przy uwzględnieniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C - 93/10 Finanzamt Essen-NordOst p - ko GFKL Financial Services AG przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 15 ust. 1 i 2 oraz art. 43 ust. 1 pkt 40 i ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu

art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów tej ustawy, jeżeli przy nabyciu wierzytelności występuje tylko zapłata ceny i nie występuje zapłata wynagrodzenia na rzecz nabywcy za wykonanie jakiejkolwiek czynności. W sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny sprzedaży za nabywaną wierzytelność, nie można uznać, że dochodzi do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług przez nabywcę wierzytelności na rzecz zbywcy tej wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stosownie do brzmienia ust. 2 powyższego artykułu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu zdarzenia wynika, że Wnioskodawca zamierza w przyszłości nabywać dalsze "wierzytelności trudne" od innych podmiotów.

Wnioskodawca stanie się zatem w przyszłości właścicielem wierzytelności nabytych od innych podmiotów w drodze umowy sprzedaży wierzytelności (cesji) za cenę niższą od nominalnej wartości wierzytelności. Przyczyną (causa) przeniesienia tych wierzytelności w rozumieniu przepisu art. 510 Kodeksu cywilnego będzie wyłącznie wymieniona umowa sprzedaży. Zakupione wierzytelności stanowić będą tzw. "wierzytelności trudne", czyli wierzytelności, co do których istnieje poważna wątpliwość, czy zostaną zaspokojone. Różnica między wartością nominalną zakupionych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która będzie uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Wymienione wierzytelności Wnioskodawca nabędzie za środki własne.

Poza zapłatą ceny umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie nakładać na Wnioskodawcę jakiegokolwiek innego obowiązku świadczenia na rzecz zbywców poszczególnych wierzytelności. Poza zapłatą ceny zakupu wierzytelności nie będzie dochodzić do przekazania żadnego innego wynagrodzenia (ceny) zarówno przez Wnioskodawcę na rzecz zbywcy jak i w przeciwnym kierunku czyli przez zbywcę wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy. W szczególności, Wnioskodawca nie będzie miał możliwość powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na rzecz poszczególnych zbywców wierzytelności. W wymienionych umowach nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Wnioskodawca zamierza wyegzekwować ww. "wierzytelności trudne", które zakupi w przyszłości.

Nabycie wierzytelności, o których mowa w niniejszym wniosku następować będzie we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko Wnioskodawcy.

Strony umów, na podstawie, których Wnioskodawca będzie nabywał wymienione wierzytelności nie będą przewidywać otrzymania wynagrodzenia przez nabywcę od zbywcy wierzytelności.

W cenie wierzytelności nie będzie mieścić się ani wynagrodzenie ani prowizja dla Wnioskodawcy. Pomiędzy zbywcą wymienionych wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie istniał żaden odrębny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekucją tych wierzytelności. Umowa sprzedaży wierzytelności zawarta pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie ustanawiać żadnego upoważnienia dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika jako cesjonariusz, po to, by wyegzekwować wierzytelność pieniężną na rachunek zbywcy wierzytelności.

Istnienie poważnej wątpliwości, czy zakupione w przyszłości wierzytelności zostaną zaspokojone wynikać będzie najczęściej z faktu, iż co do poszczególnych nabywanych wierzytelności:

* umorzono postępowanie upadłościowe, w którym te wierzytelności były dochodzone,

* w toku postępowania upadłościowego umieszczono zakupioną wierzytelność jedynie na uzupełniające liście wierzytelności,

* otrzymano informację o braku środków w masie upadłości na zaspokojenie zgłoszonej wierzytelności,

* otwarto postępowanie likwidacyjne wobec dłużnika,

* umorzono postępowanie egzekucyjne z powodu bezskuteczności egzekucji,

* umorzono postępowanie egzekucyjne z uwagi na fakt, że w toku postępowania nie uzyska się środków wyższej od kosztów egzekucji,

* doręczono zawiadomienie komornika o bezskuteczności egzekucji,

* umorzono postępowanie egzekucyjne,

* prowadzono bez rezultatu postępowania egzekucyjne przez okres ponad dwóch lat,

* zawieszono postępowanie egzekucyjne z uwagi na niemożność ustalenia adresu dłużnika,

* wykreślono dłużnika (spółkę z o.o.) z krajowego rejestru sądowego,

* trwa spór o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (nakazu zapłaty),

* dłużnik został wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych,

* dłużnik został wpisany na listę dłużników biura informacji gospodarczej.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku, skoro - jak wskazał Wnioskodawca - cena, jaką zapłaci cedentowi wierzytelności będzie odpowiadać ekonomicznej wartości tej wierzytelności, a w związku z zawarciem umowy przelewu (cesji) nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Opisana w zdarzeniu przyszłym we wniosku transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, skoro Wnioskodawca wyraźnie wskazał, iż nabycie wierzytelności nastąpi na podstawie art. 510 Kodeksu cywilnego, a nabywając wierzytelność dokona za nią zapłaty, w której nie będzie się mieściło wynagrodzenie. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela, natomiast dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją.

Wnioskodawca nie dokona również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, podlegającym opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje, by nabywane przez niego wierzytelności miały służyć do celów innych niż Jego działalność gospodarcza.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie będzie dokonywał czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegających opodatkowaniu.

Podkreślić należy, iż niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, co oznacza, iż w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określone odmienne zdarzenie, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie stanu faktycznego dotyczącego opodatkowania zakupu "wierzytelności trudnych" poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskania na własny rachunek, będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.