IBPP2/443-411/13/WN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11 lutego 2013 r. (data wpływu do tut. organu 27 lutego 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT na prowizję otrzymaną przez Wnioskodawcę - Faktora tytułem wynagrodzenia za świadczenie usług objętych umową "faktoringu niepełnego" - jest prawidłowe.

W dniu 27 lutego 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT na prowizję otrzymaną przez Wnioskodawcę - Faktora tytułem wynagrodzenia za świadczenie usług objętych umową "faktoringu niepełnego".

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Wnioskodawca zawiera z swoimi klientami umowy "faktoringu niepełnego (zwrotnego)" (dalej: Umowa). Na podstawie Umowy Wnioskodawca jako Faktor świadczy na rzecz Klientów - (Faktorantów) usługi finansowe, polegające na nabywaniu przez Wnioskodawcę - Faktora wierzytelności Klienta - Faktoranta, które posiada on, w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, wobec swych kontrahentów (Dłużników). Z tytułu nabycia wierzytelności Wnioskodawca zapłaci Klientowi (Faktorantowi) cenę w wysokości 100% wierzytelności. Po nabyciu wierzytelności Wnioskodawca - Faktor podejmuje w stosunku do nabytych wierzytelności czynności windykacyjne. Wierzytelności są nabywane na czas finansowania. Zgodnie z umową Wnioskodawca nie ponosi ryzyka niewypłacalności Dłużnika. W przypadku braku zapłaty przez Dłużnika, po okresie finansowania Klient - Faktorant zobowiązany jest do zwrotu otrzymanej ceny nabycia wierzytelności. W wypadku zwrotu ceny nabycia wierzytelności, dochodzi również do powrotnego przeniesienia wierzytelności na Klienta - Faktoranta. Wnioskodawca świadczy usługi wynikające z Umowy za wynagrodzeniem w postaci prowizji. Łączna kwota prowizji do jakiej zapłaty zobowiązany jest Klient - Faktorant jest sumą dwóch elementów: (1) prowizji obejmującej określony procent od wartości wierzytelności oraz (2) prowizji obejmującej określony procent od wartości wierzytelności za każdy dzień finansowania.

W przypadku zwłoki Klienta - Faktoranta w dokonaniu zwrotu uzyskanej ceny wierzytelności po upływie okresu finansowania Klient - Faktorant jest dodatkowo zobowiązany do zapłaty Wnioskodawcy- Faktorowi odsetek za zwłokę w określonej wysokości.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 1):

Jaką stawką podatku od towarów i usług jest opodatkowana prowizja pobierana przez Wnioskodawcę - Faktora.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT) - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy VAT stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy VAT podstawowa stawka podatku wynosi 22%. Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013., podstawowa stawka podatku wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, na podstawie, przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy pkt 1 ustawy, zwolnienie, o których mowa powyżej, nie ma zastosowania m.in. do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku VAT jest zgodne z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz poprzednio obowiązującej VI Dyrektywy Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym była mowa w VI Dyrektywie podkreśla, iż działalność gospodarcza, w ramach, której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie. Faktoring nie został zdefiniowany w polskich przepisach prawa i należy do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę. W ramach usług faktoringu rozróżnić można dwa jego podstawowe modele tj. faktoring właściwy (pełny) i niewłaściwy (niepełny). W przypadku faktoringu właściwego (pełnego) nabycie przez faktora wierzytelności przysługującej faktorantowi ma charakter definitywny skutkiem czego to faktor ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika. Faktoring niewłaściwy (niepełny) cechuje się tym, iż faktor nie nabywa wierzytelności definitywnie, w związku z czym nie obciąża go ryzyko niewypłacalności dłużnika, bowiem w takim przypadku wierzytelność będąca przedmiotem umowy powraca do faktoranta.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa VAT nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powoduje to, że usługi polegające na wykonywaniu na zlecenie czynności faktoringu sprowadzające się do nabywania wierzytelności, należnych innym podmiotom gospodarczym i późniejsze ich ściąganie (bez przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika), czyli usługi tzw. faktoringu niewłaściwego nie korzystające zwolnienia i podlegają opodatkowaniu stawką podstawową podatku od towarów i usług.

Reasumując, prowizja otrzymana przez Wnioskodawcę - Faktora tytułem wynagrodzenia za świadczenie usług objętych Umową podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w stawce podstawowej tj. 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Artykuł 146a pkt 1 ustawy stanowi, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

W katalogu usług, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku ustawodawca wymienił "czynności ściągania długów oraz faktoringu".

Dla rozstrzygnięcia w jaki sposób winny być opodatkowane usługi, za które Wnioskodawca otrzymuje prowizję, a której dotyczy pytanie, należy zdefiniować ich charakter na gruncie ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5a ww. ustawy towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W katalogu usług, w odniesieniu, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku, o którym mowa powyżej, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Tym samym, w badanym przypadku ostatecznie o wysokości stawki (23% czy zwolnienie) zadecyduje nie klasyfikacja statystyczna a rzeczywisty charakter usługi.

Usługi factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Podstawowym warunkiem jaki musi być spełniony (ale nie jedynym) by usługa pośrednictwa finansowego była uznana za faktoring, jest przelew wierzytelności.

Podkreślić trzeba, że faktoring nie jest samym tylko przelewem wierzytelności. Co prawda, w ramach umowy faktoringu dochodzi do przelewu, a częściej przelewu powierniczego wierzytelności, jednak nie jest to jedyna usługa wykonywana przez faktora na rzecz faktoranta.

Ważnym jest to, że w ramach faktoringu nabywane są wierzytelności przed otrzymaniem zapłaty od dłużnika, przez co faktoring stanowi jeden ze sposobów finansowania działalności przedsiębiorcy.

Stwierdzić zatem można, że taki sposób finansowania działalności przedsiębiorstwa charakteryzuje się tym, iż świadczący (faktor) kupuje od wierzyciela (faktoranta) wierzytelności likwidując tym samym luki finansowe oraz wykonuje na jego rzecz dodatkowe usługi.

Podkreślenia wymaga fakt, iż skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 - Zmiana wierzyciela. Zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania. Umowa faktoringu niezależnie od wyżej wskazanego skutku jaki wywołuje tj. zmiany osoby wierzyciela, może powodować także powstanie po stronie świadczącego ją podmiotu także inne skutki np. zobowiązanie do zapewnienia drugiej stronie umowy finansowania. Umowa ta może zawierać zatem także elementy charakterystyczne dla innych stosunków prawnych np. umowy pożyczki, kredytu.

Faktoring jest umową odpłatną. Faktorowi, w zamian za świadczoną usługę przysługuje wynagrodzenie, które zazwyczaj przybiera postać dyskonta, marży, opłaty dodatkowej, odsetek przewidzianych w umowie stanowiących wynagrodzenie za korzystanie przez Klienta z pieniędzy faktora.

Co do zasady faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi.

Faktoring może występować w różnych formach:

* faktoringu właściwego (bez prawa regresu faktora wobec faktoranta)

* faktoringu niewłaściwego (z prawem regresu faktora wobec faktoranta)

* faktoringu mieszanego (z podziałem ryzyka niewypłacalności dłużnika pomiędzy faktorem i faktoranetm).

Bez względu na to, w jakiej formie usługa faktoringu jest realizowana, świadczenie takie - zgodnie z treścią art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy, winno być opodatkowane VAT przy zastosowaniu stawki podstawowej, tj. 23%.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca zawiera z swoimi klientami umowy "faktoringu niepełnego (zwrotnego)". Na podstawie Umowy Wnioskodawca jako Faktor świadczy na rzecz Klientów - (Faktorantów) usługi finansowe, polegające na nabywaniu przez Wnioskodawcę - Faktora wierzytelności Klienta - Faktoranta, które posiada on w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, wobec swych kontrahentów (Dłużników). Z tytułu nabycia wierzytelności Wnioskodawca zapłaci Klientowi (Faktorantowi) cenę w wysokości 100% wierzytelności. Po nabyciu wierzytelności Wnioskodawca - Faktor podejmuje w stosunku do nabytych wierzytelności czynności windykacyjne. Wierzytelności są nabywane na czas finansowania. Zgodnie z umową Wnioskodawca nie ponosi ryzyka niewypłacalności Dłużnika. W przypadku braku zapłaty przez Dłużnika, po okresie finansowania Klient - Faktorant zobowiązany jest do zwrotu otrzymanej ceny nabycia wierzytelności. W wypadku zwrotu ceny nabycia wierzytelności, dochodzi również do powrotnego przeniesienia wierzytelności na Klienta - Faktoranta. Wnioskodawca świadczy usługi wynikające z Umowy za wynagrodzeniem w postaci prowizji, która jest sumą dwóch elementów: prowizji obejmującej określony procent od wartości wierzytelności oraz prowizji obejmującej określony procent od wartości wierzytelności za każdy dzień finansowania.

Z powyższego opisu wynika, że Wnioskodawca świadczy usługi factoringu, które są wyłączone ze zwolnienia przedmiotowego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż usługi faktoringu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki podatku w wysokości 23%, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, gdyż wyłączone są ze zwolnienia z podatku na podstawie wyżej powołanego art. 43 ust. 15 cyt. ustawy.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.