IBPP2/443-393/08/BW (KAN-4086/04/08/KAN-6939/07/08) - Czy Fundacja niebędąca płatnikiem VAT powinna płacić podatek od towarów i usług od wpłat za wcześniejszy wykup nieruchomości z bonifikatą?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Fundacji, przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2008 r. (data wpływu 21 kwietnia 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 lipca 2008 r. (data wpływu 8 lipca 2008 r.) oraz pismem z dnia 10 lipca 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, czy Wnioskodawca niebędący płatnikiem VAT winien płacić podatek od towarów i usług od wpłat za wcześniejszy wykup nieruchomości z bonifikatą - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 kwietnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, czy Wnioskodawca niebędący płatnikiem VAT winien płacić podatek od towarów i usług od wpłat za wcześniejszy wykup nieruchomości z bonifikatą.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 4 lipca 2008 r. (data wpływu 8 lipca 2008 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 27 czerwca 2008 r. znak: IBPP2/443-393/08/BW oraz pismem z dnia 10 lipca 2008 r. znak: FROA W-40/08.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest Fundacją powołaną w 1993 r, w celu podejmowania i wspierania wszelkich działań zmierzających do utworzenia Uniwersytetu w mieście X oraz dalszego wspierania rozwoju ośrodka akademickiego poprzez stwarzanie odpowiednich warunków materialnych do realizacji tego celu poprzez m.in. gromadzenie środków finansowych, głównie na pozyskanie mieszkań dla pracujących w nim obecnie i zatrudnianych w przyszłości pracowników naukowych.

Na podstawie uchwał Rady Fundatów Wnioskodawca przekazuje pracownikom naukowym lokale mieszkalne i domy jednorodzinne pod warunkiem przepracowania przez przejmującego co najmniej przez okres 10-ciu lat na pierwszym etacie w państwowej uczelni wyższej miasta X licząc od daty przekazania nieruchomości.

Umowy przekazania nieruchomości przewidują prawo wcześniejszego wykupu nieruchomości:

Wnioskodawca wskazał, że za cenę wcześniejszego wykupu przyjmuje się zrewaloryzowaną wartość nieruchomości w oparciu o operat szacunkowy pomniejszoną o kwotę bonifikaty. Bonifikata wynosi 10% za każdy rok przepracowany na pierwszym etacie w państwowej uczelni miasta X.

Ponadto Wnioskodawca poinformował, że nie prowadzi działalności gospodarczej. Podatek dochodowy od osób prawnych płacony jest od osiągniętych dochodów, które przeznaczone są wyłącznie na działalność statutową.

W piśmie z dnia 4 lipca 2008 r. (stanowiącym uzupełnienie wniosku) Wnioskodawca wskazał:

Wnioskodawca stwierdził, iż czynność wcześniejszego wykupu (w formie sprzedaży z bonifikatą) jest możliwa na postawie zapisów w zawartych umowach. Umowy zawarte zostały na okres 10 lat i przewidują możliwość darowizny lub wcześniejszego wykupu według zasady 10% bonifikaty za każdy przepracowany rok na państwowej uczelni wyższej miasta X. Umowy przekazania nieruchomości przewidują prawo wcześniejszego wykupu nieruchomości:

Wnioskodawca wskazał też, iż stwarza odpowiednie warunki materialne poprzez m.in. gromadzenie środków finansowych, głównie na pozyskanie i przekazywanie mieszkań w formie darowizny lub wcześniejszego wykupu dla pracujących w mieście X obecnie i zatrudnianych w przyszłości pracowników naukowych (rekrutacja pracowników i pozyskiwanie personelu).

Ponadto Wnioskodawca wyjaśnił, iż nieruchomości, do których odnosi się zapytanie pochodzą w części z rynku wtórnego, są to darowizny od Gminy-Miasta X i lokale, budynki mieszkalne zakupione od osób fizycznych przed rokiem 2004. Pozostałe nieruchomości zostały wykonane w ramach inwestycji własnych Fundacji.

Budowę wszystkich nieruchomości ukończono przed rokiem 2004, nieruchomości zostały zasiedlone przez samodzielnych pracowników nauki podejmujących zatrudnienie w państwowych uczelniach wyższych miasta niezwłocznie po podpisaniu stosownych umów. Nieruchomości, były/są użyczane profesorom nieodpłatnie na okres umowy tj. na okres 10 lat. Po 9-ciu latach (a w przypadkach losowych wcześniej) profesorowie mogą wykupić nieruchomość z bonifikatą lub otrzymać darowiznę po upływie pełnego okresu przewidzianego w umowie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca (Fundacja) niebędący płatnikiem VAT winien płacić podatek od towarów i usług od wpłat za wcześniejszy wykup nieruchomości z bonifikatą?

Zdaniem Wnioskodawcy nie powinien płacić podatku od towarów i usług, gdyż:

W piśmie z dnia 10 lipca 2008 r., znak: FROA W-40/08, stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca stwierdził, że nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, a przepisy art. 17 ust. 1 pkt 4 i ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podano we wniosku jedynie w celu informacyjnym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jedn. Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 z późn. zm.) fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1).

Fundacja działa na podstawie przepisów ww. ustawy i statutu (art. 4). Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą, nie może być mniejsza niż 1.000 złotych (art. 5 ust. 5). Podjęcie przez fundację działalności gospodarczej nie przewidzianej w statucie wymaga uprzedniej zmiany statutu. Zmiana statutu fundacji wymaga wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Przepisy art. 9 stosuje się odpowiednio (art. 11 ust. 1 i 2).

W przedmiotowej sprawie wyjaśnienia wymaga kwestia, czy odnośnie opisanych we wniosku czynności (wcześniejszego wykupu nieruchomości przez pracowników naukowych) Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do powyższej kwestii wskazać należy, iż działalność gospodarcza w ujęciu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców, w tym również podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, jak również działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub dóbr niematerialnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Takie ujęcie działalności gospodarczej wskazuje, że podatnikami VAT są podmioty zajmujące się profesjonalnie obrotem gospodarczym. Natomiast podstawową grupą podatników VAT, określoną w art. 15 ust. 1 ustawy, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (zdefiniowaną w cyt. wyżej ust. 2 art. 15 ustawy), bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Zdaniem tut. organu użycie przez ustawodawcę określenia "bez względu na cel i rezultat" oznacza, że działalność gospodarcza podatnika VAT może, lecz wcale nie musi być nakierowana na osiągnięcie zysku, gdyż w jej ramach podatnik może dążyć do osiągnięcia celów innych niż zarobkowe. Tym samym podatnikiem VAT mogą być również podmioty typu non profit, realizując np. zadania oświatowe, zdrowotne, kulturalne, charytatywne itp., przy czym opodatkowaniu mogą podlegać jedynie takie czynności tych podatników, działających w tym charakterze, które są realizowane pod tytułem odpłatnym.

Zauważa się, iż realizacja zadań statutowych fundacji ma z reguły charakter usługowy nieodpłatny, poza przypadkami prowadzenia przez nią działalności gospodarczej związanej z jej celami statutowymi (czynności odpłatne). Biorąc pod uwagę powołane przepisy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają statutowe czynności fundacji jedynie wówczas, gdy są realizowane za odpłatnością (odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług), natomiast gdy są wykonywane nieodpłatnie - nie podlegają podatkowi od towarów i usług.

Wskazać tutaj należy, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia "odpłatność".

Wykładnią pojęcia "odpłatność" (jako niezbędnego warunku dla uznania konkretnej czynności za podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług) zajmował się jednak wielokrotnie w swych orzeczenia Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

I tak w wyr. z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council ETS stwierdził, iż wskazane powyżej czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyr. z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Z kolei pojęcie "odpłatności" pojawiło się w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r., które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin "zapłata" stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 6 ww. ustawy o podatku od towarów i usług przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o podatku od towarów i usług zwolniona od podatku została dostawa obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.

Ze stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca został powołany w celu podejmowania i wspierania wszelkich działań zmierzających do utworzenia Uniwersytetu oraz dalszego wspierania rozwoju ośrodka akademickiego poprzez stwarzanie odpowiednich warunków do realizacji tego celu poprzez m.in. gromadzenie środków finansowych, głównie na pozyskanie mieszkań dla pracujących w nim obecnie osób. Na podstawie uchwał Rady Fundatów przekazuje pracownikom naukowym lokale mieszkalne lub domy jednorodzinne. Umowy przekazania nieruchomości przewidują prawo wcześniejszego wykupu nieruchomości. Nieruchomości, które mają być przedmiotem wykupu przez pracowników naukowych Wnioskodawca nabył w drodze darowizny od Gminy-Miasta, zakupił od osób fizycznych przed rokiem 2004, jak też wykonał w ramach inwestycji własnych. Osiągnięty ze sprzedaży (wykupu przez pracowników naukowych) przedmiotowych nieruchomości dochód Wnioskodawca przeznacza wyłącznie na działalność statutową. Czynność wcześniejszego wykupu (w formie sprzedaży z bonifikatą) wynika z zapisów umieszczonych w zawartych umowach.

Mając na względzie wyżej przedstawione regulacje prawne, w ocenie tut. organu, Fundacja w zakresie opisanych we wniosku czynności prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Skoro Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług to wszystkie wykonywane czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym opodatkowania tym podatkiem będą podlegały opodatkowaniu. W stanie faktycznym sprawy czynnością podlegającą opodatkowaniu jest dostawa lokali mieszkalnych i budynków. Jeżeli jednak zostaną spełnione warunki określone ww. przepisem art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług to dostawa lokali mieszkalnych i budynków będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT.

W tym stanie rzeczy stanowisko Wnioskodawcy uznające, że od wpłat za wcześniejszy wykup nieruchomości z bonifikatą nie powinien płacić podatku VAT, gdyż nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, należało uznać za nieprawidłowe.

Należy również w przedmiotowej sprawie wskazać, iż Wnioskodawca w piśmie z dnia 4 lipca 2008 r. (stanowiącym uzupełnienie wniosku) wskazał symbol działalności Fundacji według PKWiU 91.12.10-00.00 usługi świadczone przez organizacje profesjonalne w powiązaniu z PKWiU 74.50.11 -rekrutacja pracowników i pozyskiwania personelu.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy. W poz. 10 załącznika Nr 4 wymieniono usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe) o symbolu PKWiU 91. W grupowaniu tym mieszczą się m.in. usługi świadczone przez organizacje profesjonalne, sklasyfikowane pod symbolem 91.12.10.

W związku z tym działalność organizacji profesjonalnych będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT, pod warunkiem że:

Zauważa się, iż zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje swoje towary i usługi według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej. W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zainteresowany podmiot może zwrócić się o udzielenie informacji w tym zakresie do Urzędu Statystycznego w Łodzi. Tak więc to Podatnika obciąża obowiązek i ryzyko prawidłowego sklasyfikowania wykonywanych usług, a w razie wątpliwości Podatnik może w tym zakresie zwrócić się do Urzędu Statystycznego w Łodzi.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.