IBPP2/443-368/08/WN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Jawnej X, przedstawione we wniosku z dnia 8 kwietnia 2008 r. (data wpływu 15 kwietnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania usług nabycia wierzytelności celem sprzedaży lub windykacji na własny rachunek - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 kwietnia 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie nabycia wierzytelności celem sprzedaży lub windykacji na własny rachunek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka Jawna na podstawie umowy przelewu wierzytelności (jednej stałej umowy lub kilku umów kolejno po sobie następujących do konkretnych wierzytelności) będzie nabywała wierzytelność przed jej terminem wymagalności ewentualnie po jej terminie wymagalności od osoby trzeciej, na własny rachunek, jednocześnie płacąc za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) niezwłocznie po zawarciu umowy. Umowa przelewu wierzytelności jest definitywna, a zapłata przez Cesjonariusza Cedentowi jest niezależna od tego czy dłużnik zapłaci. Celem tych umów jest samo nabycie wierzytelności. Nie jest natomiast celem jej windykacja na rzecz Cedenta.Wierzytelności te będą nabyte w celu ich sprzedaży lub windykacji na własny rachunek, z zaangażowaniem własnych środków finansowych. Sporządzane umowy będą dotyczyły jednej konkretnej wierzytelności (jednej faktury) lub kilku wierzytelności (kilku faktur) wymienionych w cesji.

W praktyce mogą mieć miejsce następujące sytuacje:

* Wnioskodawca nabywa jedną wierzytelność (jedną fakturę), za którą płaci jednorazowo lub dokonuje płatności ratami w okresie kilku miesięcy, przed terminem wymagalności tej zapłaty (za nabywane wierzytelności) ewentualnie po terminie; natomiast dłużnik spłaca wierzytelność również jednorazowo lub dokonuje spłaty ratami w okresie kilku miesięcy, ewentualnie dłużnik dokonuje spłaty wierzytelności jeszcze przed dokonaniem zapłaty za nabywaną wierzytelność przez Wnioskodawcę Cedentowi,

* Wnioskodawca nabywa na podstawie jednej umowy przelewu wierzytelności kilka wierzytelności (kilka faktur), których w sumie wartość nominalna wynosi np. 150 tys. zł, za które płaci jednorazowo lub dokonuje płatności ratami w okresie kilku miesięcy, przed terminem wymagalności tej zapłaty za nabywane wierzytelności ewentualnie po terminie; dłużnik natomiast spłaca wierzytelność również jednorazowo lub dokonuje spłaty ratami w okresie kilku miesięcy, ewentualnie dokonuje spłaty wierzytelności jeszcze przed dokonaniem zapłaty przez Wnioskodawcę, gdy umowa dotyczy kilku wierzytelności (faktur) wówczas wynagrodzenie Wnioskodawcy z tego tytułu naliczone jest od ogólnej kwoty nabytych wierzytelności bez rozbijania na poszczególne, nabyte wierzytelności (faktury),

* Wnioskodawca będzie płacił cedentowi za wierzytelność lub wierzytelności (kilka) określone w umowie, określoną kwotę pomniejszoną o należne jej wynagrodzenie, np. jeżeli wartość nominalna wierzytelności, jednej lub kilku, wynosi w sumie 150 tys. zł, to zapis w umowie będzie brzmiał - "Cesjonariusz zapłaci Cedentowi za wierzytelności określone w umowie - po potrąceniu 3,5% tytułem wynagrodzenia (5.250,00 zł) - kwotę 144.750,00 złotych", przy założeniu, że jest to usługa zwolniona z podatku od towarów i usług, jeżeli zaś będzie to usługa opodatkowana stawką 22% wówczas wysokość wynagrodzenia wyniesie 6.405,00 zł, a kwota do przekazania 143.595,00 zł. Po dokonaniu zapłaty przez Wnioskodawcę Cedentowi kwoty określonej w umowie, wierzytelności w niej wykazane pozostają nieodwołalnie i bezterminowo w jej dyspozycji.

Ponadto w sytuacji kiedy dłużnik nie dokonuje spłaty to wówczas zostaje obciążony przez Wnioskodawcę odsetkami z tytułu nieterminowej spłaty wierzytelności, na podstawie noty obciążeniowej. Gdy wezwania do zapłaty nie odnoszą skutków wówczas sprawa zostaje skierowana do sądu. W związku z powyższym Wnioskodawca ponosi dodatkowe koszty w postaci kosztów procesu, na które składają się m.in. opłaty sądowe ponoszone przez Spółkę Jawną na podstawie dowodu zapłaty oraz koszty obsługi prawnej ponoszone na podstawie faktury VAT. Po zakończeniu postępowania sądowego na mocy orzeczenia sądowego kosztami tymi zostaje obciążony dłużnik.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w przypadku przedstawionych transakcji Wnioskodawca jest zobowiązany wystawić fakturę i z zastosowaniem jakiej stawki VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa przelewu wierzytelności na podstawie której podatnik - nabywca (cesjonariusz) nabywa wierzytelność, bez względu na to, czy na podstawie jednorazowej umowy z danym klientem, czy też na podstawie kilku, kolejno po sobie następujących umów z tym samym cedentem, za którą (które) płaci niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym, nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest niewymagalna tzn. termin jej zapłaty jeszcze nie upłynął - jest usługą faktoringu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 22%. Wniosek taki Wnioskodawca wyciąga z zapisów art. 43 ust. 1 pkt 1) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) w związku z załącznikiem nr 4 do tej ustawy.Stanowisko podatnika wynika również z zestawienia odpowiedzi na pytanie Wnioskodawcy jakiej udzielił Urząd Statystyczny w Łodzi o podanie symbolu PKWiU oraz przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Mianowicie na pytanie Wnioskodawcy o podanie symbolu PKWiU dla działalności podatnika polegającej na nabywaniu na podstawie umowy przelewu wierzytelności (cesji) wierzytelności od osoby trzeciej (cedenta), na własny rachunek, jednocześnie płacąc za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest przed terminem wymagalności. Urząd Statystyczny w Łodzi stwierdził, że cesja wierzytelności (należności handlowych) przed terminem ich płatności na rzecz nabywcy mieści się w PKWiU 65.22.10-00.10 "Usługi faktoringu".Sięgając do ustawy o podatku od towarów i usług - art. 43 ust. 1 pkt 1 stanowi, że zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4. W załączniku nr 4 pod poz. 3 wymienione są "usługi pośrednictwa finansowego" z wyłączeniami w tym załączniku opisanymi. Wśród wyłączeń pod poz. 5 wymienione są usługi ściągania długów oraz faktoringu.

Natomiast gdy mamy do czynienia z umową przelewu wierzytelności, na podstawie której podatnik - nabywca (cesjonariusz) nabywa wierzytelność, za którą płaci niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym, nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest już wymagalna tzn. termin jej zapłaty upłynął - jest usługą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT, która podlega jednak zwolnieniu zawartemu w art. 43 ust. 1 pkt 1) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) w związku z załącznikiem nr 4 do tej ustawy.Podstawą przyjęcia przez Wnioskodawcę takiego stanowiska jest zestawienie odpowiedzi na jego pytanie, jakiej udzielił Urząd Statystyczny w Łodzi o podanie symbolu PKWiU oraz przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.Mianowicie na pytanie Wnioskodawcy o podanie symbolu PKWiU dla działalności polegającej na nabywaniu na podstawie umowy przelewu wierzytelności (cesji) wierzytelność od osoby trzeciej (cedenta), na własny rachunek, jednocześnie płacąc za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest po terminie wymagalności, Urząd Statystyczny w Łodzi stwierdził, że zakup wierzytelności wymagalnych w celu ich sprzedaży lub windykacji na własny rachunek, z zaangażowaniem własnych środków finansowych mieści się w PKWiU 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych".Sięgając do ustawy o podatku od towarów i usług - art. 43 ust. 1 pkt 1 stanowi, że zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4. W załączniku nr 4 pod poz. 3 wymienione są "usługi pośrednictwa finansowego" z wyłączeniami w tym załączniku opisanymi. Wśród wyłączeń brak jest PKWiU 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych".Dodatkowo na poparcie swojego stanowiska, Wnioskodawca powołuje szereg przepisów prawa, m.in. ustawę o podatku od towarów i usług z dnia 8 stycznia 1993 r., Dyrektywę Rady nr 77/388/EEC z dnia 17 maja 1977 r. oraz publikacje z zakresu podatków a także wyroki sądów, które zdaniem Wnioskodawcy orzekały w identycznym stanie faktycznym, jak przez niego przedstawiony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa powyżej rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy). W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wnioskodawca wskazał, iż zamierza nabyć wierzytelność przed jej terminem wymagalności, ewentualnie po jej terminie wymagalności, od osoby trzeciej, na własny rachunek, jednocześnie płacąc za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) niezwłocznie po zawarciu umowy. Umowa przelewu wierzytelności jest definitywna, a zapłata przez Cesjonariusza Cedentowi jest niezależna od tego czy dłużnik zapłaci. Celem tych umów jest samo nabycie wierzytelności. Nie jest natomiast celem jej windykacja na rzecz Cedenta.Wierzytelności te będą nabyte w celu ich sprzedaży lub windykacji na własny rachunek, z zaangażowaniem własnych środków finansowych. Sporządzane umowy będą dotyczyły jednej konkretnej wierzytelności (jednej faktury) lub kilku wierzytelności (kilku faktur) wymienionych w cesji.

Zakup wierzytelności w celu ich odzyskania we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży, mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej, na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (sekcja J ex 65-67). Oznaczenie "ex" uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączeniem usług wymienionych w punktach 1-9 poz. 3. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku od towarów i usług wymieniono m.in. usługi ściągania długów oraz faktoringu. Jednocześnie nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Wnioskodawca uzasadniając własne stanowisko rozróżnia dwa rodzaje świadczeń:

* na podstawie umowy przelewu wierzytelności (cesji) nabywana będzie wierzytelność od osoby trzeciej (cedenta), na własny rachunek, jednocześnie zapłata za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) nastąpi niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest przed terminem wymagalności, uznając ją za Urzędem Statystycznym, za "usługę factoringu", opodatkowaną 22% stawką podatku VAT,

* na podstawie umowy przelewu wierzytelności (cesji) nabywana będzie wierzytelność od osoby trzeciej (cedenta), na własny rachunek, jednocześnie zapłata za nabywaną wierzytelność zbywcy (cedentowi) nastąpi niezwłocznie po zawarciu umowy, przy czym nabywana wierzytelność w chwili zawarcia umowy jest po terminie wymagalności, uznając ją, za Urzędem Statystycznym, za "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych", będące usługą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT, która podlega jednak zwolnieniu zawartemu w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) w związku z załącznikiem nr 4 do tej ustawy.

Z wniosku wynika, że mamy do czynienia z nabyciem wierzytelności w celu samodzielnej windykacji lub indywidualnej odsprzedaży. Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu. Niewątpliwie tego typu transakcja powoduje "uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Celem tej transakcji jest właśnie ściąganie długów, to zaś skutkuje w tym konkretnym przypadku wyłączeniem transakcji ze zwolnienia od opodatkowania.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy należy uznać, iż zastosowanie zwolnienia od podatku od towarów i usług dla transakcji finansowych, polegających na zakupie wierzytelności i późniejszym ich odzyskiwaniu na własny rachunek jest nieuzasadnione. Obrót wierzytelnościami (niezależnie od stopnia przejętego ryzyka wypłacalności dłużnika) mieści się w pojęciu usług "ściągania długów i faktoringu" i jest opodatkowany stawką podstawową na mocy art. 41 ust. 1 ustawy - stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Usługi ściągania długów i faktoringu, nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich ściągnięcia od dłużnika (windykacji) we własnym zakresie. W każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. Zatem, usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" pierwotnego wierzyciela z czynności zmierzających do odzyskania długu, bez względu na to czy dług ten jest przed terminem wymagalności czy termin ten już upłynął, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bez możliwości skorzystania ze zwolnienia, według podstawowej stawki 22%, na mocy art. 41 ust. 1 ustawy.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy, iż usługa nabycia wierzytelności, która w chwili zawarcia umowy jest długiem przed terminem wymagalności, jest "usługą faktoringu", opodatkowaną 22% stawką podatku VAT należało uznać za prawidłowe. Natomiast stanowisko Wnioskodawcy, iż usługa nabycia wierzytelności, która w chwili zawarcia umowy jest długiem po terminie wymagalności, jest usługą korzystającą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, gdyż wśród wyłączeń ze zwolnienia brak jest tej usługi świadczonej przez Wnioskodawcę, a sklasyfikowanej wg PKWiU 65.23.10-00.00 jako "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych" należało uznać za nieprawidłowe.

W konsekwencji oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za nieprawidłowe.

Ponadto należy stwierdzić, iż powołane przez Wnioskodawcę wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach informuje, że w kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu nabycia wierzytelności, zasadności wystawienia faktury na zwrot kosztów oraz naliczone odsetki w związku z nieterminową zapłatą za wierzytelności objęte umową oraz w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.