IBPP2/443-265/09/ASz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 kwietnia 2009 r. (data wpływu do tut. organu 9 kwietnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu 15 czerwca 2009 r.) oraz pismem z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu 26 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii uznania czy podlega opodatkowaniu czynność zbycia praw i obowiązków wynikających z zawartej uprzednio umowy pożyczki - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 kwietnia 2009 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu 15 czerwca 2009 r.) oraz pismem z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu 26 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii uznania czy podlega opodatkowaniu czynność zbycia praw i obowiązków wynikających z zawartej uprzednio umowy pożyczki.

Pismo Wnioskodawcy z dnia 8 czerwca 2009 r. jest odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 29 maja 2009 r. znak IBPP2/443-265/09/ASz, IBPBII/1/436-102/09/MZ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z osoba trzecią. Ze względu na zaistniałe oraz wprowadzone zmiany organizacyjne, Wnioskodawca jako pożyczkodawca, postanowił zbyć wszelkie swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy pożyczki i dokonać ich cesji na rzecz innego podmiotu należącego do tej samej co Wnioskodawca grupy kapitałowej. W związku z tym, w dniu 30 listopada 2008 r. została zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a firmą L. C. umowa cesji wierzytelności własnych (pożyczek), na podstawie której Wnioskodawca przeniósł (dokonał cesji) na L. C., a L. C. nabył i przejął wszelkie prawa i obowiązki (wierzytelności i zobowiązania) wynikające z umowy pożyczki. Kwota wynagrodzenia za cesję wskazanych wyżej praw i obowiązków została określona w równowartości cedowanej pożyczki wraz z odsetkami naliczonymi do dnia zawarcia umowy cesji.

Na okoliczność cesji wierzytelności z tytułu umowy pożyczki, Wnioskodawca jako zbywający, potraktował czynność zbycia praw i obowiązków z tytułu umowy pożyczki jako czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w ślad za tym udokumentował ją stosowną fakturą VAT, w której wykazał 22% podatku należnego, rozliczonego w deklaracji VAT za właściwy miesiąc rozliczeniowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania w zakresie podatku od towarów i usług:

Niniejsze pytania zostały sformułowane przez Wnioskodawcę w uzupełnieniu z dnia 8 czerwca 2009 r.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Na postawione pytania, odpowiedzi Spółki są następujące:

Zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnatrzwspólnotowa dostawa towarów.

Biorąc pod uwagę katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT z całą pewnością cesję wierzytelności można by jedynie uznać albo za dostawę towarów albo za świadczenie usług na terytorium kraju za wynagrodzeniem.

Z uwagi jednak na fakt, iż cesja wierzytelności nie mieści się w definicji dostawy towarów, za którą zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zbycie wierzytelności nie jest dostawą towarów.

Towarami są bowiem rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6 ustawy VAT), zbycie prawa majątkowego nie będzie dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT.

Rozważenia wymaga zatem jedynie, czy taka cesja wierzytelności jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ustawy VAT.

Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 ustawy VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT.

Z powołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy VAT wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu.

Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku od towarów i usług wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Definicja świadczenia usług w myśl powołanej regulacji art. 8 ust. 1 ustawy VAT jest niewątpliwie znacznie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Definicja ta obejmuje bowiem nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale również szereg transakcji niewymagających aktywnego działania usługodawcy, np. sprzedaż praw autorskich lub zgoda na ich używanie, powstrzymywanie się od czynności lub tolerowanie stanu. W tym zatem kontekście, odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego, zbycie prawa majątkowego, tj. przeniesienie przez jedne podmiot na drugi podmiot, praw i obowiązków wynikających z zawartej uprzednio umowy pożyczki jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. W wyniku takiego świadczenia usług, Spółka przeniosła na kupującego przede wszystkim prawa do czerpania pożytków z pożyczonej pożyczkobiorcy sumy pieniędzy, a nadto prawo do żądania zwrotu pożyczonej kwoty.

Odnosząc się z kolei do stawki podatku, w przypadku zbycia wierzytelności, jako że czynność zbycia wierzytelności jest czynnością podlegającą opodatkowaniu, należy wskazać, że czynność ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22%. W tym wypadku nie ma możliwości zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, z uwagi na treść poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy VAT. Co do zasady, usługi pośrednictwa finansowego, do którego zalicza się czynność zbycia wierzytelności, są zwolnione od podatku, niemniej jednak dalsza treść poz. 3 załącznika nr 4 wyłącza ze zwolnienia m.in. usługi ściągania długów oraz factoringu, do których w tym wypadku należy zakwalifikować czynność zbycia wierzytelności.

Niniejsze stanowisko zostało sformułowane przez Wnioskodawcę w piśmie z dnia 8 czerwca 2009 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy.

W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności w formie cesji wierzytelności (przelewu wierzytelności) na osobę trzecią najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi.

Cesja taka, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ żaden rodzaj działalności gospodarczej nie zmierza do celu jakim jest nieuzyskanie wymagalnej zapłaty za świadczone usługi lub dostarczone towary, a w konsekwencji do sprzedaży tak powstałej wierzytelności.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z osoba trzecią. Ze względu na zaistniałe oraz wprowadzone zmiany organizacyjne, Wnioskodawca jako pożyczkodawca, postanowił zbyć wszelkie swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy pożyczki i dokonać ich cesji na rzecz innego podmiotu należącego do tej samej co Wnioskodawca grupy kapitałowej. W związku z tym, w dniu 30 listopada 2008 r. została zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a firmą L. C. umowa cesji wierzytelności własnych pożyczek, na podstawie której Wnioskodawca przeniósł (dokonał cesji) na L. C., a L. C. nabył i przejął wszelkie prawa i obowiązki (wierzytelności i zobowiązania) wynikające z umowy pożyczki. Kwota wynagrodzenia za cesję wskazanych wyżej praw i obowiązków została określona w równowartości cedowanej pożyczki wraz z odsetkami naliczonymi do dnia zawarcia umowy cesji. Na okoliczność cesji wierzytelności z tytułu umowy pożyczki, Wnioskodawca jako zbywający, potraktował czynność zbycia prawa obowiązków z tytułu umowy pożyczki jako czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w ślad za tym udokumentowała ją stosowną fakturą VAT, w której wykazała 22% podatku należnego, rozliczonego w deklaracji VAT za właściwy miesiąc rozliczeniowy.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnej, nie stanowi dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Pozostaje ona zatem poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. W związku z powyższym prawidłowym dokumentem potwierdzającym transakcję sprzedaży własnych wierzytelności może być nota obciążeniowa.

Należy jednak zaznaczyć, iż wyżej wymieniona czynność stanowi, u nabywcy wierzytelności usługę wykonywaną na rzecz zbywcy wierzytelności, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało uznać za nieprawidłowe.

Wobec uznania, iż zbycie wierzytelności własnej pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, udzielenie odpowiedzi w kwestii wysokości stawki podatku VAT stało się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do treści pisma Wnioskodawcy z dnia 8 czerwca 2009 r., będącego odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 29 maja 2009 r. znak IBPP2/443-265/09/ASz IBPPII/1/436-102/09/MZ, a kwestionującego sumę należnych od złożonego wniosku opłat (2 x 40 zł) zauważyć należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Przy czym można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie (art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej).

W myśl art. 14f § 1 i 2 Ordynacji podatkowej wniosek o wydanie interpretacji podatkowej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

W świetle powyższych przepisów, opłata pobierana jest nie tyle od samego wniosku (tj. z tytułu jego rozpatrzenia) ile za wydanie interpretacji indywidualnej. Wielkość opłaty powinna być zatem jednoznacznie wiązana nie z ilością stanów faktycznych (zdarzeń przyszłych) lecz z koniecznością wydania więcej niż jednej interpretacji (por. B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, "Ordynacja podatkowa - komentarz 2007", str. 150).

Jeżeli zatem treść złożonego wniosku, a zwłaszcza zawarte w nim stanowisko dotyczy regulacji prawnych zawartych w dwóch ustawach podatkowych, co zdaniem tut. organu rodzi konieczność wydania dwóch interpretacji indywidualnych - to od wniosku tego powinna zostać uiszczona opłata w wysokości dwukrotności opłaty podstawowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.