IBPP2/443-200/10/JJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 lutego 2010 r. (data wpływu 3 marca 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 maja 2010 r. (data wpływu 28 maja 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku naliczenia podatku VAT przy zawieraniu umowy użyczenia z uczelnią oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupionych usług i materiałów - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku naliczenia podatku VAT przy zawieraniu umowy użyczenia z uczelnią oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupionych usług i materiałów.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 maja 2010 r. (data 28 maja 2010 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Miejski Zarząd Nieruchomości w Z jest jednostką budżetową powołaną uchwałą Rady Miasta... z dnia 29 czerwca 2006 r..

Do zadań statutowych należy między innymi gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości.

Miasto X zamierza podpisać porozumienie z uczelnią wyższą w sprawie organizacji zajęć i trybu realizacji studiów pierwszego stopnia.

Wnioskodawca będący administratorem budynku (w treści umowy użyczający), w którym działalność prowadzić będzie uczelnia (w treści umowy biorącym w użyczenie), zawrze umowę użyczenia gdzie stronami będzie Miasto X - Miejski Zarząd Nieruchomości w X oraz uczelnia wyższa.

Umowa użyczenia jest integralną częścią zawartego porozumienia, która określa że użyczający oddaje w bezpłatne używanie nieruchomość wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Użyczającemu przysługuje prawo dysponowania nieruchomością. Ponadto zobowiązuje się ponosić koszty związane z korzystaniem z nieruchomości przez cały okres obowiązywania umowy, a w szczególności kosztów eksploatacji, tj opłat za media (centralne ogrzewanie, energię elektryczną wodę, odprowadzenie ścieków, wywóz nieczystości stałych), dozór obiektu, utrzymanie czystości, ubezpieczenie budynku, prowadzenie obsługi technicznej oraz przeglądów zgodnie z prawem budowlanym, itp.)

Warunkiem ponoszenia przez użyczającego wydatków związanych z realizacją zadań jest:

* prowadzenie przez studiów stacjonarnych dziennych,

* biorący w użyczenie nie może powierzyć nieruchomości bądź jej części osobom trzecim,

* biorący w użyczenie ponosił będzie wydatki związane z opłatami telefonicznymi oraz Internetem, koszty związane z eksploatacją urządzeń przekazanych do użytkowania, koszty dydaktyczne,

* biorący użyczenie może dokonywać ulepszeń, modernizacji i remontów nieruchomości po uprzednio uzyskaniu każdorazowej zgody.

Wnioskodawca w budynku będzie dodatkowo wynajmować pomieszczenia innym najemcom na działalność tj. bufet, usługi ksero, z którymi zawrze stosowne umowy najmu.

Ponadto Wnioskodawca posiada w administrowaniu lokale i budynki użytkowe, w których zawarte są umowy dzierżawy i odliczany jest VAT naliczony z tytułu zakupu mediów dotyczący tych budynków. W ramach swojej działalności statutowej Wnioskodawca wykonuje czynności zarówno opodatkowane, zwolnione z opodatkowania oraz nie podlegające podatkowi VAT.

W piśmie z dnia 28 maja 2010 r. Wnioskodawca przedłożył dodatkowe wyjaśnienia do złożonego wniosku:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy), oraz sprawy edukacji publicznej (art. 7 ust. 1 pkt 8 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 cyt. ustawy).

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest jednostką budżetową. Do zadań statutowych należy między innymi gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości. Miasto zamierza podpisać porozumienie z uczelnią wyższą w sprawie organizacji zajęć i trybu realizacji studiów pierwszego stopnia. Wnioskodawca będący administratorem budynku (w treści umowy użyczający), w którym działalność prowadzić będzie uczelnia (w treści umowy biorącym w użyczenie), zawrze umowę użyczenia gdzie stronami będzie Miasto - Miejski Zarząd Nieruchomości oraz uczelnia wyższa. Umowy użyczenia jest integralną częścią zawartego porozumienia, która określa że użyczający oddaje w bezpłatne używanie nieruchomość wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Użyczającemu przysługuje prawo dysponowania nieruchomością. Ponadto zobowiązuje się ponosić koszty związane z korzystaniem z nieruchomości przez cały okres obowiązywania umowy, a w szczególności kosztów eksploatacji, tj opłat za media (centralne ogrzewanie, energię elektryczną wodę, odprowadzenie ścieków, wywóz nieczystości stałych), dozór obiektu, utrzymanie czystości, ubezpieczenie budynku, prowadzenie obsługi technicznej oraz przeglądów zgodnie z prawem budowlanym, itp.).

Warunkiem ponoszenia przez użyczającego wydatków związanych z realizacją zadań jest:

* prowadzenie przez studiów stacjonarnych dziennych,

* biorący w użyczenie nie może powierzyć nieruchomości bądź jej części osobom trzecim,

* biorący w użyczenie ponosił będzie wydatki związane z opłatami telefonicznymi oraz Internetem, koszty związane z eksploatacją urządzeń przekazanych do użytkowania, koszty dydaktyczne,

* biorący użyczenie może dokonywać ulepszeń, modernizacji i remontów nieruchomości po uprzednio uzyskaniu każdorazowej zgody.

Wnioskodawca w budynku będzie dodatkowo wynajmować pomieszczenia innym najemcom na działalność tj. bufet, usługi ksero, z którymi zawrze stosowne umowy najmu. Ponadto Wnioskodawca posiada w administrowaniu lokale i budynki użytkowe, w których zawarte są umowy dzierżawy i odliczany jest VAT naliczony z tytułu zakupu mediów dotyczący tych budynków. W ramach swojej działalności statutowej Wnioskodawca wykonuje czynności zarówno opodatkowane, zwolnione z opodatkowania oraz nie podlegające podatkowi VAT.

Bezpośrednimi stronami umowy jest Miejski Zarząd Nieruchomości w X oraz Akademia Y w Z i to Miejski Zarząd Nieruchomości jest płatnikiem podatku należnego.

Środki na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem bieżącym nieruchomości, Miejski Zarząd Nieruchomości otrzymuje z budżetu gminy. MZN (jednostka budżetowa), sporządza corocznie plan budżetu w zakresie zapotrzebowania na środki na realizację zadań statutowych. Po uchwalonym budżecie Miasta, jednostka otrzymuje środki w ramach swojego budżetu, które są m.in. na pokrycie wydatków w przedmiotowym zakresie, natomiast otrzymane dochody odprowadza na rachunek Urzędu Miasta. Jednostka nie otrzymuje dotacji w żadnej postaci.

Akademia będzie ponosiła również koszty związane bezpośrednio z prowadzoną działalnością takie jak opłaty telefoniczne, Internet, koszty związane z eksploatacją urządzeń przekazanych do użytkowania, koszty dydaktyczne, na które to usługi Akademii w swoim imieniu zawrze umowy z dostawcą usług i jest stroną umowy. Zawarte umowy w żaden sposób nie są powiązane z MZN.

Wydatki związane z ulepszeniem, modernizacją i remontami nieruchomości będzie ponosić Akademia. Miejski Zarząd Nieruchomości w ww. zakresie pełni rolę administratora obiektu, którego zadaniem będzie wyłącznie wydawanie zgody na prowadzenie prac na budynku.

Przez umowę użyczenia, w świetle regulacji Kodeksu cywilnego (art. 710-719), użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.

Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się także nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Z powyższego wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem VAT muszą być spełnione łącznie dwa warunki. Po pierwsze ustawa wyraźnie wskazuje, że nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych co prawda nieodpłatnie, ale w związku z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Drugim warunkiem objęcia nieodpłatnych usług podatkiem VAT jest istnienie prawa podatnika do odliczenia całości lub części podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Przez usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Biorąc pod uwagę fakt, iż opisane we wniosku nieodpłatne przekazanie w użytkowanie nieruchomości będzie odbywało się w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością, brak jest podstaw do traktowania tego nieodpłatnego przekazania jako odpłatnego świadczenia usług, bez względu na istnienie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Jak wskazano powyżej, aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem VAT muszą być spełnione łącznie dwa warunki.

Zatem niespełnienie jednego warunku powoduje, iż nieodpłatne przekazanie nieruchomości do użytkowania związane z prowadzoną działalnością nie może być traktowane jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Tym samym czynność ta jako nieodpłatne świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem przekazanie do bezpłatnego używania nieruchomości wraz z infrastrukturą towarzyszącą nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie ma w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy - nieodpłatne przekazanie nieruchomości do używania będzie odbywało się w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością statutową.

Tym samym stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie (nieodpłatne użyczenie nieruchomości uczelni) nie znajdzie zastosowania cytowany na wstępie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem jak już wskazano wyżej, obniżenie podatku należnego o podatek naliczony może nastąpić jedynie na ściśle określonych przez ustawodawcę zasadach, a jedną z podstawowych przesłanek pozytywnych jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

W konsekwencji z uwagi na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur otrzymanych od kontrahentów np. za dostawę energii elektrycznej, wody, CO itp. w związku z nieodpłatnym użyczeniem nieruchomości wraz z infrastrukturą towarzyszącą uczelni wyższej.

Umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony - zarówno wynajmującego, jak i najemcę - określone przepisami obowiązki. Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), oddanie rzeczy innej osobie do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony na podstawie umowy najmu związane jest z wzajemnym świadczeniem najemcy polegającym na zapłacie umówionego czynszu. Najem jest więc umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy (...). Z treści tego przepisu wynika, że podstawę opodatkowania stanowi całość należności z tytułu realizacji zawartej umowy najmu.

Odnosząc się do prawa do odliczenia podatku naliczonego zauważyć należy, iż jak wynika z przywołanego na wstępie art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy występuje związek pomiędzy poniesionym wydatkiem, a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności czynnościami opodatkowanymi. Ponadto jak stanowi art. 90 ust. 1 cyt. ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz uwzględniając opisane zdarzenie przyszłe, z którego wynika, iż Wnioskodawca w budynku będzie dodatkowo wynajmować pomieszczenia (innym niż uczelni) najemcom na działalność tj. bufet, usługi ksero, który to budynek w części będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych (najem lokali użytkowych) stwierdzić należy, iż Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części, w jakiej poniesione wydatki związane będą z wykonywaniem czynności opodatkowanych, przy założeniu, że nie wystąpią ograniczenia, o których mowa w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy całościowo uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.