IBPP2/443-182/08/ICz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Starostwa Powiatowego przedstawione we wniosku z dnia 8 lutego 2008 r. (data wpływu 29 lutego 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy podlegają opodatkowaniu opłaty wnoszone z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu dokonanego na postawie aktu notarialnego przed dniem 1 maja 2004 r., w sytuacji gdy po tym dniu prawo to zostało przeniesione na nowego użytkownika - jest prawidłowe.

W dniu 29 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy podlegają opodatkowaniu opłaty wnoszone z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu dokonanego na postawie aktu notarialnego przed dniem 1 maja 2004 r., w sytuacji gdy po tym dniu prawo to zostało przeniesione na nowego użytkownika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r. sygn. akt: I FPS 1/06 uznał, że opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o ten podatek. Jest więc oczywiste, że w przypadku umów ustanawiających prawo użytkowania wieczystego gruntów zawartych przed dniem 1 maja 2004 r. nie nalicza się podatku VAT od opłat rocznych należnych Skarbowi Państwa z tytułu tego użytkowania. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem - w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług) na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Użytkowanie wieczyste jest prawem zbywalnym i może być przenoszone w formie aktu notarialnego na następnego i kolejnego użytkownika wieczystego. Przeniesienie prawa użytkowania wieczystego następuje po 1 maja 2004 r., natomiast data ustanowienia użytkowania wieczystego nie ulega zmianie (w księdze wieczystej dokonuje się jednak zmiany użytkownika). Nowy użytkownik wieczysty opłaca opłaty roczne w wysokości identycznej jak dotychczasowy użytkownik wieczysty (a więc nie zawierające w sobie należnego podatku ani nie podlegające powiększeniu o taki podatek) lub też opłaty zaktualizowane na podstawie art. 77 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Aktualizacja opłat następuje w przypadku, jeżeli wartość nieruchomości ulegnie zmianie, co zostaje ustalone na podstawie operatu szacunkowego. Wartość nieruchomości wynikająca z operatu szacunkowego nie zawiera w sobie podatku VAT. Pozostaje więc wątpliwość, czy podlegają opodatkowaniu tym podatkiem opłaty roczne wnoszone przez użytkowników wieczystych, którzy nabyli to prawo po dniu 1 maja 2004 r. od pierwotnego użytkownika, na rzecz którego prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed dniem 1 maja 2004 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opłaty wnoszone przez użytkowników wieczystych, którzy nabyli prawo użytkowania wieczystego w drodze aktu notarialnego od pierwotnego lub następnego użytkownika po 1 maja 2004 r., a oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste przez Skarb Państwa nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., są opodatkowane podatkiem od towarów i usług w przypadkach gdy zostały one zaktualizowane.

Zdaniem Wnioskodawcy, oddanie przez Skarb Państwa w użytkowanie wieczyste gruntów nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., a więc w okresie kiedy czynność ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec tego wnoszone po tej dacie opłaty przez użytkowników nie powinny ani zawierać w sobie podatku VAT, ani nie powinny być o ten podatek powiększone. Zatem, skoro brak podstaw prawnych do pobierania podatku VAT od pierwotnego użytkownika, to podatek nie powinien być również pobierany od kolejnego użytkownika wieczystego, któremu pierwotny użytkownik przekazał aktem notarialnym to prawo.Podatek VAT nie jest należny bez względu na wysokość opłaty (dotychczasowa ustalona dla pierwotnego użytkownika lub zaktualizowana).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.), czyli do dnia 30 kwietnia 2004 r., czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zmieniła się zarówno definicja towaru, jak i zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 powołanej wyżej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 tej ustawy, rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Należy zauważyć, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo na rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

W świetle art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) użytkownik wieczysty (osoba fizyczna lub prawna) może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Ten przepis, a także następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2 k.c.) przemawiają za uznaniem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel.

Należy zauważyć, iż dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jak gdyby była właścicielem tego dobra. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem - w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy) na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, tak jak ma to miejsce w przypadku dokonywania sprzedaży gruntu przez właściciela. Właśnie z uwagi na uznanie użytkowania wieczystego za prawo rzeczowe o charakterze zbliżonym do prawa własności, a nie do praw rzeczowych ograniczonych, nie było konieczne odrębne wymienianie tego prawa w definicji dostawy zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy. Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a także uwzględniając fakt, że definicja towaru, zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT obejmuje grunty, należy uznać, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy o podatku od towarów i usług.

Ustanowienie prawa użytkowania wieczystego oraz ustalenie opłat odbywa się na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 27 tej ustawy sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze wieczystej. Artykuł 71 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi, iż za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Zgodnie z ust. 4 opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego.

W sytuacji zbycia prawa użytkowania wieczystego nowy użytkownik wieczysty nie wnosi już pierwszej opłaty tylko uiszcza ustalone uprzednio, przy oddaniu w użytkowanie wieczyste, opłaty roczne (o ile nie zostały one zaktualizowane). Konsekwencją stanowiska, że oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, będzie stwierdzenie, że w przypadku gdy taka czynność nastąpiła przed dniem 1 maja 2004 r. (tj. przed tym dniem dokonano wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy o ustanowieniu tego prawa) nie podlega ona obecnie podatkowi od towarów i usług. W przypadku dostawy towarów zasadą jest bowiem, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wydania towaru (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług). W momencie zaś ustanowienia użytkowania wieczystego ta czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie ww. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że ustanowienie prawa wieczystego użytkowania nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Wnioskodawca, z tytułu oddania gruntów w wieczyste użytkowanie pobiera opłaty roczne. Po 1 maja 2004 r. nastąpiła zmiana użytkownika wieczystego, na rzecz którego Wnioskodawca nalicza opłaty roczne z tytułu wieczystego użytkowania. Wysokość opłaty rocznej zostanie zaktualizowana w związku ze zmianą wartości nieruchomości na podstawi art. 77 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami.Wobec przyjęcia, o czym była mowa powyżej, iż dokonana przed dniem 1 maja 2004 r. czynność oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, jako dostawa towaru, nie podlega obecnie podatkowi od towarów i usług, uzasadnionym jest stwierdzenie, że opłaty dotyczące czynności niepodlegającej opodatkowaniu nie mogą być objęte podatkiem od towarów i usług po wejściu w życie nowej regulacji prawnej tj. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Bez znaczenia jest tu fakt, iż po tej dacie zmienił się korzystający z gruntu oddanego w wieczyste użytkowanie, gdyż istotnym jest fakt, że wpis danego gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste do księgi wieczystej nastąpił przed dniem 1 maja 2004 r. Reasumując, opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. ani nie zawiera w sobie podatku należnego, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.

Zatem w przedmiotowej sprawie, opłaty roczne pobierane od kolejnego użytkownika (które zostały zaktualizowane) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.