IBPP2/443-167/08/UH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2008 r. (data wpływu 27 lutego 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 czerwca 2008 r. (data wpływu 3 czerwca 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie premii finansowych wynikających z zawartych umów handlowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie premii finansowych wynikających z zawartych umów handlowych.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 czerwca 2008 r. (data wpływu 3 czerwca 2008 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 21 maja 2008 r. Znak: IBPP2/443-167/08/UH.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca otrzymuje i wypłaca premie finansowe, które wynikają z zawartych umów handlowych, zgodnie z którymi nabywca określonych towarów może otrzymać od zbywcy premię finansową w związku z wielkością zakupów jaką dokonuje u sprzedawcy (premia od obrotu), ewentualnie także w związku z terminowością dokonywanych płatności.Premie finansowe są najczęściej obliczane od wielkości obrotu (sumy wszystkich transakcji dostawy towarów), a także ewentualnie od terminowości zapłat (najczęściej opóźnienia w zapłacie obniżają premię o określony w umowie wskaźnik).

W związku z otrzymywanymi premiami ich odbiorca nie świadczy żadnych dostaw ani innych świadczeń (usług na rzecz przekazującego premie).

Konieczność wystąpienia z ww. wnioskiem, jak wskazał Wnioskodawca, wynika z tego, że w opisanej kwestii organy skarbowe wypowiadały się wielokrotnie i w zróżnicowany sposób. Ponadto, w kwestii tej wypowiedział się także Naczelny Sąd Administracyjny.

Wnioskodawca stwierdził, iż zgodnie z przepisem art. 14a Ordynacji podatkowej, zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego dokonuje się m.in. poprzez dokonywane jego interpretacji w zgodzie z orzecznictwem sądów (w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego) oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W związku z powyższym Wnioskodawca wskazał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2007 r. (sygn. I FSK 94/06) oraz wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 2 maja 1996 r. (sygn. C-231/94: Faaborg-Gelting Linien A/S v Finanzamt Flensburg).

W uzupełnieniu wniosku dodatkowo wyjaśniono, iż podstawą prawną otrzymania i udzielenia premii finansowej przez Wnioskodawcę jest umowa zawarta pomiędzy kontrahentami. Umowa definiuje warunki udzielenia premii finansowej oraz możliwe odstępstwa od tych warunków w celu otrzymania lub udzielenia premii finansowej. Warunkami udzielenia premii finansowej, wpływającymi jednocześnie na jej wysokość, jest najczęściej suma zakupów towarów u kontrahenta oraz terminowość zapłat. W ocenie Wnioskodawcy premii finansowej nie można powiązać z konkretną dostawą, gdyż premia najczęściej otrzymywana jest za pewien okres (za obrót zrealizowany w tym okresie). W okresie tym zaś najczęściej zrealizowanych jest więcej niż jedna transakcja. Zdarza się jednak, że w danym okresie będzie zrealizowana tylko jedna transakcja (dotyczy to zarówno sytuacji, gdy Wnioskodawca otrzymuje jak i udziela premii finansowej). Otrzymanie lub udzielenie premii finansowej było dokumentowane fakturą VAT o treści ("premia finansowa") lub ("premia pieniężna zgodnie z umową") lub w podobny sposób.

Wypłacane przez Wnioskodawcę premie finansowe, nie są powiązane z konkretną dostawą, gdyż premia najczęściej udzielana jest za pewien okres; zdarza się, że w takim okresie jest zrealizowana tylko jedna transakcja pomiędzy Wnioskodawcą a podmiotem otrzymującym premię finansową.

Wysokość premii finansowej każdorazowo definiuje umowa zawarta pomiędzy stronami - w zależności od treści umowy premia finansowa może stanowić stały procent od obrotu w danym okresie, bądź może ulegać zmianie w zależności od wielkości obrotu w danym okresie.

Zawierane przez Wnioskodawcę umowy zawierają także inne warunki udzielenia premii-najczęściej jest to warunek terminowości zapłat. Są też takie umowy, które uzależniają wysokość premii wyłącznie od wielkości obrotu w danym okresie (dotyczy to zarówno umów, na podstawie których Wnioskodawca otrzymuje, jak i udziela premii finansowych).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Mając na uwadze powyższe, dokonywanie zakupów i terminowe regulowanie płatności za te zakupy objęte jest czynnością opodatkowaną w postaci dostawy towarów, gdyż w zamian za tę dostawę kupujący dokonuje płatności. Dokonując zamówień dostaw oraz dokonując zapłaty za te dostawy podatnik nie świadczy jakiejkolwiek odrębnej usługi, lecz jedynie wykonuje swoje zobowiązania wynikające z dostaw towarów. Dokonanie zapłaty jest wyłącznie świadczeniem wzajemnym kupującego w zamian za przeniesienie własności dostarczonych towarów dokonane przez dostawcę.

Nie stanowi to zatem odrębnej usługi jako czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Podobnie, samo złożenie zamówienia zakupu określonych towarów nie stanowi usługi, lecz jedynie ofertę zawarcia umowy sprzedaży, na podstawie której dostawca realizuje czynność opodatkowaną w postaci dostawy.

Otrzymanie i wysokość premii finansowej zależy zaś wyłącznie od tego, jaką ilość dostaw kupujący zamówił oraz w jaki sposób wywiązywał się z zobowiązania do terminowej zapłaty. Należy przy tym podkreślić, że na kupującym nie ciąży zobowiązanie do składania zamówień na określonym poziomie wartości, lecz jedynie w przypadku, gdy zamówienia takie złoży otrzymuje premię finansową. Obowiązek zaś zapłaty ceny w terminie wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego i wykonanie tego obowiązku nie można uznać za świadczenie wzajemne w stosunku do premii finansowej, lecz za świadczenie wzajemne w stosunku do dostawy towarów. Brak dokonania zapłaty w terminie obwarowany zaś jest obowiązkiem zapłaty odsetek ustawowych w przypadku opóźnienia.

Wszystkie powyższe okoliczności wskazują na to, że dokonywanie zamówień na określonym poziomie oraz dokonywanie płatności za dostawę towarów nie stanowi usługi w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji udzielenie premii finansowej nie jest obciążone podatkiem VAT.

Skoro otrzymana na opisanych zasadach premia finansowa nie jest związana z konkretną dostawą towarów, a jej wysokość wynika z sumy wszystkich dostaw w określonym czasie, to nie można jej uznać za rabat w stosunku do którejkolwiek z tych dostaw w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy VAT.

W konsekwencji, nie można uznać, że taka premia stanowi rabat w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 4 ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

Uwzględniając powyższe, każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w art. 8 ust. 3 powoływanej ustawy.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Natomiast zgodnie z art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.

Podatnicy podejmują różnorodne działania w zakresie intensyfikacji sprzedaży towarów, w efekcie których wypłacane są tzw. premie pieniężne nabywcom. Skutki podatkowe wypłaconych premii pieniężnych nabywcom uzależnione są od wielu czynników, tj. m.in. od ustalenia za co faktycznie premie pieniężne zostały wypłacone, tzn. czy dotyczą konkretnych dostaw, czy też odnoszą się do wszystkich dostaw w określonym czasie itp. W przypadkach, gdy wypłacona premia pieniężna jest związana z konkretną dostawą, nawet jeżeli jest to premia wypłacona po dokonaniu zapłaty, powinna być traktowana jak rabat, o którym mowa w cyt. art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, ponieważ ma bezpośredni wpływ na wartość tej dostawy i w efekcie prowadzi do obniżenia wartości (ceny) dostawy. W tym przypadku zastosowanie będzie miał przepis § 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

W praktyce występują również sytuacje, gdzie premia pieniężna jest wypłacana z tytułu dokonywania przez nabywcę nabyć określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie lub też dokonywania terminowych płatności za zrealizowane dostawy w pewnym okresie i w określony sposób i premia ta nie jest związana z żadną konkretną dostawą. W takiej sytuacji otrzymanie przedmiotowej premii pieniężnej jest rodzajem wynagrodzenia za określone zachowanie się nabywcy w stosunku do sprzedawcy. Wypłacając premię pieniężną sprzedawca nagradza kupującego za nabycie określonej ilości towarów, a w konsekwencji za lojalność względem sprzedawcy, tj. za to, że kupujący nabywa towary wybranego kontrahenta, a nie jego konkurentów. Premia pieniężna powinna być w związku z tym traktowana również jako wynagrodzenie za powstrzymywanie się od zakupu towarów konkurencyjnych. Zachowanie nabywcy stanowi w tym przypadku świadczenie usługi za wynagrodzeniem na rzecz sprzedającego. Jako zapłatę za wykonaną usługę, nabywca towaru otrzymuje bonus w postaci premii pieniężnej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że premia ta nie ma charakteru dobrowolnego, ale uzależniona jest od określonego zachowania kupującego. Usługobiorcami są dostawcy, którzy realizują swój interes ekonomiczny poprzez tworzenie sytuacji, w której kupujący decyduje się na zakup u nich, a nie u innego dostawcy.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca przyznaje i otrzymuje premie finansowe na podstawie umów handlowych zawartych z kontrahentami, w związku z osiągnięciem danego obrotu lub w związku z terminowym dokonaniem płatności. Odbiorca premii nie świadczy żadnych dostaw ani innych usług na rzecz przekazującego premie. Premie finansowe są najczęściej obliczane od wielkości obrotu (sumy wszystkich transakcji dostawy towarów), a także ewentualnie od terminowości zapłat (najczęściej opóźnienia w zapłacie obniżają premię o określony w umowie wskaźnik). Ponadto premia finansowa nie ma związku z konkretną dostawą, gdyż otrzymywana jest za obrót zrealizowany w danym okresie. W okresie tym realizowana jest najczęściej więcej niż jedna transakcja. Zdarza się jednak, iż w danym okresie będzie zrealizowana jedna transakcja.

Stwierdzić zatem należy, iż w przedmiotowej sprawie wypłacana przez Wnioskodawcę jak i udzielana Wnioskodawcy premia pieniężna jest ściśle uzależniona od określonego zachowania nabywcy (Wnioskodawcy lub jego kontrahentów) polegającego na zrealizowaniu w danym okresie rozliczeniowym określonego poziomu obrotów oraz terminowym regulowaniu należności, mającym w efekcie wpływ na ustalenie kwoty premii.

W świetle powyższego opisane wyżej zachowanie kontrahentów wobec Wnioskodawcy i analogicznie Wnioskodawcy wobec jego dostawców należy uznać za świadczenie usług zgodnie z cyt. art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W związku z powyższym w przedmiotowej sytuacji świadczenie wskazanych wyżej usług, za które wypłacane jest wynagrodzenie nazwane premią finansową przez kontrahentów na rzecz Wnioskodawcy a także przez Wnioskodawcę na rzecz jego kontrahentów, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według 22% stawki podatku VAT, zgodnie z art. 41 ust. 13 ustawy o VAT.

Należy przy tym zauważyć, iż w sytuacji wielokrotnych nabyć w danym okresie rozliczeniowym nie jest możliwym, jak twierdzi Wnioskodawca, powiązanie tej premii z konkretną dostawą. W tych okolicznościach premii tej nie można uznać za rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Jeżeli jednak w danym okresie rozliczeniowym ma miejsce tylko jedna transakcja pomiędzy kontrahentami, wówczas wypłacona za ten okres premia pieniężna z oczywistych względów musi odnosić się do tej jednej transakcji. Zatem powinna być ona traktowana jako rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT.

Odnosząc się do argumentu Wnioskodawcy, iż w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z jedną czynnością, która nie może jednocześnie stanowić dostawy towarów i świadczenia usług, zauważyć należy, że w rzeczywistości w opisie zdarzenia przyszłego występują dwie transakcje: dostawa towarów oraz świadczenie usług.

Na rzecz takiego wniosku przemawia w szczególności okoliczność, że wypłata premii nie jest związana z konkretną dostawą towarów. Poza tym czynności te są odrębnie wynagradzane (z tytułu dostaw towarów wynagrodzenie płacone jest przez nabywcę, natomiast w przypadku premii wynagrodzenie płacone jest przez dostawcę towarów.).

Wobec powyższego przedstawione w punkcie 1 stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Konsekwencją uznania przez tut. organ, iż w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku, w sytuacji wielokrotnych transakcji pomiędzy kontrahentami w danym okresie rozliczeniowym, wypłacana premia stanowi wynagrodzenie za świadczenie ww. usług, jest fakt, iż otrzymujący premię winien na podstawie przepisu art. 106 ust. 1 ustawy o podatku VAT udokumentować przedmiotową czynność wystawieniem faktury VAT na rzecz nabywcy usług wypłacającego premię pieniężną.

Zgodnie bowiem z przepisem art. 106 ust. 1 ustawy o podatku VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W sytuacji natomiast gdy w danym okresie rozliczeniowym ma miejsce tylko jedna transakcja pomiędzy kontrahentami, a wypłaconą za ten okres premię pieniężną należy potraktować jako rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, wówczas fakt ten winien zostać udokumentowany przez wypłacającego premię poprzez wystawienie faktury korygującej do faktury dokumentującej dostawę, zgodnie z przepisem § 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 mają 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

Wobec powyższego przedstawione w pkt 2 stanowisko Wnioskodawcy, iż premię pieniężną należy udokumentować notą, również należało uznać za nieprawidłowe.

Za nieprawidłowe należy też uznać, w ocenie tut. organu, stanowisko Wnioskodawcy, iż cyt. " (...) sam fakt obliczania wysokości premii finansowej od sumy wartości towarów lub usług zakupionych od drugiej strony nie oznacza tego, że wypłacona przez tę stronę premia finansowa stanowi rabat w stosunku do zakupionych w określonym czasie towarów lub usług, gdyż zgodnie z art. 353#185; k.c., strony mogą swobodnie ułożyć swój stosunek prawny. Samo wskazanie algorytmu obliczania premii finansowej (od obrotu w danym czasie) nie oznacza tego, że premia stanowi rabat w stosunku do obrotu zrealizowanego w tym czasie, skoro strony tak nie przewidziały w umowie. W konsekwencji, nie można uznać, że taka premia stanowi rabat w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 4 ustawy VAT."

Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.

Podatnicy, o czym była mowa wcześniej, podejmują różnorodne działania w zakresie intensyfikacji sprzedaży towarów, w efekcie których wypłacane są tzw. premie pieniężne nabywcom. Skutki podatkowe wypłaconych premii pieniężnych nabywcom uzależnione są od wielu czynników, tj. m.in. od ustalenia za co faktycznie premie pieniężne zostały wypłacone, tzn. czy dotyczą konkretnych dostaw, czy też odnoszą się do wszystkich dostaw w określonym czasie itp. W przypadkach, gdy wypłacona premia pieniężna jest związana z konkretną dostawą, nawet jeżeli jest to premia wypłacona po dokonaniu zapłaty, powinna być traktowana jak rabat, o którym mowa w cyt. art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, ponieważ ma bezpośredni wpływ na wartość tej dostawy i w efekcie prowadzi do obniżenia wartości (ceny) dostawy. W tym przypadku zastosowanie będzie miał przepis § 16 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.). Kwestia dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów nie została uregulowana przepisami prawa podatkowego, a więc również przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego (Słownik Języka Polskiego PWN pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1992) rabat - to zniżka, ustępstwo procentowe od ustalonych cen towaru, głównie na rzecz nabywców płacących gotówką, kupujących dużą ilość towaru jednorazowo lub w określonym czasie.

Zatem fakt obliczania wysokości premii finansowej od sumy wartości towarów lub usług zakupionych od drugiej strony jeżeli nie wiąże się to z dodatkowymi warunkami jak np., terminowość zapłaty, określony pułap obrotów należy uznać za udzielenie rabatu przez stronę wypłacającą premię pieniężną. Bez znaczenia jest tu okoliczność, iż kontrahenci, w łączącej ich umowie, nie przewidzieli udzielania rabatów.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należało w całości uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy zauważyć, iż powołany przez Wnioskodawcę wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 2 maja 1996 r. (sygn. C-231/94: Faaborg-Gelting Linien A/S v Finanzamt Flensburg) rozstrzygał kwestię czy serwowanie posiłków w restauracjach jest świadczeniem usług czy też dostawą towarów i pozostaje bez wpływu na podjęte rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.

W kwestii natomiast wskazanego przez Wnioskodawcę orzeczenia NSA stwierdzić należy, że dotyczy ono indywidualnej sprawy, w której zostało wydane i nie może być traktowane jako źródło powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).