IBPP2/443-149/14/AB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 lutego 2014 r. (data wpływu 11 lutego 2014 r.), uzupełnionym pismem z 13 maja 2014 r. (data wpływu 15 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielenia pożyczki na rzecz osoby fizycznej posiadającej miejsce zamieszkania na terytorium Słowacji - jest prawidłowe.

W dniu 11 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielenia pożyczki na rzecz osoby fizycznej posiadającej miejsce zamieszkania na terytorium Słowacji.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 13 maja 2014 r. (data wpływu 15 maja 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 28 kwietnia 2014 r. znak: IBPP2/443-149/14/AB.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Spółka z o.o. mająca swoją siedzibę w Polsce (pożyczkodawca) zawarła z osobą fizyczną zamieszkałą poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, niebędącą obywatelem polskim umowę cywilnoprawną - umowę pożyczki. Przedmiotem tej umowy były środki pieniężne. Na podstawie tej umowy pożyczkodawca przeniósł na pożyczkobiorcę określoną w umowie ilość pieniędzy, którą pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić wraz z odsetkami w określonym terminie. Wszelkie ustalenia pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą zostały zawarte w umowie pożyczki.

Umowa pożyczki została zawarta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pieniądze będące przedmiotem tej umowy znajdowały się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i zostały przelane na konto pożyczkobiorcy za granicę Rzeczypospolitej Polskiej.

Pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Z tytułu odsetek od pożyczki wystawia faktury VAT ze stawką "zwolniony".

Pożyczka ta, na dzień jej udzielenia, była pierwszą pożyczką udzieloną przez pożyczkodawcę, który nie jest instytucją finansową, do której przedmiotu działalności należy udzielanie pożyczek (w Krajowym Rejestrze Sądowym nie ma zgłoszenia dotyczącego świadczenia usług finansowych).

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie (sformułowane w piśmie z 13 maja 2014 r.):

Czy w przedstawionym i zaistniałym stanie faktycznym, czynność udzielenia pożyczkobiorcy pożyczki za wynagrodzeniem, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT), podlegającą zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy.

W niniejszym stanie faktycznym pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy odpłatnej pożyczki pieniężnej. Umowa pożyczki zawarta została na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a pieniądze będące przedmiotem tej umowy znajdowały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z ww. umową pożyczkodawca z tytułu odsetek wystawia pożyczkobiorcy faktury VAT ze stawką "zwolniony".

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei przez świadczenie usług rozumie się m.in. każde świadczenie na rzecz osoby prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami podatku od towarów i usług są m.in. osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat tej działalności. Z kolei za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność ta została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Zatem, udzielenie pożyczki, rozumiane jako czasowe udostępnienie środków finansowych, co do zasady, należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług udzielenie pożyczki jest usługą zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz art. 8 ww. ustawy. I tak, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej - na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy - rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zmiany wprowadzone w treści art. 15 ust. 2 ustawy o VAT w sposób ściślejszy odwzorowują pojęcie podatnika i działalności gospodarczej, przyjęte na gruncie Dyrektywy 2006/112/WE. Zmiana ta uwzględnia również wnioski płynące z tez wyroku w sprawie C-180/10 i C-181/10. Należy wskazać, że nowe brzmienie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT jednoznacznie wskazuje, że nie jest realizowana opcja uznania za podatnika każdego, kto dokonuje określonych transakcji związanych z działalnością gospodarczą w sposób okazjonalny. W konsekwencji zawężenia definicji działalności gospodarczej nastąpi pewne ograniczenie kręgu podmiotów będących podatnikami. Wprowadzana zmiana nie oznacza jednak, że nie jest objęty podatkiem od towarów i usług podmiot, który prowadząc działalność gospodarczą wykona np. tylko jedną transakcję.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka z o.o. mająca swoją siedzibę w Polsce (pożyczkodawca) zawarła z osobą fizyczną zamieszkałą poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, niebędącą obywatelem polskim umowę cywilnoprawną - umowę pożyczki. Przedmiotem tej umowy były środki pieniężne. Na podstawie tej umowy pożyczkodawca przeniósł na pożyczkobiorcę określoną w umowie ilość pieniędzy, którą pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić wraz z odsetkami w określonym terminie. Wszelkie ustalenia pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą zostały zawarte w umowie pożyczki. Umowa pożyczki została zawarta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Pożyczka ta, na dzień jej udzielenia, była pierwszą pożyczką udzieloną przez pożyczkodawcę, który nie jest instytucją finansową, do której przedmiotu działalności należy udzielanie pożyczek. Usługa pożyczki nie była świadczona na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 28a ustawy o podatku od towarów i usług. Osoba na rzecz której była świadczona usługa pożyczki posiada miejsce zamieszkania na terenie Unii Europejskiej (Słowacja).

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Kwestia określenia miejsca świadczenia przy świadczeniu usług została uregulowana w art. 28 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 28a ustawy o VAT, na potrzeby stosowania Rozdziału 3 "Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług":

Zgodnie z art. 28c ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 28d, art. 28e, art. 28f ust. 1, 2 i 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28n.

W przedmiotowej sprawie zastrzeżenia określone w ww. przepisie nie znajdą zastosowania.

Tak więc mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy że, w przedmiotowej sprawie miejscem świadczenia usług pożyczki będzie miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę tj. Polska.

Istota umowy pożyczki zawarta została w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady, podlegające opodatkowaniu VAT. Zatem, odsetki otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia.

W przypadku usług polegających na udzielaniu pożyczek, podstawę opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy - obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r. - stanowi zapłata, którą świadczący usługę otrzymał lub ma otrzymać od usługobiorcy lub osoby trzeciej, czyli inaczej określając odsetki od udzielonej pożyczki (otrzymane, jak również niezapłacone, których termin zapłaty upłynął - czyli odsetki, które stały się wymagalne).

W związku z udzieloną pożyczką pobierane jest wynagrodzenie w postaci ustalonych odsetek i prowizji, czy innych opłat z tytułu udostępnionego kapitału. Opłaty te pobierane przez pożyczkodawcę są ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez pożyczkobiorcę. Zaznaczyć należy, że skoro czynność udzielenia pożyczki jest na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznana za świadczenie usług podlegające tej ustawie, zatem wszelkie opłaty związane z zawartą umową pożyczki podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność udzielenia pożyczki, spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu.

W konsekwencji czynność udzielenia przez Spółkę z o.o. pożyczki na rzecz osoby fizycznej ze Słowacji niebędącej podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT, stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku - stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy - wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 i 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f:

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że udzielenie przez Spółkę z o.o. pożyczki na rzecz osoby fizycznej nie będącej podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT, która posiada miejsce zamieszkania na terenie Słowacji stanowi odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, jednak z uwagi na fakt, że powyższa usługa mieści się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT - korzysta ona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Kwestia dotycząca podatku dochodowego od czynności cywilnoprawnych została rozstrzygnięta w odrębnym postanowieniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Stefana Prymasa Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.