IBPP2/443-14/RSz/07

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana D, przedstawione we wniosku z dnia 23 lipca 2007 r. (data wpływu 23 lipca 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia spod ustawy o podatku od towarów i usług czynności przekazania (zrzeczenia się) w formie darowizny, swojej części współwłasności, wspólnego gospodarstwa rolnego przez ojca i matkę na rzecz synów, będących współwłaścicielami tego gospodarstwa - jest prawidłowe.

W dniu 23 lipca 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia spod ustawy o podatku od towarów i usług czynności przekazania (zrzeczenia się) w formie darowizny, swojej części współwłasności, wspólnego gospodarstwa rolnego przez ojca i matkę na rzecz synów, będących współwłaścicielami tego gospodarstwa.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Posiadając współwłasność łączną gruntu: ojciec, matka i dwaj synowie prowadzą wspólne gospodarstwo rolne. W 2000 r. ojciec zarejestrował się jako podatnik VAT oświadczając, że jest osobą na którą będą wystawiane faktury i która będzie wystawiała faktury w imieniu wspólnego gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo osiąga obroty zdecydowanie przewyższające w ciągu roku wartość wskazaną w art. 113 ust. 1 ustawy VAT. W ramach dotychczasowej działalności dokonano zakupów środków trwałych oraz zakupów inwestycyjnych związanych z budową budynków czy budowli - z odliczaniem podatku naliczonego. Ze względu na sposób rejestracji wspólnego gospodarstwa rolnego do VAT, wszystkie faktury dokumentujące zakup środków trwałych i inwestycji - są ze wskazaniem nabywcy Pana D i z jego numerem NIP, pomimo, że nabycie dotyczy współwłasności wszystkich współwłaścicieli gospodarstwa. Ze względu na planowane przejście ojca i matki na emeryturę rolniczą powstaje obowiązek przekazania gospodarstwa w części należącej do rodziców - następcom prawnym - w tym przypadku synom, będącym współwłaścicielami gospodarstwa. Przekazanie (zrzeczenie się) części współwłasności gospodarstwa będącej we władaniu rodziców dla synów będzie miało charakter darowizny w formie aktu notarialnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przekazanie (zrzeczenie się) swojej części współwłasności, wspólnego gospodarstwa rolnego przez ojca i matkę na rzecz synów, będących współwłaścicielami tego gospodarstwa, będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy zrzeczenie się (przekazanie w drodze darowizny) swojej części współwłasności gospodarstwa przez ojca i matkę na rzecz dwóch synów - dotychczasowych współwłaścicieli - nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Ojciec i matka przekazując (darując) udział we współwłasności gospodarstwa nie dokonują dostawy towaru, ani nie świadczą usług, co wprost wynika z definicji zawartych w art. 2, 5, 7 i 8 ustawy. Fakt, że darowizna jest na rzecz synów, którzy są współwłaścicielami gospodarstwa i to, że gospodarstwo będzie nadal funkcjonowało w tej samej organizacji potwierdza, że nie jest to czynność opodatkowana, gdyż czynność nie wywoła skutków prawnych dokonujących jakichkolwiek zmian w opodatkowaniu gospodarstwa ani w statusie synów, którzy jak byli, tak będą współwłaścicielami. Podatek z produkcji rolnej płacony przed zmianą będzie identyczny, jak po zmianie. Gospodarstwo będzie nadal opodatkowane w podatku VAT, gdyż jeden z synów zarejestruje się jako czynny podatnik VAT, kontynuując opodatkowanie gospodarstwa. Sytuacja ta podobna jest do sytuacji wystąpienia ze spółki osobowej wspólnika. W takim przypadku czynność nie rodzi obowiązku podatkowego w VAT pomimo, że odchodząc pozostawia w spółce środki trwałe, inwestycje, towary. Tak też i w przedmiotowej sprawie, gdzie czynność związana z pozostawieniem synom gospodarstwa do dalszego prowadzenia, nie będzie rodzić obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. By mówić o dostawie towaru i przeniesieniu prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, trzeba by założyć, że każdy z rodziców (jako odrębny podatnik) ma takie prawo. We współwłasności łącznej, żaden ze współwłaścicieli nie posiada wyłącznego prawa do rozporządzania czymkolwiek jak właściciel. W związku z tym - nie można przenieść prawa, którego nie posiada się samodzielnie. Z drugiej strony, synowie otrzymujący - w związku ze zbyciem - zwiększony udział we współwłasności - nie mają przysporzenia, czyli nie nabywają prawa do współwłasności gospodarstwa, bo już to prawo posiadają. Jeżeli nie ma nabycia - nie można mówić o dostawie. Jeżeli synowie posiadają współwłasność gospodarstwa to czynność nic nie zmienia w ich stanie posiadania, gdyż po jej dokonaniu nadal będą współwłaścicielami. Prawo do używania każdego towaru z gospodarstwa jak właściciel mają już dzisiaj w związku ze współwłasnością - nie nabędą prawa, które już posiadają.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 cyt. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1 (art. 15 ust. 4 ustawy).

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, kwestia dotyczy gospodarstwa rolnego, o którym mowa w art. 15 ust. 4 cyt. ustawy. Wskazuje na to zawarte w opisie stanu faktycznego sformułowanie, że "w 2000 r. ojciec zarejestrował się jako podatnik VAT oświadczając, że jest osobą na którą będą wystawiane faktury i która będzie wystawiała faktury w imieniu wspólnego gospodarstwa rolnego". Zgodnie z art. 15 ust. 4 ww. ustawy tylko jedna osoba fizyczna, która spośród osób prowadzących wspólne gospodarstwo rolne dokona zgłoszenia rejestracyjnego, posiada status podmiotu uważanego za podatnika (w przedstawionym stanie faktycznym podatnikiem takim jest jedna z osób - ojciec - przekazująca swoje udziały w gospodarstwie rolnym).

Przepis ten w sposób szczególny i specyficzny dla osób prowadzących wspólne gospodarstwo rolne formułuje status podatnika podatku od towarów i usług.Dopuszcza się zatem, mając na uwadze fakt, iż w świetle prawa cywilnego gospodarstwo może być własnością wspólną np. kilku osób, że podatnikiem VAT może zostać jedna osoba. Dodać należy, że ani ww. przepis, ani inne regulacje zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług nie wykluczają możliwości dokonania zmiany osoby uważanej za podatnika (na inną osobę która prowadzi wspólne gospodarstwo rolne).

Należy też pamiętać, że przez cały ten czas, kiedy jako podatnik wskazana jest jedna osoba spośród współwłaścicieli, mamy do czynienia z jednym gospodarstwem rolnym, które dla potrzeb podatku od towarów i usług należy uznać za przedsiębiorstwo wykonujące działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, właściwym staje się przyjęcie uregulowań zawartych w innych aktach prawnych. I tak pojęcie przedsiębiorstwa zostało zdefiniowane w art. 55#185; ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wprawdzie w przepisach Kodeksu cywilnego gospodarstwo rolne zostało zdefiniowane odrębnie od przedsiębiorstwa (art. 55#179; k.c.), to jednak można przyjąć, iż spełnia ono określone w Kodeksie cywilnym wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa.Należy jednak zauważyć, że ustawa o podatku od towarów i usług (w art. 15 ust. 2) w zakresie działalności gospodarczej zawiera własną definicję, zgodnie z którą działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne oraz fakt, iż działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług obejmuje wszelką działalność, w tym wykonywaną przez rolników, można przyjąć, iż gospodarstwo rolne (pomimo jego odrębnego zdefiniowania w ustawie o podatku od towarów i usług) - w szczególności w warunkach, o których mowa w art. 15 ust. 4 - stanowi podobną jednostkę organizacyjną, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza (o której mowa w art. 15 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług).

Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając fakt, że pomimo prowadzenia tego gospodarstwa przez kilku współwłaścicieli (rodziców i dzieci) podatnikiem może być jedna osoba - przekazanie gospodarstwa dzieciom w sytuacji, gdy jedną z osób przekazujących - jak wynika ze stanu faktycznego - jest osoba uważana za podatnika i w wyniku tego przekazania dojdzie do zmiany osoby uważanej za podatnika (pomimo że podatnikiem była jedna osoba) należy traktować jako przekazanie przedsiębiorstwa.

Zgodnie natomiast z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans.W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż czynność przekazania (zrzeczenia) się swojej części współwłasności, wspólnego gospodarstwa rolnego przez ojca i matkę na rzecz synów, będących współwłaścicielami tego gospodarstwa, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe. Należy jednak zaznaczyć, że brak opodatkowania przedmiotowej czynności spowodowany jest zastosowaniem przez tut. organ innych przepisów prawa i dokonaniem innej analizy prawnej opisanego zdarzenia przyszłego niż przedstawionych przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku - Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.