IBPP2/443-1075/09/JJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu do tut. organu 29 grudnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 marca 2010 r. (data wpływu 16 marca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia czy z chwilą śmierci męża i wyrejestrowania go jako płatnika VAT ustaje obowiązek uiszczenia podatku VAT z nieistniejącej już działalności - jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia czy z chwilą śmierci męża i wyrejestrowania go jako płatnika VAT ustaje obowiązek uiszczenia podatku VAT z nieistniejącej już działalności.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 15 marca 2010 r. (data wpływu 16 marca 2010 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 8 marca 2010 r. znak: IBPP2/443-1075/09/JJ, IBPBII/2/415-253/10/JG.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dnia 2 listopada 2009 r. zmarł niespodziewanie mąż Wnioskodawczyni, przez ponad 14 lat prowadzący jako osoba fizyczna działalność gospodarczą Biuro Usług Finansowo-Księgowych. Mąż Wnioskodawczyni był podatnikiem podatku VAT i do momentu śmierci świadczył usługi opodatkowane tymże podatkiem. Z podatku tego rozliczał się w systemie miesięcznym, do 25. dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zaliczki na podatek dochodowy odprowadzał analogicznie do 20. dnia miesiąca (za miesiąc poprzedni). Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa działalność męża z chwilą jego śmierci (2 listopada 2009 r.) utraciła byt prawny i została w oparciu o art. 7f prawa działalności gospodarczej przez uprawniony organ, wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej. Fakt zgonu dnia 5 listopada 2009 r. zgłoszony został w Urzędzie Skarbowym i na podstawie złożonego przez ustawowych spadkobierców (żona i dwóch synów) zgłoszenia VAT-Z mąż wyrejestrowany został jako podatnik VAT. W związku z powyższymi okolicznościami nie doszło już do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatku VAT z miesiąca października, które z obowiązującymi zasadami mąż uiściłby w drugiej połowie listopada. Do chwili śmierci mąż rozliczał się regularnie i terminowo ze zobowiązań podatkowych. Urząd Skarbowy w X pismem z dnia 25 listopada 2009 r. potwierdził, że nie pozostawił mąż żadnych zaległości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy z chwilą śmierci męża i wyrejestrowania go jako płatnika VAT ustaje obowiązek uiszczenia podatku VAT z nieistniejącej już działalności, czy też na spadkobiercach ciążyłby obowiązek opłacenia podatku za miesiąc październik, który mąż zgodnie z obowiązującymi przepisami zapłaciłby w drugiej połowie listopada i złożenia za ten okres deklaracji VAT-7.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przedstawionej sytuacji spadkobiercy nie mają obowiązku składania do Urzędu Skarbowego deklaracji VAT-7 ani uiszczenia podatku VAT. Zdaniem Wnioskodawczyni, byt prawny podatnika - osoby fizycznej, na którego przepisy nakładają obowiązek podatkowy, ustaje z chwilą śmierci i automatycznego wygaśnięcia decyzji o nadaniu NIP (ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatków art. 12 § 2 i 3). Art. 99 i 103 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakładają obowiązek obliczania i wpłacania podatku oraz składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne na podatników podatku VAT. Zdaniem Wnioskodawczyni w przypadku śmierci podatnika, spadkobiercy nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika VAT deklaracji podatkowej oraz zapłaty podatku, ponieważ obowiązek ten dotyczy wyłącznie podatników tego podatku i nie przechodzi na spadkobierców. Spadkobiercy mieli jedynie obowiązek dokonać zgłoszenia na formularzu VAT-Z, co też uczyniono.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Zatem, byt prawny podatnika - osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą śmierci.

Organy podatkowe uzyskują informację o śmierci podatnika na podstawie regulacji ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o NIP.

W myśl art. 12 ust. 3 ustawy o NIP, w przypadku podatników prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, organy prowadzące ewidencję ludności są obowiązane, w terminie 14 dni od dnia otrzymania aktu zgonu, do przekazania informacji o zgonie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego podatnika.

Tym samym, w przypadku zgonu podatnika - osoby fizycznej wygasa z mocy prawa decyzja o nadaniu podatnikowi numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz ustaje byt prawny podatnika (art. 12 ust. 2 ustawy o NIP).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że dnia 2 listopada 2009 r. zmarł niespodziewanie mąż Wnioskodawczyni, przez ponad 14 lat prowadzący jako osoba fizyczna działalność gospodarczą Biuro Usług Finansowo-Księgowych. Mąż Wnioskodawczyni był podatnikiem podatku VAT i do momentu śmierci świadczył usługi opodatkowane tymże podatkiem. Z podatku tego rozliczał się w systemie miesięcznym, do 25. dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Fakt zgonu dnia 5 listopada 2009 r. zgłoszony został w Urzędzie Skarbowym i na podstawie złożonego przez ustawowych spadkobierców (żona i dwóch synów) zgłoszenia VAT-Z mąż wyrejestrowany został jako podatnik VAT. W związku z powyższymi okolicznościami nie doszło już do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatku VAT z miesiąca października, które z obowiązującymi zasadami mąż uiściłby w drugiej połowie listopada. Do chwili śmierci mąż rozliczał się regularnie i terminowo ze zobowiązań podatkowych. Urząd Skarbowy potwierdził, że nie pozostawił mąż żadnych zaległości.

Regulacje ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, nie precyzują wprost skutków prawnych związanych ze śmiercią podatnika podatku od towarów i usług. Jednakże śmierć podatnika jest jedną z form zakończenia bytu prawnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc również zakończeniem występowania podmiotu w obrocie gospodarczym w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Przepis art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, stanowi, iż w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast § 2 ww. artykułu przewiduje, że jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Artykuł 96 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług określa, że jeśli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT, zaprzestał wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, jest obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Natomiast w przypadku gdy zaprzestanie działalności nastąpiło w wyniku śmierci podatnika, zgodnie z art. 96 ust. 7 ustawy, zawiadomienia o zaprzestaniu działalności dokonuje jego następca prawny.

Na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 5 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 55, poz. 539 z późn. zm.) określił wzór zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia. Dokument ten w ww. rozporządzeniu został oznaczony jako VAT-Z.

Zatem, następcy prawni, mają obowiązek po śmierci podatnika podatku od towarów i usług dokonać zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tym fakcie, składając zgłoszenie VAT-Z.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (...). Wspomniany przepis nakłada obowiązek składania deklaracji dla podatku od towarów i usług wyłącznie na podatników tego podatku.

W myśl zapisu art. 103 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 i art. 33 i 33b.

Z powyższego wynika, iż w wypadku śmierci podatnika jego następcy prawni nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika podatku od towarów i usług deklaracji podatkowej oraz zapłaty podatku, gdyż obowiązek ten dotyczy wyłącznie podatników tego podatku.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż Wnioskodawczyni (lub inni następcy prawni), jako spadkobierca po zmarłym mężu, nie ma obowiązku sporządzenia i składania deklaracji VAT-7, a tym samym nie jest zobowiązana do odprowadzenia należnego podatku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Końcowo wskazuje się, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga w kwestii przejęcia przez spadkobierców innych obowiązków ciążących na spadkodawcy z tytułu podatku od towarów i usług, o których mowa w art. 98 Ordynacji podatkowej, jako że w tym zakresie Wnioskodawczyni nie zadała pytania.

Ponadto Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach informuje, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.