IBPP1/4512-977/15/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 grudnia 2015 r. (data wpływu 14 grudnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z 10 marca 2016 r. (data wpływu 15 marca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz sposobu dokumentowania obciążenia przez Lidera Uczestników częścią kosztów związanych z procesem komercjalizacji - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 grudnia 2015 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz sposobu dokumentowania obciążenia przez Lidera Uczestników częścią kosztów związanych z procesem komercjalizacji.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 10 marca 2016 r. (data wpływu 15 marca 2016 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 29 lutego 2016 r. znak: IBPP1/4512-977/15/BM.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Wnioskodawca jest publiczną szkołą wyższą. Wnioskodawca współpracuje z innymi podmiotami przy opracowywaniu różnego rodzaju wynalazków. Efektem takiej współpracy (zwanej dalej "Wspólnym Przedsięwzięciem") są m.in. wspólne zgłoszenia patentowe i - w efekcie - wspólne patenty.

Jeśli w wyniku Wspólnego Przedsięwzięcia dojdzie do opracowania wynalazku, wówczas prawa do takiego wynalazku przysługują wszystkim podmiotom biorącym udział we Wspólnym Przedsięwzięciu. Uczestnicy Wspólnego Przedsięwzięcia zawierają różnego rodzaju umowy regulujące wzajemne prawa i obowiązki. W umowie ustalają też, że w razie opracowania wynalazku prawa do niego będą wspólne (tekst jedn.: będą przysługiwać wszystkim uczestnikom Wspólnego Przedsięwzięcia).

Jeśli wynalazek zostanie opatentowany, wówczas uczestnicy Wspólnego Przedsięwzięcia są współwłaścicielami patentu. W zawieranych umowach wskazuje się lidera Wspólnego Przedsięwzięcia (dalej "Lider"). Lider bierze na siebie koordynację wszystkich działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego, w tym ponoszenie kosztów z tego tytułu, oraz koordynację działań związanych z komercjalizacją dobra intelektualnego. To Lider jako pierwszy ponosi koszty związane z wynajęciem kancelarii patentowej (w tym koszty usługi rzecznika patentowego i koszty urzędowe). Koszty te Lider, zgodnie z umową, dzieli na pozostałych współuprawnionych do patentu (w części wynikającej z proporcji ustalonej w umowie). Uczestnicy Wspólnego Przedsięwzięcia obciążani są przez Lidera tego rodzaju kosztami na podstawie wystawianych not księgowych. Innymi słowy, po otrzymaniu not wskazujących określoną kwotę kosztów Wspólnego Przedsięwzięcia uczestnicy przekazują przypadające na nich kwoty kosztów Liderowi.

Podsumowując, niniejszy wniosek dotyczy rozliczeń między podmiotami uczestniczącymi we Wspólnym Przedsięwzięciu, w którym przyjęto model ustanowiony umownie polegający na tym, że Lider ponosi we własnym imieniu wszystkie koszty zewnętrzne związane z procesem komercjalizacji (zewnętrzne faktury wystawiane są na rzecz Lidera), a następnie - w sposób wtórny - rozdziela te koszty pomiędzy Uczestników.

Podobna zasada obowiązuje przy dzieleniu wynagrodzenia otrzymanego przez Lidera, gdyż ewentualne korzyści z komercjalizacji (korzyści z patentu) przysługują wszystkim uczestnikom Wspólnego Przedsięwzięcia (zgodnie z proporcją wynikającą z umowy). Podmiotem, który formalnie uprawniony jest do otrzymania wynagrodzenia, należnego wszystkim uczestnikom Wspólnego Przedsięwzięcia, z tytułu udzielenia licencji lub z tytułu zbycia praw jest Lider. W konsekwencji, w zawieranej z osobą trzecią umowie, tylko Lider zobowiązany jest do wystawienia faktury licencjobiorcy lub nabywcy patentu. Wystawiając taką fakturę Lider nalicza należny podatek VAT.

Środki otrzymywane przez Lidera z tego tytułu, po rozliczeniu ewentualnych poniesionych kosztów związanych z procesem komercjalizacji, dzielone są między wszystkich współuprawnionych (wszystkich uczestników Wspólnego Przedsięwzięcia). W tym przypadku to współuprawnieni (inni niż Lider) wystawiają noty księgowe Liderowi (po przekazaniu współuprawnionym przez Lidera wyliczeń obejmujących kwoty im należne oraz koszty odliczone przez Lidera). Po otrzymaniu tego rodzaju not księgowych Lider przekazuje współuprawnionym część należnych im korzyści.

Celem pełnego przedstawienia stanu faktycznego Wnioskodawca pragnie dodać, że koszty ponoszone w czasie Wspólnego Przedsięwzięcia mogą być dokumentowane fakturami VAT. W konsekwencji, jeśli koszty te ponosi Lider to otrzymuje on faktury VAT obejmujące VAT naliczony (np. faktury za czynności rzecznika patentowego, koszty doradcze, koszty ekspertyz, itp.).

Dla potrzeb niniejszego wniosku przez Lidera rozumie się podmiot, który obciąża osobę trzecią fakturą obejmującą wynagrodzenie z tytułu zbycia praw niematerialnych albo z tytułu opłat licencyjnych. Podmiot, który bierze udział we Wspólnym Przedsięwzięciu, ale nie jest Liderem nazywany będzie w dalszej części wniosku "Uczestnikiem". Wnioskodawca - w zależności od zawartej umowy - może występować, w ramach różnych realizowanych przedsięwzięć, zarówno jako Lider jak i jako Uczestnik. Oczywiście Wnioskodawca nie może być równocześnie, w ramach tego samego projektu, zarówno Liderem, jak i Uczestnikiem.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT czynnym.

W uzupełnieniu Wnioskodawca przedstawił stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) dla dwóch wspólnych przedsięwzięć:

I. Dotyczy kwestii rozliczeń kosztów postępowania patentowego między podmiotami współuprawnionymi do wynalazku/patentu.

Ad. 1.

Wspólne przedsięwzięcie dotyczy prowadzenia postępowania patentowego dla wynalazku pod nazwą "Pyrroloquinolme derivatives as 5-HT6 antagonists, preparation method and use thereof", zgłoszonego do ochrony patentowej w trybie międzynarodowym PCT w dniu 25 lipca 2013 r. (nr zgłoszenia PCT/PL2013/000097), a następnie w styczniu 2016 w krajach: Kanada, Meksyk, Australia, Chiny, Indie, USA, Brazylia, Japonia, Rosja, Korea Płd. oraz w trybie regionalnym EPO, do którego prawa należą do pięciu podmiotów naukowych - dwa polskie i trzy francuskie. Przedmiotem wynalazku są nowe substancje aktywne, które w przyszłości mogą znaleźć zastosowanie, jako nowe leki w terapii chorób o podłożu neurologicznym. Umowa o współwłasności praw do patentu została zawarta 11 grudnia 2014 r. Czas realizacji przedsięwzięcia jest nieznany, bo zależny od przebiegu postępowania w poszczególnych urzędach patentowych. W każdym urzędzie/kraju proces ten może zakończyć się w innym terminie - taka jest specyfika tego procesu, wszystko zależy od tempa pracy urzędu oraz liczby uwag i poziomu zaawansowania dyskusji z ekspertem oceniającym wynalazek.

Za początek przedsięwzięcia można uznać datę dokonania pierwszego zgłoszenia, tj. 25 lipca 2013 r.

Ad. 2.

Uprawnionymi do wynalazku są:

* Wnioskodawca (dalej Lider),

* Instytut F. (dalej IF PAN)

* Uniwersytet w M. 1 (dalej UM1; Francja)

* Uniwersytet w M. 2 (dalej UM2; Francja)

* Centre N. (dalej CNrS; Francja), dalej zwane łącznie Współuprawnionymi.

Proporcje w prawach do wynalazku są następujące:

* Wnioskodawca -46%

* IF PAN-23%

* UM 1 -10%

* UM 2 -10%

* CNrS-11%

przy czym wszystkie francuskie podmioty są łącznie reprezentowane przez CNrS.

Ad. 3.

Liderem odpowiedzialnym za prowadzenie postępowania patentowego jest Uniwersytet Jagielloński.

Ad. 4.

Zgodnie z umową zadania Lidera to koordynacja wszystkich działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego, w tym:

* koordynacja przygotowania treści zgłoszenia patentowego,

* wynajem rzecznika patentowego prowadzącego postępowania na podstawie udzielonych mu pełnomocnictw przez każdego ze Współuprawnionych,

* ponoszenie kosztów związanych z wynajmem kancelarii rzeczniowskiej oraz opłatami urzędowymi,

* bieżące rozliczanie się ze Współuprawnionymi z ponoszonych kosztów dotyczących ochrony patentowej,

* bieżący kontakt z kancelarią rzeczniowską,

* odpowiadanie na pisma urzędowe we wskazanym terminie,

* bieżący i stały kontakt z pozostałymi Współuprawnionymi dający im rzeczywisty i merytoryczny wpływ na podejmowane decyzje i dyskusje prowadzone z ekspertami w urzędach patentowych,

* koordynacja i realizacja wszystkich działań związanych z komercjalizacją wynalazku i innych działań zmierzających do niej, w tym poszukiwanie podmiotów zainteresowanych praktycznym wykorzystaniem wynalazku, prowadzenie z nim rozmów w tym zakresie, negocjowanie umowy w imieniu wszystkich Współuprawnionych oraz ponoszenie kosztów związanych z procesem komercjalizacji we własnym zakresie.

Rolą pozostałych Współuprawnionych w zakresie postępowania zmierzającego do uzyskania ochrony prawnej dla wynalazku jest:

* współdziałanie z Liderem w zakresie przygotowania treści zgłoszenia patentowego,

* udzielanie wszelkich niezbędnych informacji koniecznych do prowadzenia postępowania oraz merytorycznej dyskusji i ekspertami urzędów patentowych,

* udzielanie stosownych pełnomocnictw wynajętym kancelariom patentowym,

* zwracanie kosztów postępowania patentowego w wysokości udziałów poszczególnych stron w wynalazku,

* współdziałania z Liderem w zakresie niezbędnym do skomercjalizowania wynalazku,

* opiniowanie i wyrażanie zgody na działania Lidera związane z komercjalizacją, w tym umów komercjalizacyjnych.

Ponadto każdy ze Współuprawnionych ma prawo korzystać z wynalazku do własnych celów badawczych i dydaktycznych.

Ad. 5.

Wspólny wynalazek jest efektem prowadzonych wspólnie prac badawczych zainicjowanych przez pracowników naukowych poszczególnych Współuprawnionych.

Trudno ustalić głównego inicjatora tych prac badawczych, ponieważ pracownicy naukowi, o których mowa znają się od wielu lat i równie długo prowadzą różne wspólne prace badawcze (posiadają również wcześniejsze wspólne zgłoszenia patentowe oraz wiele wspólnych publikacji) wynikające z własnych zainteresowań i ciekawości naukowej. Prace badawcze podjęto więc z własnej inicjatywy, a nie z powodu przyjęcia zlecenia od podmiotu zewnętrznego.

Ad. 6.

Efektem wspólnego przedsięwzięcia polegającego na prowadzeniu postępowania patentowego dla wynalazku w chwili obecnej są zgłoszenia patentowe w różnych krajach świata zmierzające do uzyskania patentu (czyli prawa ochronnego).

Ad. 7.

Efekty powstałe w ramach przedsięwzięcia, tak jak napisano w punkcie 2 należą do wszystkich wymienionych Współuprawnionych.

Ad. 8.

Każdy ze Współuprawnionych ma prawo korzystać z wynalazku do własnych celów badawczych

i dydaktycznych. Lider ma prawo skomercjalizować wynalazek.

Ad. 9.

Efekty przedsięwzięcia, czyli uzyskane patenty będą należeć do wszystkich Współuprawnionych. Żadna ze stron nie odstąpiła swoich praw innemu uczestnikowi przedsięwzięcia.

Ad. 10.

Na pytanie tut. Organu "Czy efekty powstałe w ramach danego Wspólnego Przedsięwzięcia będą przekazywane/udostępniane jakimś podmiotom zewnętrznym (tekst jedn.: podmiotom innym niż biorącym udział we Wspólnym Przedsięwzięciu). Jeśli tak to przez kogo, komu, w jaki sposób i na jakich warunkach finansowych" Wnioskodawca odpowiedział: "Tak, celem ubiegania się o ochronę prawną dla wynalazku jest chęć jego skomercjalizowania. W momencie rozpoczęcia procesu ubiegania się o ochronę, czyli w lipcu 2013 r. nie było skonkretyzowanych planów w tym zakresie. Specyfika procesu komercjalizacji jest taka, że dopóki nie znajdzie się podmiotu zainteresowanego wdrożeniem wynalazku, dopóty nie wiadomo, jaka forma współpracy będzie najwłaściwsza i na jakich warunkach, w tym finansowych. Przyjęto, że każda forma komercjalizacji jest możliwa, czyli zarówno sprzedaż licencji, sprzedaż praw do patentu oraz założenie spółki spin-off. Dopiero w trakcie prowadzenia rozmów z potencjalnymi odbiorcami ustalono, że najkorzystniejszą formą będzie udzielenie licencji wyłącznej czasowej. Inicjatorem procesu komercjalizacji oraz podmiotem prowadzącym ten proces w tym negocjującym umowę był Lider (U).

Licencji tej udzielono hiszpańskiej firmie Spherium Biomed 29 września 2015 r. na następujących warunkach:

* opłata wstępna 5 000 EUR,

* opłaty okresowe:

ii. 5-9% przychodu z tytułu sprzedaży produktów,

iii. 50.000 EUR za każdą udzieloną sublicencję,

* ponoszenie kosztów ochrony patentowej od dnia podpisania umowy.

Ad. 11.

Każdy ze Współuprawnionych uzyskuje korzyści finansowe wynikające z proporcji praw do wynalazku, o których mowa w punkcie 2, przy czym zanim dokona się podziału uzyskanych przychodów Lider ma prawo do odliczenia 10% tej wartości, jako ryczałtowe wynagrodzenie z tytułu prowadzenia całego procesu komercjalizacji, ponoszenia kosztów i ryzyka z tym związanego. Ponadto, korzyściami dla każdego Współuprawnionego są prace naukowe i dostęp do wypracowanej wiedzy.

Ad. 12.

Wszystkie koszty związane z prowadzeniem postępowania patentowego ponosi Lider a następnie obciąża pozostałych współuprawnionych zgodnie z proporcjami wynikającymi z współwłasności praw do patentu. Koszty związane z procesem komercjalizacji ponosi Lider z własnych środków, przy czym w przypadku udanej komercjalizacji ma prawo odliczyć sobie 10% uzyskanego wynagrodzenia z tytułu prowadzonych działań przed podziałem uzyskanych korzyści pomiędzy wszystkich Współuprawnionych.

Ad. 13.

Środki na prowadzenie postępowania patentowego przez Współuprawnionych pochodziły przede wszystkim ze środków własnych - Wnioskodawca 100% kosztów poniósł z budżetu własnego. Pozostali współuprawnieni w części dofinansowali ten proces z własnych grantów. Badania naukowe, które doprowadziły do uzyskania rezultatów będących podstawą wynalazku były prowadzone zarówno ze środków własnych, jak i dotacji uzyskanych niezależnie przez poszczególnych Współuprawnionych. Wnioskodawca otrzymał dofinansowanie z grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, IF PAN z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (z tego też projektu pokrywał koszty związane z postępowaniem patentowym), a podmioty francuskie z projektów zagranicznych.

Ad. 14.

Na pytanie tut. Organu "Czy Wnioskodawca w ramach danego Wspólnego Przedsięwzięcia otrzymuje jakieś środki finansowe - jeśli tak to jakie i komu" Wnioskodawca odpowiedział: "Odpowiedź w następnych punktach".

Ad. 15.

Na pytanie tut. Organu "Czy otrzymane przez Wnioskodawcę w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia środki finansowe stanowią/będą stanowiły zapłatę za jakiekolwiek świadczenia (jeśli tak to konkretnie jakie - dostawę towarów - jakich... lub świadczenie usług - jakich i na czym te usługi polegają...) wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz innego podmiotu - na rzecz kogo", Wnioskodawca odpowiedział, że wspólne przedsięwzięcie to prowadzenie wspólnego procesu zmierzającego do uzyskania ochrony prawnej na wynalazek. W ramach tego przedsięwzięcia Wnioskodawca (U.) nie dostaje żadnych środków z wyjątkiem zwrotu poniesionych kosztów od pozostałych Współuprawnionych.

Koszty, o których mowa to koszt wynajmu kancelarii rzeczniowskiej oraz opłaty urzędowe.

Ad. 16.

Wnioskodawca (U.) w ramach przedsięwzięcia zdefiniowanego jak powyżej nie wypłaca/przekazuje żadnych środków.

Ad. 17.

Na pytanie tut. Organu "Czy wypłacenie/przekazanie przez Wnioskodawcę środków pieniężnych stanowi/będzie stanowiło zapłatę za wykonanie na rzecz Wnioskodawcy jakiegoś świadczenia (jeśli tak to jakiego - dostawę towarów - jakich..., świadczenie usług - jakich...)", Wnioskodawca odpowiedział: "Nie dotyczy".

Ad. 18.

Na pytanie tut. Organu "W jaki sposób ustalana jest/będzie wysokość przypadającego dla każdego podmiotu biorącego udział we Wspólnym Przedsięwzięciu wynagrodzenia, środków pieniężnych, kto to ustala i na jakiej podstawie", Wnioskodawca odpowiedział: "Nie dotyczy".

Ad. 19.

Na pytanie tut. Organu "Czy efekty Wspólnego Przedsięwzięcia będą objęte "procesem komercjalizacji", jeśli tak to na czym dokładnie ten proces polega", Wnioskodawca odpowiedział:

"Tak, patrz odp. na pytanie 10."

II. Dotyczy kwestii rozliczeń kosztów w ramach komercjalizacji wspólnego wynalazku.

Ad. 1.

Wspólne przedsięwzięcie dotyczy skomercjalizowania (udzielenia licencji wyłącznej) wynalazku pt. "Pyrroloquinoline derivatives as 5-HT6 antagonists, preparation method and use thereof", zgłoszonego do ochrony patentowej w trybie międzynarodowym PCT w dniu 25 lipca 2013 r. (nr zgłoszenia PCT/PL2013/000097).

Wynalazek ten należy do pięciu współuprawnionych, tj.:

* Wnioskodawca (dalej Lider),

* Instytut F. (dalej IF PAN),

* Uniwersytet w M. 1 (dalej UM1; Francja),

* Uniwersytet w M. 2 (dalej UM2; Francja),

* Centre N. (dalej CNrS; Francja),

dalej zwane łącznie Współuprawnionymi.

Proporcje w prawach do wynalazku są następujące:

* Wnioskodawca - 46%

* IF PAN-23%

* UM1-10%

* UM2-10%

* CNrS-11%

przy czym wszystkie francuskie podmioty są łącznie reprezentowane przez CNrS. Umowa licencyjna została podpisana w dniu 29 września 2015 r.

Strony sprzedające to:

* U.,

* IF PAN,

* UM (od momentu dokonania zgłoszenia patentowego do momentu udzielenia licencji uniwersytety francuskie UM1 i UM2 połączyły się),

* CNrS.

Strona kupująca to:

* hiszpańska firma S., zwana dalej Kupującym lub Licencjobiorcą.

Ad. 2.

Podmioty biorące udział w przedsięwzięciu to Współuprawnieni do patentu czyli strony sprzedające:

* Wnioskodawca,

* IF PAN,

* UM (od momentu dokonania zgłoszenia patentowego do momentu udzielenia licencji uniwersytety francuskie UM1 i UM2 połączyły się),

* CNrS,

oraz strona kupująca czyli:

* hiszpańska firma farmaceutyczna S.

Ad. 3.

Liderem odpowiedzialnym za prowadzenie procesu komercjalizacji, w tym doprowadzenie do podpisania umowy licencyjnej był Wnioskodawca.

Ad. 4.

Zgodnie z umową licencyjną Współuprawnieni/Sprzedający zobowiązali się do przekazania na wyłączność praw do patentu Kupującemu. Kupujący zobowiązał się do prowadzenia i finansowania badań zmierzających do powstania nowego leku oraz poszukiwania kolejnego branżowego sublicencjobiorcy wynalazku zainteresowanego ostatecznym wdrożeniem leku. Jeśli w terminie 2 lat od podpisania umowy Kupujący nie zacznie prowadzić działań zmierzających do udzielenia sublicencji Współuprawnieni do patentu mają prawo zerwać umowę. Jeśli dojdzie do zerwania umowy, również, jeśli zrezygnuje z niej sam Kupiec, wszelkie prawa do wynalazku oraz do badań prowadzonych przez firmę wracają do Współuprawnionych.

Ad. 5.

Inicjatorem przedsięwzięcia był Lider. Wnioskodawca nawiązał kontakt z firmą S. na targach BioEurope Spring 2014, które zainicjowało szereg rozmów o wdrożeniu wynalazku, a w ostateczności do negocjacji i podpisania umowy licencyjnej.

Ad. 6.

Efektem wspólnego przedsięwzięcia jest podpisana umowa licencyjna.

Ad. 7.

Współuprawnieni do patentu są jego właścicielami, ale prawa do komercyjnego wykorzystania wynalazku zgodnie z umową ma Licencjobiorca.

Ad. 8.

Każdy ze Współuprawnionych ma prawo korzystać z wynalazku do własnych celów badawczych

i dydaktycznych. Licencjobiorca ma prawo korzystać z wynalazku do celów komercyjnych.

Ad. 9.

Efektem jest podpisana licencja pomiędzy Współuprawnionymi a Licencjobiorcą, na warunkach zawartych w umowie.

Ad. 10.

Efektem przedsięwzięcia jest podpisana umowa licencyjna na następujących warunkach:

* opłata wstępna 5 000 EUR,

* opłaty okresowe:

ii. 5-9% przychodu z tytułu sprzedaży produktów,

iii. 50 000 EUR za każdą udzieloną sublicencję,

* ponoszenie kosztów ochrony patentowej od dnia podpisania umowy.

Ad. 11.

Każdy ze Współuprawnionych uzyskuje korzyści finansowe związane z zapłatą opłat licencyjnych przez Kupca. Wynikają one z proporcji praw do wynalazku, o których mowa w punkcie 1 (Wnioskodawca dostanie 46% korzyści). Ponadto Wnioskodawca, jako Lider wśród Współuprawnionych zanim dokona się podziału uzyskanych przychodów Lider ma prawo do odliczenia 10% tej wartości, jako ryczałtowe wynagrodzenie z tytułu prowadzenia całego procesu komercjalizacji, ponoszenia kosztów i ryzyka z tym związanego.

Ad. 12.

Wszystkie koszty związane z procesem komercjalizacji ponosi Lider. W zamian za to pobiera dodatkowo 10% przychodu uzyskanego z komercjalizacji, odliczonego przed podziałem tych korzyści pomiędzy wszystkich Współuprawnionych. Licencjobiorca opłaty za korzystanie z wynalazku przekazuje Liderowi, ten zaś po odliczeniu 10%, o których mowa powyżej, dzieli uzyskane korzyści pomiędzy wszystkich Współuprawnionych.

Ad. 13.

Środki na prowadzenie działań zmierzających do komercjalizacji wynalazku pochodziły zarówno ze środków własnych Lidera, jak i dotacji MNiSW uzyskanej przez Lidera (projekt Inkubator Innowacyjności) na realizację procesu komercjalizacji, (przy czym nie było to dofinansowanie dedykowane tylko na wynalazek, o którym mowa, ale wszystkich prowadzonych przez Lidera projektów wynalazczych).

Ad. 14.

Na pytanie tut. Organu "Czy Wnioskodawca w ramach danego Wspólnego Przedsięwzięcia otrzymuje jakieś środki finansowe - jeśli tak to jakie i komu", Wnioskodawca odpowiedział, że tak, Wnioskodawca jako Lider dostał wynagrodzenie za udzielenie licencji od Licencjobiorcy w imieniu wszystkich Współuprawnionych. Następnie korzyści należne tym Współuprawnionym wypłacił w proporcji, o której mowa w punkcie 1, zostawiając sobie należną część plus 10% o których mowa w punkcie 11.

Ad. 15.

Na pytanie tut. Organu "Czy otrzymane przez Wnioskodawcę w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia środki finansowe stanowią/będą stanowiły zapłatę za jakiekolwiek świadczenia (jeśli tak to konkretnie jakie - dostawę towarów - jakich... lub świadczenie usług - jakich i na czym te usługi polegają...) wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz innego podmiotu - na rzecz kogo", Wnioskodawca odpowiedział, że środki uzyskane ostatecznie przez Wnioskodawcę będą przeznaczone na cele statutowe.

Ad. 16.

Na pytanie tut. Organu "Czy Wnioskodawca w ramach danego Wspólnego Przedsięwzięcia wypłaca/przekazuje jakieś środki finansowe - jeśli tak to jakie i od kogo", Wnioskodawca odpowiedział: "Tak, patrz odp. 14."

Ad. 17.

Na pytanie tut. Organu "Czy wypłacenie/przekazanie przez Wnioskodawcę środków pieniężnych stanowi/będzie stanowiło zapłatę za wykonanie na rzecz Wnioskodawcy jakiegoś świadczenia (jeśli tak to jakiego - dostawę towarów - jakich..., świadczenie usług - jakich...)", Wnioskodawca odpowiedział: "Nie, jest to jedynie podział korzyści z komercjalizacji pomiędzy poszczególnych Współuprawnionych do patentu".

Ad. 18.

Wysokość środków wypłacanych poszczególnym Współuprawnionym jest zależna od proporcji związanych ze współudziałem w prawach do wynalazku. Udziały te zostały ustalone w umowie o wspólności praw do wynalazku z dnia 11 grudnia 2014 r. na podstawie rzeczywistego wkładu twórczego pracowników naukowych Współuprawnionych.

Ad. 19.

Na pytanie tut. Organu "Czy efekty Wspólnego Przedsięwzięcia będą objęte "procesem komercjalizacji", jeśli tak to na czym dokładnie ten proces polega", Wnioskodawca odpowiedział: "Nie dotyczy - przedsięwzięcie samo w sobie jest procesem komercjalizacji."

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (oznaczone we wniosku numerem 2):

Czy Lider, który chce obciążyć Uczestników częścią kosztów poniesionych w związku z procesem komercjalizacji powinien uznać taką czynność za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i udokumentować ją przez wystawienie na Uczestników faktur VAT, czy też może wystawić na Uczestników noty księgowe.

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko Wnioskodawcy oznaczone we wniosku numerem 2):

Lider, który chce obciążyć Uczestników częścią kosztów poniesionych w związku z procesem komercjalizacji powinien uznać taką czynność za czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT (neutralną podatkowo) i udokumentować ją przez wystawienie na Uczestników not księgowych.

UZASADNIENIE wspólne.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jest między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast, przez świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W art. 8 Ustawy VAT przyjęto zatem generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zdaniem Wnioskodawcy nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy VAT lub świadczenie usług w rozumieniu z art. 8 Ustawy VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika. Z treści art. 15 ust. 1 Ustawy VAT wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Na mocy art. 15 ust. 2 Ustawy VAT - działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie nie można uznać, że czynności rozliczeniowe dokonywane między Liderem a Uczestnikami, wynikające z tytułu realizowania wspólnego przedsięwzięcia, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Jak była o tym mowa w opisie wniosku, rozliczenia między Liderem a Uczestnikami dotyczą bowiem:

* Rozliczenia kosztów ponoszonych w związku z procesem komercjalizacji - W tym wypadku Lider obciąża Uczestników częścią poniesionych przez siebie kosztów, gdyż koszty te Lider ponosi de facto w interesie Uczestników (Zarówno Uczestnicy, jak i Lider mają być docelowo właścicielami patentu). Kwoty przekazywane przez Uczestników na rzecz Lidera nie są więc wynagrodzeniem za jakąkolwiek czynność, która mogłaby zostać uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Lider nie dokonuje bowiem dostawy towarów na rzecz Uczestników ani nie świadczy na ich rzecz usług.

* Rozliczenia przychodów uzyskiwanych z tytułu zbycia praw z patentu albo udzielenia licencji - W tym wypadku Lider zobowiązany jest do przekazania części otrzymywanego od osoby trzeciej wynagrodzenia Uczestnikom jako współwłaścicielom praw. Lider nie płaci jednak Uczestnikom za dokonanie jakiejkolwiek czynności opodatkowanej VAT. W szczególności Lider nie płaci Uczestnikom za udzielenie licencji, czy zbycie praw do patentu na jego rzecz. Płatność dokonywana między Liderem, a Uczestnikami nie powinna w związku z tym być uznawana za płatność za dokonanie czynności, o której mowa w art. 7 lub 8 Ustawy VAT.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca uważa, że Lider, który chce obciążyć Uczestników częścią kosztów poniesionych w związku z procesem komercjalizacji powinien uznać taką czynność za czynność niepodlegąjącą opodatkowaniu VAT (neutralną podatkowo) i udokumentować ją przez wystawienie na Uczestników not księgowych. Analogicznie powinien zachować się Uczestnik, który chce otrzymać od Lidera należną mu część wynagrodzenia w związku ze zbyciem praw z patentu lub udzielenia licencji. Uczestnik powinien więc uznać taką czynność za niepodlegąjącą opodatkowaniu VAT i udokumentować ją przez wystawienie na Lidera noty księgowej.

Pogląd Wnioskodawcy podzielany jest przez Naczelny Sąd Administracyjny (dalej "NSA"), który uważa, że analizując umowy o współpracy zawierane między podmiotami (takie np. jak umowy kooperacyjne lub konsorcjalne) należy każdorazowo uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu.

W wyroku z dnia 10 października 2014 r., sygn. I FSK 1493/13, NSA stwierdził, co następuje:

"celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można do celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość. (...).

Wnioskodawca podał, że opisana forma współpracy, w ramach której sygnatariusze umowy umawiają się, że prowadzić będą działania razem oznacza, że organizacja koncertu przybiera formę umowy o wspólne przedsięwzięcie, kooperację, czy formę swoistego konsorcjum, w którym wszyscy uczestnicy zgadzają się na współdziałanie w celu realizacji zgodnych i spójnych celów, przy uznaniu wiodącej roli jednego z nich. Nie można powiedzieć, że w ramach uzgodnionych działań którykolwiek z uczestników porozumienia realizuje usługi na rzecz innych uczestników - działania te podejmowane są wspólnie, w imieniu wszystkich sygnatariuszy, jednakże z uwagi na przyjęte na mocy porozumienia ustalenia, ich wykonanie, czy też zlecanie podmiotom zewnętrznym, powierzono jednemu z uczestników.

Strony dały jednoznaczny wyraz swej woli, podkreślając zamiar kooperacji i wspólnej realizacji celu gospodarczego, jakim ma być organizacja koncertu. Jak zatem słusznie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, brak jest tu świadczenia, które mogłoby stanowić podstawę do uznania, że zainteresowany realizuje na rzecz współorganizatora koncertu usługę. Skoro zaś w przedstawionym przez skarżącą stanie faktycznym nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dokumentem księgowym. Z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy".

Podobny pogląd wyrażony został w wyroku z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, w którym NSA analizował rozliczenia dokonywane między uczestnikami konsorcjum. NSA uznał, że tego rodzaju rozliczenia pozostają neutralne na gruncie podatku VAT, gdyż nie są one wynikiem dokonywania czynności dostawy towarów ani świadczenia usług. W uzasadnieniu wyroku czytamy:

" (...) dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy bogatej aktywności podmiotów gospodarczych a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. (...).

Szerokie, odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, nie może być odczytywane w ten sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania, bądź zaniechania innej strony. Z powołanego przepisu wynika, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego, choćby nawet potencjalną korzyść. Posiłkując się także wskazówkami zawartymi w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości (np. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81, wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80 czy w sprawie C-276/97, C-358/97 i 408/97) można sformułować ogólne stanowisko, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

* istnieje jakiś związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

* wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

* istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

* odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

* istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

(...) Odnosząc przedstawione wyżej warunki uznania relacji gospodarczych za świadczenie usług do przedstawionych we wniosku o interpretację okoliczności faktycznych opisujących sposób wewnętrznych rozliczeń pomiędzy Członkami Konsorcjum, nie sposób uznać, że mamy do czynienia ze świadczeniem usług pomiędzy Liderem Konsorcjum a jego Partnerami".

Podobny pogląd wyrażony został w wyroku NSA:

* z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1012/13,

* z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1108/13,

* z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 526/11,

* z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1788/07,

* z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt I FSK 291/08,

* z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1288/13.

Wnioskodawca podziela w pełni argumentację prezentowaną przez NSA. Zdaniem Wnioskodawcy rozliczenia dokonywane między Uczestnikami a Liderem nie są spowodowane wzajemnym świadczeniem usług, czy dokonywaniem wzajemnej dostawy towarów. W związku z tym należy uznać, że rozliczenia dokonywane między Liderem a Uczestnikami powinny być uznane za neutralne na gruncie Ustawy VAT. Skoro zaś nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji czynności te nie powinny być dokumentowane fakturami VAT lecz innymi dokumentami księgowymi. Z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami Ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy o VAT.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Przez sprzedaż, stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT.

Zauważyć tutaj należy, iż jak wynika z powołanego przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dla uznania, iż dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to - co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie.

Pojęcie "odpłatności" pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin "zapłata" stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), w którym Trybunał zauważył, iż czynność "podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy".

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Uniwersytet) - czynny podatnik podatku VAT - współpracuje z innymi podmiotami przy opracowywaniu różnego rodzaju wynalazków. Efektem takiej współpracy (Wspólnego Przedsięwzięcia) są m.in. wspólne zgłoszenia patentowe i - w efekcie - wspólne patenty. Jeśli w wyniku Wspólnego Przedsięwzięcia dojdzie do opracowania wynalazku, wówczas prawa do takiego wynalazku przysługują wszystkim podmiotom biorącym udział we Wspólnym Przedsięwzięciu.

I. Wspólne Przedsięwzięcie dotyczy kwestii rozliczeń kosztów postępowania patentowego między podmiotami współuprawnionymi do wynalazku/patentu.

Liderem odpowiedzialnym za prowadzenie postępowania patentowego jest Wnioskodawca.

Zgodnie z umową zadania Lidera to koordynacja wszystkich działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego, w tym:

* koordynacja przygotowania treści zgłoszenia patentowego,

* wynajem rzecznika patentowego prowadzącego postępowania na podstawie udzielonych mu pełnomocnictw przez każdego ze Współuprawnionych,

* ponoszenie kosztów związanych z wynajmem kancelarii rzeczniowskiej oraz opłatami urzędowymi,

* bieżące rozliczanie się ze Współuprawnionymi z ponoszonych kosztów dotyczących ochrony patentowej,

* bieżący kontakt z kancelarią rzeczniowską,

* odpowiadanie na pisma urzędowe we wskazanym terminie,

* bieżący i stały kontakt z pozostałymi Współuprawnionymi dający im rzeczywisty i merytoryczny wpływ na podejmowane decyzje i dyskusje prowadzone z ekspertami w urzędach patentowych,

* koordynacja i realizacja wszystkich działań związanych z komercjalizacją wynalazku i innych działań zmierzających do niej, w tym poszukiwanie podmiotów zainteresowanych praktycznym wykorzystaniem wynalazku, prowadzenie z nim rozmów w tym zakresie, negocjowanie umowy w imieniu wszystkich Współuprawnionych oraz ponoszenie kosztów związanych z procesem komercjalizacji we własnym zakresie.

Rolą pozostałych Współuprawnionych w zakresie postępowania zmierzającego do uzyskania ochrony prawnej dla wynalazku jest m.in. zwracanie kosztów postępowania patentowego w wysokości udziałów poszczególnych stron w wynalazku.

Efekty powstałe w ramach przedsięwzięcia należą do wszystkich wymienionych Współuprawnionych.

Każdy ze Współuprawnionych ma prawo korzystać z wynalazku do własnych celów badawczych

i dydaktycznych. Lider ma prawo skomercjalizować wynalazek.

Inicjatorem procesu komercjalizacji oraz podmiotem prowadzącym ten proces w tym negocjującym umowę był Lider. Licencji udzielono hiszpańskiej firmie.

Wszystkie koszty związane z prowadzeniem postępowania patentowego ponosi Lider a następnie obciąża pozostałych współuprawnionych zgodnie z proporcjami wynikającymi z współwłasności praw do patentu. Koszty związane z procesem komercjalizacji ponosi Lider z własnych środków, przy czym w przypadku udanej komercjalizacji ma prawo odliczyć sobie 10% uzyskanego wynagrodzenia z tytułu prowadzonych działań przed podziałem uzyskanych korzyści pomiędzy wszystkich Współuprawnionych.

Korzyści z komercjalizacji (korzyści z patentu) przysługują wszystkim uczestnikom Wspólnego Przedsięwzięcia (zgodnie z proporcją wynikającą z umowy). Podmiotem, który formalnie uprawniony jest do otrzymania wynagrodzenia, należnego wszystkim uczestnikom Wspólnego Przedsięwzięcia, z tytułu udzielenia licencji lub z tytułu zbycia praw jest Lider.

Lider zobowiązany jest do wystawienia faktury licencjobiorcy lub nabywcy patentu.

Wszystkie koszty związane z procesem komercjalizacji ponosi Lider. W zamian za to pobiera dodatkowo 10% przychodu uzyskanego z komercjalizacji, odliczonego przed podziałem tych korzyści pomiędzy wszystkich Współuprawnionych.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i udokumentowania obciążenia przez Lidera Uczestników częścią kosztów poniesionych przez Lidera w ramach Wspólnego przedsięwzięcia w związku z procesem komercjalizacji.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu - będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie (Wnioskodawca -Lider - realizuje Wspólne Przedsięwzięcie dotyczące prowadzenia postępowania patentowego, którego efektem jest zgłoszenie patentowe w różnych krajach świata zmierzające do uzyskania patentu oraz komercjalizacji wynalazku) w zamian za określone wynagrodzenie (Współuprawniony - Uczestnik Wspólnego Przedsięwzięcia - zwraca na rzecz Lidera koszty postępowania patentowego w wysokości udziałów poszczególnych stron w wynalazku w zamian za określone wynagrodzenie). Ponadto każdy z Uczestników (Współuprawnionych) ma prawo do korzystania z wynalazku do własnych celów badawczych i dydaktycznych.

Tak więc w przedmiotowej sprawie między Stronami Wspólnego Przedsięwzięcia istnieje stosunek zobowiązaniowy, pomiędzy świadczącym usługę (Liderem) a odbiorcą (Uczestnikiem/Współuprawnionym) i w zamian za wykonanie usługi wypłacone zostaje wynagrodzenie.

Z opisu sprawy wynika bowiem, że to Wnioskodawca (Lider) zgodnie z umową dokonuje koordynacji wszystkich działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego i ponosi wszystkie koszty związane z prowadzeniem postępowania patentowego a także dokonuje koordynacji i realizacji wszystkich działań związanych z komercjalizacją wynalazku i innych działań zmierzających do niej, w tym poszukiwanie podmiotów zainteresowanych praktycznym wykorzystaniem wynalazku, prowadzenie z nim rozmów w tym zakresie, negocjowanie umowy w imieniu wszystkich Współuprawnionych oraz ponoszenie kosztów związanych z procesem komercjalizacji we własnym zakresie a następnie obciąża tymi kosztami pozostałych Uczestników (Współuprawnionych) Wspólnego Przedsięwzięcia.

W istocie zatem Wnioskodawca odsprzedaje na rzecz Uczestników (Współuprawnionych) usługę polegającą na koordynacji i realizacji wszystkich działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego oraz związanych z komercjalizacją wynalazku.

Powyższe okoliczności potwierdzają więc, że działania Wnioskodawcy jako Lidera Wspólnego Przedsięwzięcia związane z prowadzeniem postępowania patentowego oraz związanych z komercjalizacją wynalazku stanowią/będą stanowić odpłatną usługę, podlegającą opodatkowaniu VAT, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem przekazanie przez Uczestników Wspólnego Przedsięwzięcia (Współuprawnionych) na rzecz Wnioskodawcy (Lidera) przedmiotowych środków finansowych stanowi kwotę należną z tytułu usług związanych z koordynacją i realizacją działań związanych z prowadzeniem postępowania patentowego oraz z komercjalizacją wynalazku, świadczonych przez Lidera w ramach zawartej umowy (Wspólnego Przedsięwzięcia), podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Wskazać należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, nie przewidują dla ww. usług świadczonych przez Wnioskodawcę stawki obniżonej lub zwolnienia od podatku, zatem usługa ta podlega opodatkowaniu 23% stawką podatku VAT.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa podatkowego Wnioskodawca - Lider, świadczący ww. usługi na rzecz Uczestników Wspólnego Przedsięwzięcia (Współuprawnionych) w zakresie wynikającym z zawartej umowy (Wspólnego Przedsięwzięcia), jest zobowiązany do wystawiania faktur dokumentujących wykonywanie tych usług wobec Uczestników Wspólnego Przedsięwzięcia (Współuprawnionych).

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że rozliczenia dokonywane między Uczestnikami a Liderem nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT, a Lider który chce obciążyć Uczestników częścią kosztów poniesionych w związku z procesem komercjalizacji powinien uznać taką czynność za czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT (neutralną podatkowo) i udokumentować ją przez wystawienie na Uczestników not księgowych, należało uznać za nieprawidłowe.

Należy podkreślić, iż na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie mogą wpłynąć powołane przez Wnioskodawcę orzeczenia sądów administracyjnych, bowiem stanowią one rozstrzygnięcia w konkretnych sprawach, osądzonych w określonych stanach faktycznych. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Organ interpretacyjny nie jest zobowiązany do analizowania stanów faktycznych spraw wskazanych przez Wnioskodawcę i polemiki z zawartymi w nich rozstrzygnięciami, choć niewątpliwie powołanie orzecznictwa miało na celu wykazanie słuszności prezentowanego poglądu.

Ponadto należy zauważyć, że powołane przez Wnioskodawcę wyroki zapadły na tle innych stanów faktycznych, zatem nie można rozstrzygnięć w nich zawartych przenosić na grunt niniejszej sprawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) lub zmiany stanu prawnego.

W pozostałym zakresie objętym wnioskiem ORD-IN zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.